Op weg naar groene bouwplaats Pag.14 BEZOEK OOK DE WEBSITE WWW.BOUWTOTAAL.NL NUMMER 11 | JAARGANG 19 | NOVEMBER 2022 ACTUEEL Bouwvrijstelling stikstof van tafel: ‘drama voor de bouw’ 08 THEMA BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Bouw- en sloopveiligheid onder de Omgevingswet 16 THEMA BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Makkelijk en snel egaliseren met pomptruck 23 THEMA BOUWPLAATS EN LOGISTIEK PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND BOUWTOTAAL Balkdragers Kolomvoeten Hoekijzers Houtskeletbouw Verborgen verbinders www.balkdragers.com Compleet assortiment houtverbinders (Vellingkant)-lijmblokken Metselblokken Gevelstenen Profielstenen Splitstenen BIA-ECO blokken BIA LockBlock zie www.bia-beton.nl TEL.: 024 - 648 84 84 TOTAALLEVERANCIER ALUMINIUM BOUWPRODUCTEN www.roval.nl ALTIJD SNEL BEGAANBAAR DIK OF DUN EN... ...bestel je op toolnation.nl Gereedschap en machines... www.cpg-europe.com BOUWPRODUCTEN leidende ALTIJD OP DE HOOGTE VAN HET LAATSTE BOUWNIEUWS? SCHRIJF JE IN VOOR DE GRATIS NIEUWSBRIEF!
Houten vloer én vloerverwarming? . Een sterke combinatie! www.vloerverwarmingenparket.nl Bekijk hier de FAQ en de animatievideo’s voor meer informatie ‘Ik leg al jarenlang parketvloeren op vloerverwarming’ Meesterparketeur Joost den Hartog ‘Het gros van de nieuwe vloeren welke wij installeren, leggen wij in combinatie met vloerverwarming! Probleemloos!’ Parketwinkel Oldeberg ‘Meer dan 90% van de verkochte vloeren kunnen prima met vloerverwarming’ Parketwinkel Timeless Floor ‘Midden in de huidige energietransitie verwacht ik in de toekomst vrijwel alleen nog maar deze combinatie te verkopen’ Meesterparketeur Jan-Willem Schepers
3 NUMMER 11 / NOVEMBER 2022 ACTUEEL Bouw op slot? Na de coronacrisis, te kort aan vakmensen, door het plafond stijgende materiaalprijzen en leveringsproblemen van veel materialen is de douche voor de bouw- en infrasector nog wat kouder gezet. Wat zeg ik: er komen ijsblokjes uit de douchekop. Op 2 november 2022 kregen de bouw- en infrasector een nieuwe dreun door de conclusie van Raad van State dat de bouwvrijstelling stikstof niet gebruikt mag worden bij bouwprojecten. Deze bouwvrijstelling gaat over de stikstofuitstoot tijdens de uitvoering van projecten en niet over de uitstoot tijdens het gebruik. De aanspanner van de zaak, alweer die Johan Vollenbroek vanmilieuorganisatieMobilisation for the environment (MOB), is uiteraard blij dat de Raad van State een streep gezet door wat hij noemt ‘één van de geitenpaadjes in de Stikstofwet’. Die wet is volgens hem zo ‘lek als een vergiet’. Een uitzondering voor woningen was volgens hemheel goedmogelijk geweest. De bouw daarvan draagt namelijk heel weinig bij aan stikstofuitstoot. Het kabinet koos echter voor een vrijstelling voor alle bouwwerkzaamheden. Na de uitspraak van de rechter moet nu dus voor alle werkzaamheden worden bekeken wat de gevolgen zijn voor de natuur. En er is al een tekort aan stikstofspecialisten, dus dat gaat per project zo drie tot zes maanden extra tijd kosten, denkt Bouwend Nederland. De vraag is ook welke kleinere projecten buiten de bouwvrijstelling vallen. Een dakkapel plaatsen blijft geen probleem en ik denk dat een enkele woning ook snel een vergunning heeft. Maar hoe zit bij een nieuwbouwplan voor meerdere woningen? Het lijkt er wel op dat renovatie- en verduurzamingsplannen voor de gebouwde omgeving weinig hinder ondervinden. Bij renovatie en verduurzaming wordt de stilstofuitstoot in de gebruiksfase juist minder en de bouwactiviteiten zelf kunnen duurzaamworden uitgevoerd. Maar een duurzaamproject als een windmolenpark zit wel weer in de gevarenzone, doordat er zwaarder materiaal nodig is voor transport en bouw. Duidelijk is in ieder geval wel dat emissieloos bouwen een enorme vlucht gaat nemen. In deze uitgave besteden we ruim aandacht aan de opkomst van de emissieloze bouwplaats. De technieken zijn er, nu moet de overheid bereid zijn om elektrificering en waterstofaandrijving voor materieel stevig financieel te ondersteunen. Anders halen we die 900.000 woningen in 2030 ook bij lange na niet… Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal INHOUD COLUMN ING. FRANK DE GROOT 14 23 05 Actueel Expertview 07 Actueel In de Spotlight 08 Actueel Bouwvrijstelling stikstof van tafel: ‘drama voor de bouw’ 09 Actueel Den Haag Update en Bouwmonitor B&U 11 Snel verdiend Betalingsregeling coronabelastingschuld 13 Snel Gebouwd In één dag een 2in1 of 3in1 dakraam Thema Bouwplaats en Logistiek 14 BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Op weg naar groene bouwplaats 16 BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Bouw- en sloopveiligheid 19 BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Hoe kan ik mijn bouwplaats beveiligen? 21 BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Veilig bouwen met kalkzandsteen in winter; zo is het wIJS 22 BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Digitale vrachtbrief maakt transport veel efficiënter 23 BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Makkelijk egaliseren met pomptruck 27 BOUWPLAATS EN LOGISTIEK Goede logistiek de basis van bouwproces 29 BOUWPLAATS EN LOGISTIEK “We helpen bouwers om schoner, makkelijker en goedkoper te werken” EN VERDER 31 Innovatie & Inspiratie 24/7 morteladvies met Mortelselector 33 Bouwkosten Gevel aan buitenzijde isoleren en afwerken met geveldelen 34 Kwaliteitsborging Wkb-prestatieladder 35 Bouwfouten Lijm is toch alleen voor plakken? 36 Innovatie & Inspiratie The New Builders: “Niemand wil bewust onveilig werken” 37 Innovatie & Inspiratie Bouwheld Kieran de Reus 38 Slim Ruimtegebruik Cubes van Nestron Singapore 40 Afbouw Richtlijnen lijmen en egaliseren op anhydriet gietdekvloer 41 Afbouw Geluidweringseisen deuren is wirwar van begrippen 43 Afbouw Nieuws Installatiebranche tot 1 april 2023 om CO-certificaat te halen Foto: Consumentenbond. Minister De Jonge voor VRO heeft besloten om installatiebedrijven tot 1 april 2023 de ruimte te geven om het wettelijke CO-certificaat te behalen. Zonder dit certificaat mogen bedrijven vanaf 1 april 2023 geen gasverbrandingsinstallaties, zoals cv-ketels, geisers en gashaarden, meer onderhouden, repareren of plaatsen. Dit is bepaald in het wettelijke CO-stelsel, dat erop is gericht om incidenten met koolmonoxide te voorkomen. Door vertraging in het proces zijn er op dit moment nog geen wettelijk gecertificeerde installatiebedrijven geregistreerd. Vasthouden aan de oorspronkelijke ingangsdatum van 1 januari 2023 zou betekenen dat er te weinig gecertificeerde installatiebedrijven zijn, om te voorzien in de vraag van consumenten en andere opdrachtgevers naar bijvoorbeeld onderhoud en reparatie aan gasverbrandingsinstallaties. “Een onwenselijke situatie, zeker midden in de winterperiode”, aldus Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in zijn brief aan de Kamer. “Consumenten en andere opdrachtgevers moeten er op kunnen vertrouwen dat er voldoende bedrijven zijn om noodzakelijke werkzaamheden aan hun gasverbrandingsinstallatie uit te voeren.” Het voorbereiden op certificatie vergt tijd. Bedrijven moeten hun kwaliteitssysteem op orde brengen en minimaal één van hun monteurs moeten beschikken over de vereiste vakbekwaamheid op het gebied van koolmonoxide. Pas dan kan een bedrijf een aanvraag doen voor een certificaat. Een certificerende instelling heeft vijf tot zes weken procestijd nodig om een gemiddeld installatiebedrijf te certificeren. De Jonge: “Ik roep bedrijven daarom op om de noodzakelijke voorbereidingen ter hand te nemen en zo spoedig mogelijk een aanvraag voor certificering te doen.” VANAF 1 APRIL 2023 IS CO-CERTIFICAAT VERPLICHT Met het verschuiven van de ingangsdatum naar 1 april 2023 krijgen bedrijven voldoende tijd om zich te laten certificeren. De minister benadrukt dat deze ingangsdatum niet nog een keer zal worden heroverwogen. Bedrijven die vanaf 1 april 2023 niet zijn gecertificeerd, mogen zolang ze geen certificaat hebben, niet meer werken aan gasverbrandingsinstallaties. Ook consumenten mogen vanaf 1 april 2023 alleen nog een gecertificeerd bedrijf inschakelen voor het plaatsen, onderhouden en repareren van hun gasverbrandingsinstallatie. Op het register van de toelatingsorganisatie (www.TLOKB.nl/register-verbrandingsinstallaties) kun je nagaan welke installatiebedrijven zijn gecertificeerd.
In een oogwenk beschermt de unieke KickbackStop uw werkstuk en minimaliseert het risico op verwondingen. Met een 60 mm zaagdiepte kunt u met de veelzijdigste zaag in zijn soort op hoogwaardige werkresultaten vertrouwen. De mogelijkheid om de TS 60 K nu met de afkortrail te combineren is uniek. Zo ontstaat in een handomdraai een gemakkelijk te gebruiken afkort-zaagsysteem voor zaagsneden die tot op de graad nauwkeurig zijn. De invalzaag zaagt als door boter en verenigt precisie, flexibiliteit en een zeer hoge zaagsnedekwaliteit en biedt gelijktijdig meer veiligheid. De TS 60 K: zijn tijd ver vooruit. Zaagt Als een warm mes door boter Meer informatie: www.Festool.nl NIEUW! Met unieke KickbackStop Invalzaag TS 60 K
5 NUMMER 11 / NOVEMBER 2022 ACTUEEL EXPERTVIEW ARAP-JOHN TIGCHELAAR Mijn netwerk kijkt er vreemd van op. Een directeur van een inkooporganisatie die weinig interesse toont in inkoop, condities en aankoopdeals. Je zou anders verwachten. Onlangs vroeg zelfs iemand aan mij tijdens een soort congres of wij wel inkopers in dienst hadden. Natuurlijk. Zoals elk bedrijf. Een goede inkoopafdeling kan veel opbrengen. Niet in de laatste plaats marge. In de bouwworden door goede afspraken als het goed is ook faalkosten en tijdverlies bespaard. Onze inkoop werkt veel samen met marketing en logistiek. Voor sales en marketing is inkoop altijd een beetje lastig. Nee, de inkopers doen niet lastig, maar maken het altijd gecompliceerder dan dat sales zou willen. Stel we krijgen een aanbieding voor een haakse slijper met nu gratis extra slijpschijven. Moeten we dan bij de bestaande voorraad haakse slijpers maar extra slijpschijven inkopen? Lastig. Een ander artikelnummer dan maar aanmaken? Ook gecompliceerd omdat het hoofdartikel, de haakse slijper, al een nummer in het computersysteem heeft. En als de onweerstaanbare aanbieding binnenkomt, leggen we dan de actie haakse slijpers bij de bestaande voorraad? Vervolgens is de actievoorraad op, leveren we model haakse slijper weer zonder gratis extra schijfjes. Klant gaat reclameren, terecht…. Gedoe allemaal. LOGISTIEK Dan de logistiek. Dan ga ik het niet hebben over FTL (full truck load) prijzen of VAL (Value Added Logistics) services. Nee, onze inkoop moet vooral samenwerken met logistiek als het gaat om kostenbesparing en duurzaamheid. Bij kostenbesparing geldt natuurlijk al nastreven van de juiste hoeveelheid orderen, op het juiste moment en, jawel, de juiste prijs. Uiteraard schuwen wij een FTL niet bij voldoende rotatie en prijsvoordeel. Bij verdere besparingen werken we ook aan ideale besteleenheden. Een EOQ, economic order quantity, kan weliswaar ideaal in het bestelsysteem passen, maar kan wel zo vaak besteld worden dat de pickkosten voor de leverancier en de verwerkingskosten voor de ontvanger, wij dus, ongunstig uitpakken. Waar reduceren van kosten en duurzaamheid met elkaar hand in hand gaan zien we bij het bundelen van vracht. Zo verzamelen wij zoveel mogelijk artikelen om in één keer af te leveren. Dat geeft rust in orderproces, ontvangst controle en administratie bij de ontvanger. Maar het is ook duurzamer. Minder transport, minder footprint. Het afgelopen jaar experimenteerden we bij onze leveranciers met ‘afhalen’. Velen zien er nauwelijks voordeel in want het verstoort hun goed geoliede logistieke zendmethodiek. Maar het is toch niet uit te leggen als onze vrachtwagens (bijna) leeg langs Goes, Oosterhout of Veenendaal terug rijden naar ons magazijn in Zwolle en ondertussen onze leveranciers een zending klaarmaken ommet eigen vervoer naar Zwolle te sturen? Raar toch? Zo zie ik naast het riedeltje voor een lage prijs, onze inkoop andere onderwerpen ter sprake brengen. Zal wel wennen worden, maar is met huidige transportkosten niet alleen onvermijdelijk maar ook direct een win-win situatie. Arap-John Tigchelaar Algemeen Directeur Transferro BV Afhaal- korting RVB stelt vanaf 2023 strengere eisen aan circulariteit Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) is de grootste gebouweigenaar van Nederland en een grote opdrachtgever voor nieuwe, renovatie- en onderhoudsprojecten. Vanaf 2023 gaat het RVB deze projecten anders aanbesteden, door strengere eisen te stellen aan circulariteit. Circulair bouwen kan bijvoorbeeld door meer met hout te bouwen. Met een aangepaste MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) kan het gebruik van hout als bouwmateriaal verder versnellen en kan het RVB haar bezit circulair maken op een korte(re) termijn. Om zijn doel te bereiken hanteert het Rijksvastgoedbedrijf een strengere MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) dan de wettelijke minimumnorm. De MPG is een graadmeter voor de milieubelasting van een gebouw. Het huidige Bouwbesluit gaat uit van een MPG van 0,8 voor nieuwbouw woningen en 1,0 voor kantoorgebouwen. De nieuwe RVBnorm is nog niet bekend maar komt daar, naar verluid, fors onder te liggen. Hierdoor wordt de bouwsector aangespoord om verder te verduurzamen. De huidige rekenmethodiek voor de MPG-norm doet echter volgens RVB hout als bouwmateriaal tekort, terwijl dat juist gunstig is voor circulair bouwen. OPSLAG CO2 NIET MEEGENOMEN De opslag van CO2 in hout (en andere biobased bouwmaterialen) wordt in de huidige MPG-norm niet meegenomen. Dat komt omdat er volgens de Europese norm rekening mee moet worden gehouden dat de CO2 uiteindelijk weer vrijkomt in de afvalfase. Hout, vooral als het in de constructie van een gebouw gebruikt wordt, kan echter honderden jaren meegaan en hergebruik is ook goed mogelijk. Om hout wel op te laten nemen in de MPGnorm hebben verschillende marktpartijen eind 2020 een manifest uitgegeven om de rekenmethodiek te veranderen. De toenmalige minister Ollongren van BZK heeft begin 2021 op basis van Kamervragen aangegeven het probleem te onderzoeken. Hier is nog geen vervolg aan gegeven. Hout is bij uitstek geschikt als circulair bouwmateriaal. Maar zonder aanpassing van de MPG-norm gaan er veel minder meters in houtbouw gemaakt worden dan nodig en gaat RVB haar doelen minder makkelijk en snel halen. Dat zal de duurzame ontwikkeling van de bouwsector en circulair Nederland niet ten goede komen. Aanpassing van de MPG-norm is volgens RVB geboden. Foto: geWOONhout.jpg Installatiebranche: 400.000 warmtepompen per jaar Minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening reikt tijdens zijn werkbezoek aan IW-locatie Hoofddorp de eerste deelcertificaten ‘installeren en in gebruikstellen van hybride warmtepompen’ uit. “De installatiebranche heeft afgelopen jaar 100.000 warmtepompen geïnstalleerd. Dat aantal kan in de komende vier jaar worden opgeschaald naar jaarlijks 400.000 warmtepompen”, zegt Doekle Terpstra, voorzitter van brancheorganisatie Techniek Nederland. Hij deed dat tijdens een werkbezoek van minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aan opleidingsbedrijf IW Nederland in Hoofddorp. De minister heeft tijdens zijn werkbezoek aan IW-locatie Hoofddorp de eerste deelcertificaten ‘installeren en in gebruikstellen van hybride warmtepompen’ uitgereikt. Hij heeft onder meer gesproken met studenten en de opleiders die de energietransitie mogelijk moeten maken. Tijdens de VSK-beurs in mei van dit jaar heeft minister De Jonge aangekondigd dat de hybride warmtepomp vanaf 2026 de normwordt voor het verwarmen van woningen. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er in 2030 ten minste 1,3 miljoen warmtepompen moeten zijn geïnstalleerd. VAKBEKWAME MONTEURS Omde technologische transitie naar hybride warmtepompenmogelijk temakenmoeten veel vakbekwamemonteurs worden opgeleid. Het kabinet wil daarommet onderwijsinstellingen, overheden en sociale partners samenwerken ommeer vakmensen op te leiden. Ook om- en bijscholingmoet voor nieuwe instromers zorgen in de installatiebranche. Probleem is dat in de techniekbranche een grote vraag is naar vakmensen. Het is volgens Terpstra één van de grote uitdagingen van de energietransitie om voldoende jongemensen te interesseren voor een loopbaan in de techniek. Opleidingsbedrijf IWNederland zegt, bij monde van voorzitter RonaldOlij, klaar te zijn voor de uitdaging die voorligt omde energietransitiemogelijk temaken: “Wij kunnen mensen snel en adequaat opleiden. Onze grootste uitdaging is het omtewerken aan onze zichtbaarheid zodat we bij mensen die voor een loopbaankeuze staan in beeld komen.We hebben een sterk verhaal over baanzekerheid, loopbaanperspectieven, goede arbeidsvoorwaarden en persoonlijke ontwikkelingsmogelijkheden. Daar zal het niet aan liggen.” IWNoord-Holland, waar deminister op werkbezoek is geweest, werkt in het scholingsproject voor de installatie vanwarmtepompen onder andere samenmetMBO opleiders als het Amsterdamse ROCvA en een aantal Noord-Hollandse installatiebedrijven. Deelnemende bedrijven, waaronder Feenstra, Breman, Eneco en Bonarius, bieden studenten opleidingsplekken aanwaar ze hun kennis van dewarmtepomptechnologie in de praktijk kunnen brengen.
Daloc appartementsdeuren dempen niet alleen het geblaf van een blije hond. Ze houden ook inbrekers buiten de deur en zijn vuur- en rookbestendig. Door het unieke design beschermt de deur jou jarenlang en gaat zelf jarenlang mee. Een veilige investering voor jou en alles om je heen. Lees alles over de ultieme appartementsdeur op daloc.nl De deur die beschermt wat je lief is.
7 NUMMER 11 / NOVEMBER 2022 ACTUEEL Machines met batterijtechnologie zijn de toekomst Lievers Holland zet in op duurzame betonverwerkingsmachines. De ontwikkeling van nieuwe machines is nu vooral gericht op de accu. Dit is een grote stap vooruit. Daar waar betonvloeren perfect gladgestrekenmoeten worden, zijn elektriciteitssnoeren immers een hinderlijk ongemak. uit de bovenste laag van het zojuist gestorte beton gehaald. Tegelijkertijd strijkt de brede trilbalk het beton glad met een balk naar keuze, verkrijgbaar van anderhalf tot zes meter. Hierdoor wordt de kwaliteit van de toplaag verbeterd. Een logische, volgende stap is het aanpassen van bestaande machines. De eerste Lievers vlindermachine met batterijtechnologie is eveneens een feit en zal ook op de BAUMA te bezichtigen zijn. Door producten te blijven verbeteren en te innoveren heeft Lievers Holland een sterke reputatie opgebouwd in de bouw en met name in het segment van betonverwerking. Kwaliteit en flexibiliteit zijn enkele van de pijlers, waarmee Lievers Holland zich onderscheidt. Samen met het wereldwijde Lievers verkoop- en servicenetwerk zorgen zij ervoor dat de professionele betonverwerker probleemloos kan blijven werken. Zo kan ook een speciale klantwens vaak op korte termijn gerealiseerd worden. OVER LIEVERS HOLLAND Lievers Holland is al meer dan vijftig jaar de internationale specialist op het gebied van machines en gereedschappen voor het bewerken, verwerken en afwerken van vers gestort beton. Al in 1954 vestigde zij haar reputatie met een compleet nieuwe lijn van beton trilnaalden. Om voorop te kunnen blijven lopen is het bedrijf zich uitsluitend blijven richten op dit vakgebied. De medewerkers van Lievers weten hierdoor precies wat er op de bouwplaats én in de industrie komt kijken bij de verwerking van vers beton en wat de wensen zijn van de gebruikers. Men kan daarom te allen tijde rekenen op een deskundig en bruikbaar advies. LIEVERS HOLLAND WWW.LIEVERSHOLLAND.COM/NL IN DE SPOTLIGHT Lievers Holland presenteerde de eerste trilnaald met accu in 2019. Zij sloeg hiermee een weg in die zij vanaf nu zal blijven volgen. Inmiddels is er aan het leveringsprogramma een tweetal afwerkspanen toegevoegd, de K150Li en de HAL200Li, deze zijn in 2021 en begin 2022 geïntroduceerd. Om in deze snel veranderende tijd te kunnen blijven doorontwikkelen, is daarnaast gekozen om samen te gaan werken met een gerenommeerd merk op accugebied. Hierbij staat de uitwisselbaarheid van de accu’s voorop. Gebruikers kunnen daardoor, naast de Lievers machines, voor een veel breder machinepark een beperkt aantal accu’s aanschaffen. Tijdens de Bauma 2022 in München showt Lievers Holland een prototype van de DuoScreed met accu, een multifunctionele machine die als trilbalk en afwerkspaan te gebruiken is. De gepatenteerde machine bestaat uit een aandrijfunit en een uitwisselbaar profiel, leverbaar in diverse afmetingen. De aandrijfunit is compact en voorzien van een 36V-motor, aangedreven door twee accu’s. De officiële naam van deze vooruitstrevende de nieuwe accumachine zal ook op de BAUMA onthuld worden. Met de DuoScreed worden de laatste luchtbelletjes Vier achterhaalde bezwaren over elektrisch materieel Nu de bouwvrijstelling stikstof door de Raad van State van tafel is geveegd, wordt emissieloos werken op de bouwplaats nog belangrijker. Ondanks dat bouwbedrijven het belang inzien van duurzame machines zijn er ook bedenkingen. Boels Rental weerlegt vier belangrijke bezwaren voor zero emission-machines. 1. OPLAADCAPACITEIT Werken met elektrisch aangedreven machines vergt een andere inrichting van de werkplek of bouwplaats. Ommachines tijdens de lunchpauze en ’s-nachts te kunnen opladen moeten er passende voedingsbronnen zijn en dat vergt voorbereiding. Inmiddels zijn er voldoende oplossingen voorhanden om in elke situatie voldoende laadcapaciteit te realiseren. Denk daarbij aan Stage V aggregaten (die volledig kunnen draaien op biobrandstoffen) of battery packs. Kortom, ‘laadstress’ is niet nodig. 2. WERKDUUR Je zoumet een elektrischemachine niet de gehele dag aan de slag kunnen zonder tussendoor temoeten opladen. Dat zijn terechte verhalen over de eerste generatie accu’s, maar die zijn in de nieuwstemachines al lang vervangen. Daarbij blijkt in de praktijk dat veel elektrische machines hooguit 4 tot 5 uur echt bezig zijn en de rest van de tijd in dewachtstand staan. Waar een brandstofmotor dan nog steeds verbruikt staat een elektromotor écht uit. 3. VERMOGEN Elektrische machines zouden een veel lager vermogen hebben dan vergelijkbare machines met dieselmotor. Dat was inderdaad zo bij de eerste elektrische machines, maar die tijd ligt ver achter ons (tip: koop niet een te oude maar daardoor zeer goedkope elektrische machine. Dat kan teleurstelling voorkomen). Modern elektrisch bouwmaterieel kan heel goed werkzaamheden uitvoeren waarbij in korte tijd veel vermogen nodig is. 4. PRIJS Een zero emission-machine heeft nog altijd een hogere huurprijs dan een brandstofmachine. Maar het gaat er uiteindelijk omwat het je oplevert: • Elektriciteit is voordeliger dan de - zeker nu - dure diesel. • Onderhoud is goedkoper omdat er minder bewegende onderdelen zijn. • De levensduur van een elektrische aandrijving is veel langer. • De machines werken stiller en schoner, ook kun je er mee aan de slag in gebouwen. • Een belangrijk punt van aandacht tegenwoordig: je kunt er aanbestedingen mee winnen. In de bouw is verduurzaming steeds meer bepalend voor de dagelijkse bedrijfsvoering. En de inzet van elektrisch materieel speelt een essentiële rol in de volgende stap naar een emissieloze bouwplaats. Met deze elektrische graafmachine 1,9 ton werk je de hele dag op één batterijlading. Foto: Boels.
PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 8 Bouwvrijstelling stikstof van tafel: ‘drama voor de bouw’ PORTHOSPROJECT De uitspraak van Raad van State heeft betrekking op het Porthos-project, maar heeft daardoor ook grote gevolgen voor de rest van de bouw- en infrasector. Het Porthos-project maakt de opslag mogelijk van CO2 uit het Rotterdamse havengebied in lege gasvelden onder de Noordzee. Voor het project is gebruikgemaakt van de bouwvrijstelling. Nu de bouwvrijstelling niet gebruikt mag worden, loopt het project vertraging op, maar is het niet van de baan. Voor het project moet een individuele beoordeling van de stikstofgevolgen worden gemaakt. Die is er al, maar dat onderzoek is te laat in deze procedure ingediend. Daarom heeft de Afdeling bestuursrechtspraak nu eerst een tussenuitspraak gedaan en de bezwaarmaker zes weken de tijd gegeven om alsnog op het onderzoek te reageren. Daarna zal de Afdeling bestuursrechtspraak de behandeling van de zaak Porthos voortzetten en later een einduitspraak doen. De herbeoordeling van de 30 tot 50 procent van de projecten die nog in de pijplijn zitten, gaat gemiddeld drie tot zes maanden in beslag nemen. De bouwvrijstelling stikstof voldoet niet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. Raad van State kwam daardoor op 2 november 2022 tot de conclusie dat de bouwvrijstelling niet gebruikt mag worden bij bouwprojecten. Hoewel de bouwvrijstelling daarmee van tafel is, betekent dat volgens Raad van State niet dat er nu een algehele bouwstop geldt. Net als in de situatie vóórdat de bouwvrijstelling werd ingevoerd, blijft het mogelijk om per project onderzoek te doen naar de mogelijke gevolgen van de uitstoot van stikstof. De bouwsector reageert geschokt. Sinds 1 juli 2021 bevat de Wet natuurbescherming de bouwvrijstelling. Deze bouwvrijstelling gaat over projecten die een aantoonbare kans hebben op stikstofneerslag in nabijgelegen natuurgebieden, dus niet de simpele dakkapel op een woning. Die valt gewoon onder een gemeentelijke regeling, niet onder het natuurbeschermingsrecht. De bedoeling van de bouwvrijstelling was dat bij de vergunningverlening voor een project geen rekening hoefde te worden gehouden met de stikstofuitstoot van bepaalde bouwactiviteiten. Alleen de uitstoot tijdens de gebruiksfase speelde nog een rol bij de vergunningaanvraag. Het werd hierdoor eenvoudiger om vergunningen te verlenen voor bouw- en infrastructurele projecten. De Raad van State heeft geoordeeld dat deze regel geen stand houdt. De uitspraak is gedaan in de zaak betreffende het ‘Porthos-project’, maar geldt voor alle bouwprojecten. De bouwvrijstelling voldoet volgens Raad van State niet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. Uit de rechtspraak van het Europese Hof van Justitie in Luxemburg volgt allereerst dat alleen toestemming voor een project mag worden gegeven als uit onderzoek blijkt dat zeker is dat individuele beschermde natuurgebieden daardoor geen schade oplopen. Dat is wat anders dan een beoordeling op een hoger landelijk schaalniveau waarvan de Nederlandse wetgever uitgaat. Verder volgt uit de rechtspraak van het Europese Hof dat een maatregelenpakket zoals de wetgever voorstelt alleen als onderbouwing gebruikt mag worden als die maatregelen ook echt zijn uitgevoerd en de verwachte voordelen daarvan vaststaan. Het overgrote deel van de maatregelen (zoals in het Programma Aanpak Stikstof) is echter nog niet uitgevoerd. Al met al staat volgens Raad van State niet vast dat de toekomstige verbetering van de natuur zo groot is, dat de stikstofneerslag van bouwactiviteiten daartegen wegvalt. ‘DRAMA VOOR DE BOUW’ ‘De uitspraak van de Raad van State in de Porthoszaak is een drama voor de bouw. Door de verplichting weer voor elk bouwproject aan te moeten tonen dat de realisatie niet bijdraagt aan een vergroting van de stikstofuitstoot nemen kosten toe en zal de vergunningverlening enorm vertragen. De herbeoordeling van de 30 tot 50 procent van de projecten die nog in de pijplijn zitten, gaat gemiddeld drie tot zes maanden in beslag nemen. De huizenzoeker, de energietransitie, het klimaat en de mobiliteit zijn de klos. Nederland is terug bij af’, aldus Bouwend Nederland. De Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra (AFNL) en de Nederlandse Ondernemersvereniging voor Afbouwbedrijven (NOA) zijn eveneens verontwaardigd: ‘Het Kabinet moet nu écht snel acteren nu de Raad van State heeft geoordeeld dat de bouwvrijstelling geen stand houdt. Deze uitspraak betekent dat elk bouwproject weer apart beoordeeld moet worden op stikstofuitstoot, waardoor bouwprojecten opnieuw drastisch zullen worden vertraagd en de kosten toenemen.’ Ook volgens de ontwikkelaars (NEPROM) betekent de uitspraak een extra onzekerheid en vertraging voor veel lopende en te starten woningbouwprojecten. ‘In elk individueel geval zal berekend moeten worden hoe groot de stikstofuitstoot is en wat de gevolgen daarvan zijn voor de natuur. In een aantal gevallen zal voor alternatieve oplossingen gekozen moeten worden gekozen, bijvoorbeeld salderen of een passende beoordeling. Dat betekent heel veel maatwerk met veel extra onderzoekslasten.’ EMISSIELOOS BOUWEN “De gevolgen voor de bouw zijn verstrekkend’, aldus Bouwend Nederland voorzitter Maxime Verhagen. “Het kabinet zal als de bliksem piekbelasters moeten uitkopen om zo stikstofruimte vrij te maken voor natuur, bouw en nieuwe economische ontwikkelingen. Het kabinet kan het zichzelf niet veroorloven op de handen te blijven zitten. Actie is nu nodig. Dit duurt al drieënhalf jaar. Dat is onacceptabel. Om grote vertragingen te voorkomen zullen er naast de versnelde uitkoop van piekbelasters, meer experts moeten komen die stikstofberekeningen kunnen maken. Ook zal emissieloos bouwen topprioriteit moeten worden.” AFNL en NOA sluiten zich daarbij aan: ‘Wij roepen het kabinet op mee te investeren met de bouw, afbouw en infrasector om emissieloos bouwen in sneller tempo te kunnen realiseren. Er wordt al veel gedaan door de sector zelf om emissieloos te kunnen bouwen, maar extra investeringen zullen hard nodig zijn om ook dit proces te kunnen versnellen.’ GESTANDAARDISEERDE STIKSTOFBEOORDELING “Als gevolg van de stikstofproblematiek raken de gezamenlijke woningbouwambities van markt en overheid steeds verder uit beeld. We signaleerden al een dalende trend in het aantal nieuwbouwwoningen dat in de verkoop wordt gebracht. En het aantal afgegeven bouwvergunningen daalt fors. De prognoses voor 2023 zijn niet goed”, zegt Jan Fokkema, directeur NEPROM. “Het is uiterst schrijnend dat een activiteit als woningbouw die in 99 van de 100 gevallen geen significante bijdrage levert aan de stikstofproblematiek hierdoor keihard wordt geraakt, terwijl de sectoren die de problematiek grotendeels veroorzaken - de agrarische sector, de industrie en de transportsector – vooralsnog buiten schot blijven. Woningzoekenden zijn de dupe, met alle ellende van dien.” De NEPROM vraagt aan minister De Jonge om voor woningbouwprojecten tot een gestandaardiseerde stikstofbeoordeling te komen op basis van een ecologische benadering in plaats van de kritische depositiewaarde. Dat sluit aan bij het door NEPROM uitgebrachte Sweco-rapport ‘Stikstofdepositie en woningbouwontwikkeling’ in 2019. De beoogde uitkomst daarvan is een gestandaardiseerde en simpele methode om de invloed van de minimale stikstofuitstoot tijdens de bouw van woningen op de Natura 2000-gebieden te toetsen. Een dergelijke toets geeft, in tegenstelling tot een generieke bouwontheffing, wel zekerheid over een eventuele negatieve impact op Natura 2000-gebieden en biedt ook de gelegenheid om sneller een vergunning te verlenen wanneer dit niet het geval is. Na het schrappen van de bouwvrijstelling, wordt emissieloos werken op de bouwplaats nog veel belangrijker. Foto: Hitachi.
9 NUMMER 11 / NOVEMBER 2022 ACTUEEL Den Haag update Nieuws vanaf het Binnenhof VERPLICHTING CO-CERTIFICAAT NAAR 1 APRIL 2023 Minister Hugo de Jonge heeft besloten om installatiebedrijven tot 1 april 2023 de ruimte te geven om het wettelijke CO-certificaat te behalen. Zonder dit certificaat mogen bedrijven vanaf 1 april 2023 geen gasverbrandingsinstallaties, zoals cv-ketels, geisers en gashaarden, meer onderhouden, repareren of plaatsen. Dit is bepaald in het wettelijke CO-stelsel, dat erop is gericht om incidenten met koolmonoxide te voorkomen. Door vertraging in het proces zijn er op dit moment nog geen wettelijk gecertificeerde installatiebedrijven geregistreerd. Vasthouden aan de oorspronkelijke ingangsdatum van 1 januari 2023 zou betekenen dat er te weinig gecertificeerde installatiebedrijven zijn, om te voorzien in de vraag van consumenten en andere opdrachtgevers naar bijvoorbeeld onderhoud en reparatie aan gasverbrandingsinstallaties. “Een onwenselijke situatie, zeker midden in de winterperiode”, aldus Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in zijn brief aan de Kamer. “Consumenten en andere opdrachtgevers moeten er op kunnen vertrouwen dat er voldoende bedrijven zijn om noodzakelijke werkzaamheden aan hun gasverbrandingsinstallatie uit te voeren.” CERTIFICATIE VRAAGT TIJD Het voorbereiden op certificatie vergt tijd. Bedrijven moeten hun kwaliteitssysteem op orde brengen en minimaal één van hun monteurs moeten beschikken over de vereiste vakbekwaamheid op het gebied van koolmonoxide. Pas dan kan een bedrijf een aanvraag doen voor een certificaat. Een certificerende instelling heeft vijf tot zes weken procestijd nodig om een gemiddeld installatiebedrijf te certificeren. De Jonge: “Ik roep bedrijven daarom op om de noodzakelijke voorbereidingen ter hand te nemen en zo spoedig mogelijk een aanvraag voor certificering te doen.” Met het verschuiven van de ingangsdatum naar 1 april 2023 krijgen bedrijven voldoende tijd om zich te laten certificeren. De minister benadrukt dat deze ingangsdatum niet nog een keer zal worden heroverwogen. Bedrijven die vanaf 1 april 2023 niet zijn gecertificeerd, mogen zolang ze geen certificaat hebben, niet meer werken aan gasverbrandingsinstallaties. PUBLIEKSVOORLICHTING Ook consumenten mogen vanaf 1 april 2023 alleen nog een gecertificeerd bedrijf inschakelen voor het plaatsen, onderhouden en repareren van hun gasverbrandingsinstallatie. Met publieksvoorlichting zal de consument worden geïnformeerd over het stelsel en het beeldmerk waaraan die een gecertificeerd bedrijf kan herkennen. Daarbij zal ook worden verwezen naar het register van de toelatingsorganisatie (www. TLOKB.nl/register-verbrandingsinstallaties) waarin consumenten kunnen nagaan welke installatiebedrijven zijn gecertificeerd. Frank de Groot Hoofdredakteur BouwTotaal frank@handelsuitgaven.nl HOUTBOUW: DUURZAMER, LICHTER EN IDEAAL VOOR INDUSTRIALISATIE BOUWPROCES Maurice van Sante Senior econoom ING Economisch Bureau maurice.van.sante@ing.nl Bouwen met hout is weer in opkomst. Veel grote bouwbedrijven zijn er mee bezig. Hout is goed industrieel te bewerken, het slaat CO2 op en het is goed herbruikbaar. Houtbouw is nog wel duurder dan ‘traditionele bouw’. Maar door schaalvoordelen en toekomstige hogere CO2-heffingen op beton, wordt hout naar verwachting de komende jaren een steeds concurrerender bouwmateriaal. HOUT IS VEEL LICHTER DAN BETON Één van de grote voordelen van hout als bouwmateriaal is dat het veel lichter is dan beton. Hout heeft slechts ongeveer een vijfde van het gewicht van beton en hoeft in het productieproces niet te drogen. Daardoor is het goedkoper en makkelijk te transporteren en zijn er minder zware funderingen nodig. Doordat hout lichter is kunnen bestaande gebouwen ook eenvoudiger uitgebreid worden met één of enkele verdiepingen (optoppen) waardoor het vloeroppervlakte en rendement van een bestaand gebouw kan toenemen. Ideaal voor industrieel bouwproces Om personeelstekorten en oplopende bouwkosten te beperken wordt steeds meer ingezet op industrialisatie van het bouwproces. Daaronder verstaan we het vervangen van handwerk door machines en/of robots. Hout is goed te bewerken in een industrieel proces doordat het lichter is. Daardoor zijn grote prefab elementen eenvoudiger te transporteren, preciezer te bewerken en eenvoudiger te bevestigen. LAGERE UPFRONT INVESTERINGEN EN MEER ROBOTS Door het lagere gewicht zijn ook minder zware machines nodig, waardoor de upfront investeringen een stuk lager kunnen zijn dan bij een industriële prefab fabriek die voornamelijk beton gebruikt als bouwmateriaal. Het gebruik van robots is in de houtindustrie ook BOUWMONITOR B&U veel hoger dan in de betonindustrie, doordat robots hout goed kunnen bewerken. 10.000 werknemers in de houtindustrie hebben ruim 55 robots tot hun beschikking. In de betonindustrie is dat ruim een derde lager en in de bouwsector nog vele malen lager. Nieuwe experimenten in Living LAB 040 In de proeftuin Living Lab 040 van de nieuwe Eindhovense wijk ‘Buurtschap te Veld’ worden 119 ontdek-woningen gerealiseerd. Na de realisatie van de eerste drie ontdekwoningen van Ferlem, volgt binnenkort een duurzame woning van het studententeam VIRTUe en een woon-experiment van CyBe. Dit concept is gebaseerd op geprinte modules en een ontwerpproces waarbij gebruik wordt gemaakt van nieuwe technieken. VIRTUE De woning van VIRTUe is ontworpen voor de deelname aan de Solar Decathlon, een competitie die studenten van universiteiten over de hele wereld uitdaagt om een zeer efficiënt, innovatief huis op groene energie te ontwerpen en zelf te bouwen. Het Eindhovense studententeamwilde een zo duurzaam en innovatief mogelijke woning ontwikkelen en hiermee de enorme ecologische impact van de huidige bouwstandaard aanpakken. Het energieneutrale huis dat ze hebben ontworpen is vrijwel volledig gemaakt van hout, wat een stuk duurzamer is dan staal of cement. Op Living Lab wordt de woning voor de derde keer opgebouwd. Zoals het een studenten betaamt, verleggen zij grenzen en gunnen ze ons een blik in de toekomst. Monique Donker van Living Lab 040: “De energie bij deze studenten is enorm. Ze voelen zich verantwoordelijk voor de aarde en willen positief bijdragen aan de verandering. Samen gaan we leren hoe dit concept in de praktijk werkt en hoe we bewustwording over duurzame keuzes op grote schaal verder kunnen brengen.” CYBE Het tweede woon-experiment dat is onthuld zijn zes woningen van CyBe. Het concept is gebaseerd op een vernieuwend ontwerpproces (parametrisch ontwerpen). Hierbij zijn parameters vastgelegd in een systeem, waardoor veranderingen in het ontwerp veel eenvoudiger kunnen worden doorgevoerd. Dat voorkomt fouten en bespaart veel tijd. De woningen worden gebouwd met geprinte modules die in de fabriek worden gerealiseerd. Daarna worden ze naar de locatie gebracht en geschakeld en gestapeld. Onderdeel van dit experiment is een nieuwe financieringsvorm; de LyFe wooncoöperatie. Dit is een vernieuwende en betaalbare oplossing waarmee de bewoners kapitaal kunnen opbouwen met de betaalde huur en de waardeontwikkeling van de woning. Meer informatie: https://livinglab040.com Tijdens de Dutch Design Week is op de locatie van het living lab de tentoonstelling ‘CurioCity For Future Living’ geopend. Deze tentoonstelling geeft een beeld van Living Lab 040 en is op afspraak te bezoeken. In het midden Monique Donker van Living Lab 040. CyBe realiseert zes woningen van geprint beton.
* INTRODUCTIE ACTIE: Gratis Best of E-Cut accessoireset en 4Ah accu. Kijk op FEIN.NL voor de voorwaarden. VEEL MERKEN. VEEL GEREEDSCHAPPEN. EÉN ACCU. AMPShare is het gedeelde accusysteem waarmee je veel gereedschappen van veel professionele merken met maar één accu kunt laten werken – mogelijk gemaakt door de toonaangevende accutechnologie van Bosch Professional. WWW.FEIN.NL RHH Rotterdams Handelshuis B.V. Wagenmakerstraat 13, 2984 BD Ridderkerk, T 0180-441600, M info@fein.nl JE KUNT ERVAN DROMEN OF ERMEE WERKEN GRATIS!* De nieuwe FEIN MULTIMASTER in het AMPShare 18V accu systeem. 13413_FEIN 265X370 - Q4-2022_V01.indd 1 29-09-2022 11:52
11 NUMMER 11 / NOVEMBER 2022 ONDERNEMER Snel verdiend Fiscaliteit & subsidie Betalingsregeling coronabelastingschuld versoepeld BETALINGSREGELING CORONABELASTINGSCHULD VERDER VERSOEPELD De betalingsregeling voor het aflossen van uw coronabelastingschuld is verder versoepeld. Hebt u een in de kern gezond bedrijf en een coronabelastingschuld van tenminste € 10.000,-, dan kunt u onder voorwaarden uw coronabelastingschuld in maximaal zeven jaar, in plaats van vijf jaar, aflossen. U dient hiervoor een schriftelijk verzoek in bij de Belastingdienst, waarin u onderbouwt waarom u niet in vijf, maar wel in zeven jaar uw coronabelastingschuld kunt aflossen. U kunt geen gebruikmaken van deze verlenging als: • uw onderneming gebruik heeft gemaakt van het belastinguitstel, maar er financieel niet slecht voorstaat; • uw onderneming een hoge coronabelastingschuld heeft, maar in de jaren voorafgaand aan de coronapandemie niet of nauwelijks winst heeft gemaakt; • uw onderneming een openstaande coronabelastingschuld heeft van minder dan € 10.000,-. Hebt u een in de kern gezond bedrijf, dan kunt u ook gebruikmaken van de mogelijkheid om de vastgestelde maandbedragen per kwartaal te voldoen. Daarnaast kunt u gebruikmaken van een eenmalige betaalpauze van maximaal zes maanden. Aanvankelijk was dit drie maanden, maar onlangs is de betaalpauze met drie maanden verlengd. Om hiervoor in aanmerking te komen moet u een schriftelijk verzoek indienen bij de Belastingdienst, waaruit uw betalingsprobleem blijkt. Daarnaast kunt u alleen van de langere betaalpauze gebruikmaken als u vanaf 1 april 2022 uw reguliere betalingsverplichtingen (zoals afdracht btw en loonheffingen) steeds bent nagekomen. AFLOSSEN VAN CORONABELASTINGSCHULD VIA DE G-REKENING Hebt u een g-rekening, dan kunt u uw coronabelastingschuld ook aflossen via deze rekening. Dit kan voor uw btw- en uw loonheffingenschulden. Umaakt het geld dan over van uw g-rekening naar rekeningnummer NL78 INGB 0000 4440 40 van de Belastingdienst/ Centrale administratie te Apeldoorn. Vermeld daarbij het betalingskenmerk dat op de naheffingsaanslag staat. Als u dat kwijt bent, kunt u dat terugvinden via www. belastingdienst.nl/betalingskenmerk. Het is ook mogelijk om de g-rekening te gebruiken voor andere belastingen. Maar dan moet u de g-rekening eerst laten deblokkeren met een deblokkeringsverzoek. Op www.belastingdienst.nl/corona leest u hoe u dit doet. SUBSIDIEREGELING VOOR DIGITALISERING MKB-BEDRIJF Bent u een mkb-ondernemer en hebt u 2 tot 50 werknemers in dienst? Dan kunt u onder voorwaarden subsidie krijgen voor het digitaliseren van uw bedrijf via ‘Mijn Digitale Zaak’. Dit gezamenlijke initiatief van INretail, de KvK en MKB-Nederland biedt u een persoonlijk advies, een stappenplan en een overzicht van leveranciers. U kunt vervolgens bij de RVO subsidie aanvragen voor de kosten van het inwinnen van advies en/of om technologie aan te schaffen. De subsidie vergoedt 50% van de offerte, tot maximaal € 2.500,-. Daarvan heeft maximaal € 500,- betrekking op advies. U kunt deze subsidie nog tot en met 30 november 2022 aanvragen. Let op: U heeft voor uw aanvraag e-Herkenning nodig met een minimaal niveau 2+ met machtiging RVO-diensten op niveau eH2+. SOMS MELDING BETALINGSONMACHT NIET NODIG Uw BV kan een onderneming drijven die verplicht is om deel te nemen aan een bedrijfstakpensioenfonds. Zij betaalt hiervoor periodieke premies. Het kan echter gebeuren dat uw BV door omstandigheden niet kan voldoen aan deze betalingsverplichting; er is dan sprake van betalingsonmacht. Uw BV is in zo’n geval verplicht om onverwijld mededeling te doen van deze betalingsonmacht aan het bedrijfstakpensioenfonds. Als dit wordt nagelaten, zijn de bestuurders in beginsel aansprakelijk. Toch heeft de hoogste rechter – de Hoge Raad – geoordeeld dat een mededeling onder bepaalde omstandigheden niet nodig is. Melden of niet? In geval van betalingsonmacht moet de bestuurder van de rechtspersoon dit in beginsel mededelen aan het bedrijfstakpensioenfonds. Hij of zij moet nadere inlichtingen en stukken verstrekken, als hierom gevraagd wordt. Het is de bedoeling dat het bedrijfstakpensioenfonds hierdoor vroegtijdig op de hoogte raakt van de moeilijkheden van uw BV, zodat het hiernaar kan handelen. De Hoge Raad oordeelt dat een melding achterwege kan blijven als het bedrijfstakpensioenfonds tijdig op andere wijze op de hoogte is geraakt van de betalingsonmacht en de oorzaak hiervan. Het is altijd afhankelijk van de omstandigheden van het geval of een melding achterwege kan blijven of niet. In de zaak voor de Hoge Raad leidden de volgende omstandigheden tot het oordeel dat het melden van de betalingsonmacht niet nodig was: • er was vóór een faillissementsaanvraag al gecommuniceerd over de financiële situatie; • er was inzicht gegeven in de schuldenlast en de oorzaak hiervan; • het pensioenfonds heeft boekenonderzoek gedaan in de administratie van de onderneming; en • het pensioenfonds heeft sindsdien hogere nota’s gestuurd dan gewoonlijk. LANGER ODV OMZETTEN IN OUDEDAGSLIJFRENTE Wellicht hebt u ervoor gekozen om uw in eigen beheer opgebouwde pensioen om te zetten in een oudedagsverplichting (ODV). Het is mogelijk om de ODV om te zetten in een (al dan niet tijdelijke) oudedagslijfrente. Bij die omzetting moeten dan wel de regels van het lijfrenteregime worden gevolgd. Eén van die regels is dat de lijfrente-uitkeringen uiterlijk ingaan in het jaar waarin u de leeftijd bereikt die vijf jaar hoger is dan de AOW-leeftijd. Deze regel roept in de praktijk ‘ongewenste situaties’ op. Daaromwordt onder voorwaarden goedgekeurd om voor de omzetting van een ODV in een oudedagslijfrente deze specifieke regel overboord te zetten. Dit op voorwaarde dat de lijfrente-uitkering direct ingaat en dat u hiervoor een verzoek indient bij de inspecteur van de Belastingdienst. De betalingsregeling voor het aflossen van uw coronabelastingschuld is verder versoepeld. Daarnaast aandacht voor een subsidieregeling voor digitalisering mkb-bedrijf. Verder is soms een melding betalingsonmacht niet nodig. Tot slot is het mogelijk om de oudedagsverplichting (ODV) om te zetten in een (al dan niet tijdelijke) oudedagslijfrente. Ook daarover leest u in dit artikel meer. John A.W.J.M. Brands MBA Directeur Kubus Onderneming Support Kubus Administratieve Dienstverlening en Accountancy john.brands@kubus.nl www.kubus.nl
Isolerende lichtdoorlatende dakpanelen Flowlight is al meer dan 35 jaar de Europees specialist in transparante dubbelwandige polyester dakplaten voor vrijwel alle profielen in verschillende diktes. Voor hellende daken in de utiliteitsbouw. Toepassing van onze lichtdoorlatende dakpanelen bespaart energiekosten en verhoogt arbeidsproductiviteit. Voor u als bouwer tijdbesparend en voordelig door monteergemak zonder overbodige bevestigingsmaterialen. Zoekt u voor licht hellende daken naar gewone daglichttoetreding, een oplossing met verbeterde isolatie waardes of naar industriële daklichten met geprofileerde beplating? Flowlight heeft de oplossing. Meer info op flowlight.nl. Of neem contact op met onze adviseurs via 045 577 8008 of info@flowlight.nl. Isolerende en lichtdoorlatende dakpanelen in alle profielen en diktes Daglicht maakt mensen gelukkiger en productiever. En het bespaart energie! Wij zijn gespecialiseerd in daglichtproducten voor bedrijfspanden en woonhuizen. Dat doen we al ruim 70 jaar. Daglicht komt Van Boven® Ga voor meer informatie naar van-boven.com of bel +31 183 633 477 Lichtkoepels Golfplaten Damwandplaten Vlakke platen Lichtstraten Lichtwanden Daglicht komt Van Boven®
13 NUMMER 11 / NOVEMBER 2022 SNEL GEBOUWD In één dag een 2in1 of 3in1 dakraam Snel gebouwd De kracht van prefab Voldoende daglicht is belangrijk voor het welzijn en bruikbaarheid van een ruimte voor wonen en werken. Bij ruimten onder een hellend dak kun je dan kiezen voor meerdere dakramen op een rij. Maar met de huidige isolatie-eisen heb je dan al snel een paar dikke dakstijlen tussen de ramen en die nemen juist weer daglicht weg. Ook kost de montage meer tijd. Bij nieuwe 2in1 en 3in1 dakraam van VELUX zijn twee of drie dakramen geïntegreerd, waarbij ook uitzettuimelvensters mogelijk zijn. Montage vraagt slechts één dag. Met het nieuwe 2in1 en 3in1 dakraamcreëer je snel een panoramisch uitzicht. Hierbij zijn meerdere ramen in een dakraamoplossing geïntegreerd, waardoor de stijlen ook geminimaliseerd zijn. Dat betekent meer daglicht en tevens een fraaiere daglichtoplossing. De extra smalle profielen bieden tot 249%meer daglicht (2in1) en 289%meer daglicht (3in1) dan een standaard enkel dakraam. De nieuwe dakramen zijn ideaal voor ruimten vanaf 10m². Er is keuze uit een handbediende en elektrisch bediende variant die werkt op zonne-energie. Voor extra gemak zijn de nieuwe elektrische dakramen volledig op afstand te bedienen. Ook wanneer je niet in de buurt bent dan hoeft je geen zorgen te hebben: de regensensor sluit automatisch het open dakraam als het begint te regenen. Sinds kort is het 2in1 of 3in1 dakraam ook leverbaar met één of twee uitzettuimelvensters die met een onderhandgreep zijn te bedienen. VEEL OPTIES De 2in1 en 3in1 dakramen zijn beschikbaar in tien verschillende maten. Het 2in1 dakraam is verkrijgbaar in acht verschillende maten. Dat betreft een symmetrische en een asymmetrische variant, waarbij één van de twee product te verlagen, waardoor het dakraam gemakkelijker van de begane grond naar het dak kan worden gebracht. De montage van het kozijn volgt de eenvoudige en bekende principes, maar met minder onderdelen dan twee of drie losse dakramen. Bij een dakraam op zonne-energie is de installatie nog eenvoudiger doordat je kunt installeren zonder bedrading. De dakramen zijn daarnaast compatibel met alle VELUX intelligent home control accessoires, waardoor ze te bedienen zijn met de VELUX App Control of via een draadloze wandschakelaar. Om het binnenkomende daglicht en/of warmte te verminderen of blokkeren kan er gekozen worden uit raamdecoratie voor binnen en/of zonwering of rolluiken aan de buitenzijde. Je kunt dus naar behoefte spelen met licht en warmte. dakramen kan worden geopend om frisse lucht binnen te laten. Het 3in1 dakraam is verkrijgbaar in twee hoogtes met drie dakramen van gelijke grootte. Het middelste raam is vast en de twee buitenste delen kunnen worden geopend. De uitzettuimelvensters zijn verkrijgbaar met twee of drie ramen waarbij er één of twee als uitzetvenster, met een handgreep aan de onderzijde, geopend wordt. Omdat het raam aan de bovenzijde scharniert, kan deze in een hoek van maar liefst 45° geopend worden. Zo ontstaat een weids en balkonachtig gevoel. Qua beglazing zijn er twee opties. De eerste is een tweelaagse beglazing die veel comfort biedt met alle standaardfuncties, waaronder regencontactgeluid reductie, gelaagd veiligheidsglas, bescherming tegen Uv-stralen en een geharde buitenruit. Een tweede optie is drielaagse beglazing met een hoge thermische isolatie waardoor meer comfort direct onder het dakraamwordt ervaren en het geluid van buiten reduceert. Op de buitenruit is een Anti-Dauw Coating aangebracht voor helder uitzicht gedurende de hele dag. EENVOUDIGE MONTAGE Door de eenvoudige montage is de klus in één dag geklaard. Er is slechts één installatie en één gootstuk nodig om het effect van meerdere dakramen te krijgen. Alle draaiende en vaste delen kunnen uit het kozijn worden genomen om het gewicht van het Bij nieuwe 2in1 en 3in1 dakraam van VELUX zijn twee of drie dakramen geïntegreerd. De uitzettuimelvensters zijn verkrijgbaar met twee of drie ramen waarbij er één of twee als uitzetvenster, met een handgreep aan de onderzijde, geopend wordt. Omdat het raam aan de bovenzijde scharniert, kan deze in een hoek van maar liefst 45° geopend worden. Door de eenvoudige montage is de klus in één dag geklaard.
PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 14 Op weg naar groene bouwplaats Inhijsen prefab element voor woontoren De Bankier in Tilburg. Bouwbedrijven komen voor steeds grotere uitdagingen te staan op het gebied van duurzaam bouwen. De aandacht ging aanvankelijk vooral uit naar duurzame en circulaire gebouwen, maar nu komen ook de bouwplaats en bijbehorende aan- en afvoer van mensen en materialen onder het vergrootglas te liggen. Grote gemeenten stellen in toenemende mate eisen aan emissies in binnensteden en opdrachtgevers zullen ook steeds vaker een emissieloze bouwplaats eisen. BouwTotaal ging om tafel met bouwbedrijf Huybregts Relou, dat continue op zoek is naar innovatieve oplossingen. TEKST: ING. FRANK DE GROOT BEELD: HUYBREGTS RELOU Een uitstootvrije(re) bouw- en infrasector in 2030: dat is het doel van De Groene Koers (DGK). Dit is een initiatief van Bouwend Nederland, BMWT, CUMELA, VHG en MKB Infra. Mobiele werktuigen en materieel in de bouw-, infra- en groensector zullen steeds minder emissies, zoals CO2, NOx en fijnstof moeten uitstoten om klimaatdoelstellingen te realiseren. De bouw-, infra- en groensector dragen op deze manier bij aan de praktische invulling van: Klimaatakkoord, Schone Lucht Akkoord, Green Deal Duurzame Logistiek in de Bouw, Green Deal Het Nieuwe Draaien en Green Deal Zero Emissie Stadslogistiek (ZES). Vanaf 1 januari 2025 moeten verder minimaal dertig steden een zero-emissie zone hebben ingesteld, zo is afgesproken in het Klimaatakkoord. Vanaf die datummoeten alle nieuwe vracht- en bestelauto’s die een zero-emissie zone in willen rijden emissievrij aangedreven zijn. Vanaf 2030 moeten alle voertuigen in de zero-emissies zones volledig emissievrij rijden. Ook contractueel zullen opdrachtgevers waarschijnlijk steeds vaker eisen dat een project wordt uitgevoerd, zonder directe emissies op de bouwplaats en met gebruik van groene stroom of groene waterstof. Bedrijven die snel duurzamer materieel gaan inzetten op projecten zullen dus worden beloond en op een gegeven moment zal de opdrachtgever eisen dat er geen materieel meer mag worden ingezet dat bijvoorbeeld draait op diesel. Conclusie: emissieloos bouwen wordt steeds minder vrijblijvend. FLINKE UITDAGING Door de steeds zwaardere emissie-eisen staan bouwbedrijven voor een flinke uitdaging. “Het gaat vooral om verandering van de mind-set. Vaak is duurzamer bouwen helemaal niet zo moeilijk. Het is vooral een kwestie van anders kijken naar het bouwproces”, zegt Jurgen van de Ven, Hoofd Productie bij Huybregts Relou. Dit familiebedrijf kent al een start in 1873 en is onderdeel van de VB Groep: een groep solide familiebedrijven actief op het gebied van ontwikkeling en bouw. De bedrijven van de VB Groep omarmen zeven van de zeventien Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties: Goede gezondheid en welzijn, Kwaliteitsonderwijs, Betaalbare en duurzame energie, Ongelijkheid verminderen, Duurzame steden en gemeenschappen, Verantwoorde consumptie en productie en Partnerschappen om doelstellingen te bereiken. Daarnaast is voor de groep ondernemingen het Klimaatakkoord belangrijk: de ambitie om in 2050 een klimaatneutrale en volledig circulaire economie te bereiken. Een tussentijds doel is 2030, met 49% CO2-equivalentreductie in 2030 ten opzichte van 1990. Om die doelstellingen uit het Klimaatakkoord te kunnen halen is het volgens VB Groep belangrijk dat we van een lineaire naar een circulaire economie gaan. Zo participeert VB Groep in Cirkelstad Eindhoven en is er veel ervaring met projecten met BREEAM-certificeringen. Daarnaast voert men momenteel de eerste pilotprojecten uit met het materialenpaspoort van Madaster. Volgens Jurgen gaat duurzaamheid ook over samenwerken met bouwpartners: “VB Groep hanteert al jaren als motto voor al haar ondernemingen ‘Resultaat komt Samen’. Juist dat is nu nodig om een transitie te bewerkstelligen en daadwerkelijk positieve impact te maken op het milieu. Wij kunnen dit niet alleen. Daarvoor heb je medewerking nodig van zowel je bouwpartners als opdrachtgevers.” EFFICIËNTE LOGISTIEK Om de uitstoot van CO2 en stikstof te beperken besteedt Huybregts Relou veel aandacht aan de logistiek. Projectleider Cas Janssen vertelt: “Steeds meer grote gemeenten stellen emissie-eisen aan het transport in binnenstedelijk gebied. Bovendien willen we de overlast voor bewoners minimaliseren. Daaromwerken we steeds vaker met een bouwhub aan de rand van een stad. Een mooi voorbeeld is het project De Bankier in Tilburg. Deze woontoren is 75 meter hoog en is nu in de afbouwfase gekomen. We bouwen in de binnenstad op een postzegel, dus dat is een forse uitdaging.” Om het transport te minimaliseren is er een bouwhub ingericht bij Raab Karcher in Eindhoven. “In de afbouwfase komen er veel materialen naar de bouwplaats, zoals gipsplaten, metal studprofielen, leidingen, sanitair, lijmen en mortels, verfsystemen, tegels, W- en E-installaties, enzovoort. Om het aantal transportbewegingen te minimaliseren willen we alleen volle vrachtwagens deze kant op Om het transport naar de postzegellocatie van woontoren de Bankier in Tilburg in de drukke binnenstad te minimaliseren is er een bouwhub ingericht bij Raab Karcher in Eindhoven.
www.bouwtotaal.nlRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=