BouwTotaal 12 - 2021

“Beleidsoverwegingen vragen realistische kijk op bouwmaterialen” Pag.14 BEZOEK OOK DE WEBSITE WWW.BOUWTOTAAL.NL NUMMER 12 | JAARGANG 18 | DECEMBER 2021 PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND BOUWGEBREKEN Wanneer is beton waterdicht? 38 THEMA BETON Versneld innoveren 16 SLIMBOUWEN Zoektocht naar het bouwen van morgen 36 THEMA BETON BOUWTOTAAL (Vellingkant)-lijmblokken Metselblokken Gevelstenen Profielstenen Splitstenen BIA-ECO blokken BIA LockBlock zie www.bia-beton.nl TEL.: 024 - 648 84 84 Balkdragers Kolomvoeten Hoekijzers Houtskeletbouw Verborgen verbinders www.balkdragers.com Compleet assortiment houtverbinders totaalleverancier aluminium bouwproducten www.roval.eu adv. 65x45mm BouwTotaal 2014.indd 1 15-01-14 08:50 Houtboren Slijpmaterialen www.onlineborenkopen.nl Betonboren Metaalboren Door professionals, voor professionals Staffelprijzen Groot assortiment Bandschroeven Scoor groene punten met schroeven! NIEUWE DUURZAME VERPAKKING FASTENERS WITH THE GREEN POINTS SNELLER, DUNNER, DIKKER, BETER, EFFICIËNTER

troostwijkauctions.com Heftrucksw.o. KalmarD42-1200, LindeE48, E40PenH45D, Doosan, Dantruck, TCM en Shinko; verreikers Haulotte en JLG; schrankladers w.o. Bobcat 741, Kotrak Hytrak; hoogwerkers w.o. JLG Toucan 1210, SkyJack en Genie; mobiele compressoren en generatoren Atlas Copco; bouwgereedschappen w.o. betonzagen Husqvarna, lichtmasten, duowalsen, trilplaten, grondwalsen en lasapparatuur; etc. Adres Meerkerkweg 5 - 4361 SP Westkapelle Bezichtiging vrijdag 24 december van 9u tot 14u Sluiting maandag 27 december Online veiling Bouwmachines, hoogwerkers en vorkheftrucks Bekijk veiling Bied mee en breid uw machinepark snel uit

3 NUMMER 12 / DECEMBER 2021 ACTUEEL Beton of hout? Er woedt momenteel een heftige discussie tussen de aanhangers van beton en hout. Het lijkt wel of er geen hybride oplossing mogelijk is: je kiest voor hout of beton. Vooral beton ligt momenteel onder vuur, vanwege de hoge CO2-uitstoot bij de productie van cement. Ongeveer 7% van de CO2 die wereldwijd in de atmosfeer terecht komt door toedoen van de mens, is afkomstig van de cementindustrie. In Nederland is dat overigens niet meer dan 1,5 % en daarmee is Nederland wereldwijd koploper met het verlagen van de CO2-footprint van cement. Dat zijn goede ontwikkelingen, want beton even terzijde schuiven is ondenkbaar. Bijna 80 procent van onze Nederlandse gebouwde omgeving bestaat uit beton. Het is verder een materiaal dat eeuwig meegaat, gemaakt met de lokale grondstoffen zand, grind en cement. Het is ook in iedere gewenste vorm te maken, het is brandveilig en vraagt weinig onderhoud. Constructief is het ook een fantastisch materiaal doordat er grote overspanningen mogelijk zijn met slanke constructies. Tot slot is het accumulerende vermogen een groot voordeel bij de overstap naar lage temperatuurverwarmingssystemen. Dus alles maar van beton maken? Nee, zeg ik dan. Want hout is eveneens een prachtig materiaal. Het is eenvoudig bewerkbaar en heeft een fraaie uitstraling. Het heeft ook een gering gewicht en is heel geschikt voor houtskeletbouw en bijvoorbeeld geprefabriceerde gevelvullende elementen. Met enige aanpassingen is tegenwoordig zelfs hoogbouwmogelijk dankzij de inzet van kruislaaghout (CLT). Om hout duurzaam te gebruiken is het wel nodig dat het hout uit duurzaam beheerde bossen komt. De discussie die momenteel de boventoon voert is de opslag van CO2 in hout. De betonindustrie vindt dat onterecht omdat die CO2 aan het einde van de levensduur van hout weer vrij komt door rotting of verbranding. Ook staan met name de Europese productiebossen ter discussie, omdat er veelal grote bomen worden gewonnen en kleine bomen worden teruggeplant. In Europa lijkt hierdoor de laatste decennia zelfs de in bossen opgeslagen CO2 af- in plaats van toe te nemen. Ik ga de discussie hier verder niet voeren en pleit voor hybride constructies waarop de toegevoegde waarde van beide prachtige bouwmaterialen optimaal tot hun recht komen! Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal INHOUD COLUMN ING. FRANK DE GROOT 14 23 05 Actueel Expertview 06 Actueel Modulaire productielijn prefab elementen 07 Actueel In de Spotlight 08 Snel Gebouwd Partnerschap in prefab gevelelementen 09 Actueel Den Haag Update en Bouwmonitor B&U 11 Ondernemen Fiscaliteit & Subsidie 13 Snel Gebouwd Prefab uitbouw of dakkapel THEMA BETON 14 BETON “Beleidsoverwegingen vragen realistische kijk op bouwmaterialen” 16 BETON Versneld innoveren 19 BETON Schroefankers steeds beter alternatief 20 BETON Opschalen duurzame innovaties met Betoninnovatieloket 23 BETON Eco beton halveert CO2-uitstoot 24 BETON Vloerbekistingsysteem voor multifunctionele nieuwbouw 25 BETON “Nuchtere Noaberschap in de moderne bouwwereld” 26 BETON Nieuws 29 BETON Staalvezels voor meer flexibiliteit in de ribbenvloer 31 BETON Drijvende kracht achter het schroefanker EN VERDER 35 Innovatie & Inspiratie Bouwhelden 36 Slimbouwen House of Tomorrow Today 2.0 38 Bouwgebreken Wanneer is beton waterdicht? 39 Afbouw Waterdicht maken van natte ruimten 41 Afbouw Waterdicht tegelwerk systeem 43 Afbouw Nieuws 46 Productnieuws Nieuws over producten PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND WWW.BOUWTOTAAL.NL

TTCOMˇEUROPE WWW.TTCOM.NL INFO@TTCOM.NL FIVEAOPVSK2022 INHAL9 STANDA. 046 €795,- Afgebeelde machine is de nieuwe RT308-E Met “BRUSHLESS MOTOR”. INTRODUCTIE PRIJS, tijdens VSK beurs In de afgelopen 11 jaar zijn diverse vernieuwingen en verbeteringen doorgevoerd aan de FIVEA vlechtmachine. De typenaamwerd hierbij steeds aangepast. Van RT308-A gaan we nu naar de RT-308-E. Doch het basis ontwerp met zijn voordelen bleef ongewijzigd. De slimme, intelligente, sterke, lichte, zuinige en betaalbare vlechtmachine voor de vloerverwarming installateur. Veel klanten wilden meer kracht, waardoor meer snelheid. De nieuwe update werd een Japanse “BRUSHLESS MOTOR”. Dus een machine update die je niet ziet maar wel voelt. Een onzichtbare vernieuwing! GARANTIE: 24 maanden op machine excl. Accu’s. Levering via de groothandel. Er is al een FIVEA vanaf € 599,- FiVEA DISTRIBUTEUR T. 0318–651 843 MATTHEW PRO GTX MID ESD CI ART. NR.: 76781-01/02/03 | MAAT: 36 T/M 48 VERKRIJGBAAR IN DRIE VERSCHILLENDE PASVORMEN VEILIGHEIDSKLASSE DE PERFECTE PASVORM VOOR EEN IEDER MAX 4® Wapeningsplaten voor nieuwbouw en renovatie Vloeroplossingen OP-DECK® Telefoon: 078 617 44 00 E-mail: reppel@reppel.nl Website: www.reppel.nl Bouwspecialiteiten LEWIS® Zwaluwstaartplaten® ICF Vloersysteem HODY® Staalplaat betonvloer Press Hechttechniek Smeenkhof 33 (Bedr. Terrein ‘De Colm’) 7429 AX Deventer Het grootste assortiment in spijkers, nagels en nieten van ruwbouw tot afbouw Telefoon: 0570-658899 Web: www.presshechttechniek.nl Mail: info@presshechttechniek.nl TACKER € 225,- ACTIE AANBIEDING per stuk Bij afname van 10 machines: € 199,- per stuk Alle genoemde prijzen zijn ex BTW. Specificaties: •Geschikt voor spijkers tot 65 mm •Zowel draad als tape gebonden CN 565X

5 NUMMER 12 / DECEMBER 2021 ACTUEEL EXPERTVIEW ARAP-JOHN TIGCHELAAR U kent ze wel, mensen die van alles op het laatste moment nog moeten doen. De week voor de vakantie nog een paspoort moeten verlengen. Lang geleden gingen mijn medestudenten twee tot drie dagen voor een belangrijke tentamen nog even flink blokken, zelfs ’s nachts. Medewerkers of collega’s die, al dan niet na een aansporing, op de dag van de deadline het project opleveren. Werkzaamheden of zaken uitstellen gebeurt veelal wanneer je het lastig vindt ommet bepaalde emoties of gemoedstoestand om te gaan. Onzekerheid, angst, onwetendheid, ga zo maar door. Uitstelgedrag is meer een probleem dat voortvloeit vanuit emotie. Het heeft vaak niets te maken met onvermogen om tijd te managen. ONWETENDHEID Ik zie uitstelgedrag bij mensen omdat ze niet weten hoe iets zit. “Dat moet ik nog een keer onderzoeken.” Dat erin verdiepen kan leuk zijn, maar ook stress opleveren en daarom maar even geen aandacht aan geven. Als je werkelijk geen idee hebt hoe je een dak moet isoleren of dat een warmtepomp wellicht een goede verwarmingsmethode kan zijn, dan neem je ook niet snel een besluit. Stel dus maar uit. GELDPRIKKEL Die emotie kan in veel gevallen ook ‘geld’ zijn. Met het gezin op vakantie naar het warme Spanje geniet vast meer de voorkeur dan voor hetzelfde geld je huis te laten isoleren of zonnepanelen aan te leggen. Verduurzamen wordt énorm uitgesteld, is kennelijk niet leuk? Een positieve geldprikkel helpt iets. “Zit daar nu ook subsidie op?”, hoor je sneller bij een zonneboiler dan bij een gas-cv ketel. Maar waarom een subsidie? Uiteindelijk betalen we die toch zelf? En waarommoet iemand die wél zelf in actie is gekomen, zijn huis heeft geïsoleerd en dus het energiegebruik heeft verminderd, meebetalen om de andere bewoner in de straat, die almaar uitstelt, in beweging te krijgen? De negatieve prikkel werkt veelal beter. Nadat intensief werd gecontroleerd en beboet voor het niet dragen van autogordels draagt vrijwel iedereen die. Paradoxaal voor de eigen veiligheid! In dit verband denk ik ook aan stofzuigers die nu verplicht hebben bijgedragen aan stofvrij werken. Nu opeens de gas- en energieprijzen exploderen staat de telefoon roodgloeiend bij isolatiebedrijven. Warmtepompen zijn de komende drie maanden niet leverbaar en zouden ze er wel zijn, dan is er geen personeel beschikbaar, om te installeren. PROFIJT Daar gaan we dan met ons uitstelgedrag. Liever leuke dingen doen dan die moeten. En geld besparen of minder milieu belasten hoort dan kennelijk niet bij de leuke, maar noodzakelijke tijdsbesteding. Uitzonderingen zijn de mensen die mij op een app laten zien hoeveel stroom ze al hebben opgewekt met hun zonnepanelen of trots vertellen dat ze van het gas af zijn. Dat zijn de early adaptors, die wachten niet af. Ik bewonder de mensen die voorop lopen. Die hebben lef, zorgen voor een collectieve ervaring waar anderen weer hun profijt van kunnen hebben. Arap-John Tigchelaar Algemeen Directeur Transferro BV Waar wachten we op? Verbeterde veiligheids- instructie beschikbaar op bouwplaats Voor iedereen die de bouwplaats opgaat, is een verbeterde veiligheidsinstructie beschikbaar. Sinds 23 november 2021 staat een vernieuwde Generieke Poortinstructie (GPI) klaar. Deze nieuwe instructie is praktijkgerichter en biedt meer keuzevrijheid. Op de bouwplaats komen helaas nog te veel onveilige situaties voor. Soms met zeer ernstige gevolgen. Door allemaal de GPI te doen en samen over veiligheid te praten, wordt het veiligheidsbewustzijn vergroot en daarmee de kans op ongevallen verkleind. Sinds 1 april 2019 is de Generieke Poortinstructie (GPI) verplicht op alle bouwplaatsen in Nederland van bij de Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB) aangesloten bouw-, utiliteits-, infra- en installatiebedrijven. Het initiatief richt zich op het verhogen en stimuleren van veiligheid en veilig gedrag op bouwplaatsen en een soepel uniform poortproces. Inmiddels zijn ongeveer 400.000 GPI-certificaten behaald. Meer dan 37.500 bedrijven (inclusief zzp’ers) zetten de GPI inmiddels in om hun medewerkers te herinneren aan veilig werken op de bouwplaats. “Op dit moment wordt nog niet iedereen op de bouwplaats aangesproken de GPI te doen. Mede hierdoor komt het gesprek over veiligheid nog niet overal op gang”, zegt Werner van Eck, lid Kerngroep GCVB en voorzitter van de Waarborgcommissie GPI. “Eén oorzaak is dat het belang van de GPI nog niet bij iedereen helder is. Dat moeten we dus beter uitleggen. Daarnaast zien we dat het oordeel over de GPI vermoedelijk is gebaseerd op de eerste GPI-versie (1.0). Sindsdien is de GPI met de input van duizenden gebruikers sterk verbeterd. Deze is praktijkgerichter geworden en wordt in het algemeen als goed beoordeeld: zeven van de tien kandidaten geven de GPI een 8 en hoger. De GPI ontwikkelt zich naar een interactief leerplatform. We zijn ook in gesprek met SSVV om na te denken over integratie van de GPI met VCA.” PRAKTIJKGERICHTER ÉN MEER KEUZEVRIJHEID De vernieuwde GPI is een wereld van verschil met de eerste GPI. De GPI 4.0 is praktijkgericht en bevat ongeveer 45 korte video’s met te beoordelen praktijksituaties. En nog eens 45 filmpjes met feedback hierop. Deze video’s zijn op verschillende (bouw)locaties gefilmd. Ook op onderhoudslocaties bijvoorbeeld. De belangrijkste verbeteringen zijn: • GPI eerder gedaan? Dan kan de basisveiligheidsinstructie deels worden overgeslagen. • Toetsvragen over praktijksituaties. • Praktijkonderwerpen die de kandidaat zélf kan kiezen en passen bij hun situatie. • 90 video’s van praktijksituaties om te beoordelen en feedback. • Meningen van collega’s zijn zichtbaar. • Meer toetsen op bewust veilig werken met multiple response. • Oog voor ‘soft skills’ met onder andere. elkaar aanspreken, ingrijpen en anderstaligen. De komende maanden zullen bouwplaatsmedewerkers en leidinggevenden met een speciale campagne worden geholpen de nieuwe GPI te herontdekken en samen het gesprek aan te gaan over veilig werken. Meer informatie en gratis ondersteunend materiaal (animatie, toolbox, posters) zijn beschikbaar op: https://gpi.explainsafe.nl/nl/information. Nieuwe editie Essentiële Controlepunten Brandveiligheid Brandweer Nederland, Vereniging Bouw en Woningtoezicht Nederland en BBN Brandveilig Bouwen Nederland hebben de nieuwe editie van de Essentiële Controlepunten Brandveiligheid gepubliceerd. Het boekje kan heel nuttig zijn voor iedere betrokkene bij een gebouw, van gemeente tot eigenaar en van aannemer tot brandweer. De uitgave Essentiële Controlepunten Brandveiligheid maakt duidelijk waarop je bij het bouwen, verbouwen en beheer van gebouwen in ieder geval moet letten wat betreft de brandveilige bouwmaterialen, constructies en rookbeheersingsystemen. Het gaat daarbij om essentiële controlepunten en niet om uitputtende lijsten. WIJZIGINGEN Belangrijke wijzigingen in de editie 2022 zijn: • Hoofdstuk 1: nieuw is dat de regel over rookwerendheid van constructies wordt toegelicht en verduidelijkt met tekeningen en een overzicht van algemene essentiële controlepunten. Daarnaast is de structuur van het hoofdstuk aangepast. • Hoofdstuk 6: het hoofdstuk is teruggebracht tot de essentie, namelijk ‘Het is van essentieel belang om doorvoeringen en voegen bij compartimentsscheidingen op de juiste wijze brand- en rookwerend af te dichten.’ • Hoofdstuk 7: voor vliesgevels is hier meer uitwerking aan gegeven. • Hoofstuk 11: de essentiële controlepunten voor overdrukinstallaties zijn hier toegevoegd. Het boekje is gratis te downloaden via: www.bbn.nu/essentiele-controlepunten/ informatie/

PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 6 Modulaire productielijn prefab elementen STAPPEN IN PRODUCTIEPROCES OmHSB-elementen te maken worden vaak de onderstaande stappen doorlopen: • Assembleren van het skelet. • Het skelet aan één zijde voorzien van folie en eventueel platen. • Het omdraaien van het element. • Het isoleren van het element. • De andere zijde van het element voorzien van folie en platen. • Afname tafel. Prefabricage neemt sterk toe in de bouwsector door een combinatie van factoren. Naast betonnen prefab elementen, zien we ook steeds meer houten prefab elementen. Voordeel van de houten elementen is onder meer het geringe gewicht en de grote vormvrijheid. ISM Prefab Machinery levert productielijnen voor houtskelet of staalframe wand- en dakelementen. Maar de kleine ondernemer kan ook voor een enkele montagetafel bij het bedrijf terecht. Dankzij de modulaire opbouw is langzame opschaling naar ruimere productiemogelijkheden geen probleem. TEKST: ING. FRANK DE GROOT De vraag naar prefab bouwelementen neemt al jaren toe. Er verrijzen zelfs complete woningfabrieken, waar kant-en-klare woningen worden geprefabriceerd. Oorzaak van de toenemende vraag naar ‘industrieel bouwen’ is onder meer de enorme woningbouwopgave en de duurzame transformatie van de gebouwde omgeving in verband met de energietransitie: een aanpassing van ruim zeven miljoen woningen en één miljoen gebouwen. Maar ook circulair bouwen (demontabel en herbruikbaar bouwen) en de komende Wet kwaliteitsborging voor het bouwen zijn katalysatoren voor prefabricage en industrialisatie. Verder zijn de faalkosten in de bouw verder terug te dringen, doordat de kans op fouten met prefabricage sterk terugloopt. Daar komt tot slot het toenemend tekort aan vakmensen bij, waardoor er minder handjes op de bouwplaats beschikbaar zijn. Industrieel bouwen maakt de bouw tevens aantrekkelijker voor jongeren: denk aan de verdergaande automatisering en robotisering en het werken in geconditioneerde omstandigheden. ISM produceert industriële productielijnen. Eigenaar Kees Mol: “Wij kwamen in contact met een houtskeletbouwer die ook graag een productielijn wilde. Die hebben we ontwikkeld, maar we zagen ook de grote behoefte in de bouwsector aan productielijnen voor HSB dak- en gevelelementen en elementen van staalframebouw. Daar hebben we op geanticipeerd, waardoor nu zowel kleine als grote bedrijven bij ons terecht kunnen voor prefab productielijnen.” MODULAIRE OPBOUW De kleine aannemer kan bij ISM starten met een eenvoudige, stalen werktafel met of zonder opties. “De tafel bestaat uit evenwijdig liggende dragers, waardoor je er ook tussen kan staan bij kleinere elementen. De tafel is te voorzien van aanslagen waar de balken aan vastgezet kunnen worden tijdens productie. Doordat de aanslagen in de hoek haaks zijn is het skelet eenvoudig te bouwen.” Een volgende stap is het schakelen van meerdere tafels, zodat er aan meerdere wand- of dakelementen gewerkt kan worden. Door de tafels te voorzien van rollen die men pneumatisch omhoog kan laten komen, zijn elementen eenvoudig met de hand van de ene naar de andere tafel door te schuiven. Wie de elementen wil kantelen om aan de andere zijde verder te gaan met de afwerking, kan kiezen voor een kanteltafel. Tot slot kan het complete element worden doorgerold naar afnametafels. Voor de opslag van het benodigde hout zijn stalen materiaalkarren met diverse oplegarmen leverbaar. Aan het eind van de producafgevoerd. “Het systeem is betaalbaar door zijn eenvoud. En je kunt de productielijnen door de modulaire opbouw zo ver uitbreiden als je wilt”, zegt Kees Mol. VOORDELEN De productielijn heeft een breedte van 3,70 meter, waarmee tevens de maximale hoogte van de wand- en dakelementen is bepaald. Inmiddels zijn er al vijftien productielijnen geleverd en die functioneren naar tevredenheid. Volgens Kees biedt de productielijn veel voordelen: “Het zorgt voor betere arbeidsomstandigheden, het is veiliger, de productiesnelheid gaat omhoog en de faalkosten nemen af. Voordeel is verder dat een aantal werkzaamheden, zoals isoleren en plaatmaterialen monteren, door iedereen die maar een beetje handig is uitgevoerd kunnen worden. Wij kunnen de productielijn ter plaatse monteren en onderhouden. Feitelijk maken we de drempel naar prefabricage dus een stuk lager!” tielijn kan een element op een elementbok worden geplaatst, die op een schamelwagen staat. Hiermee kan het element worden

7 NUMMER 12 / DECEMBER 2021 ACTUEEL Beton afwerken zonder Co2 uitstoot 18V batterijsysteem, waardoor de machine perfect samen met de P18Li accu trilnaald te gebruiken is. De machine is daarom uitermate wendbaar en kan eenvoudig om obstakels heen gemanoeuvreerd worden. De handige en lichte afwerkspaan werkt zonder afrei-geleidingen en is te gebruiken is voor bijna alle typen beton. De standaard werkbreedte van deze afwerkspaan is 1,5 meter en heeft een in hoogte verstelbare stuurhendel, dit samen met het instelbare toerental is de vloerafwerking gegarandeerd snel en moeiteloos. Het lage gewicht, in combinatie met de afgeronde en opstaande hoeken van het profiel, voorkomen de zogenaamde aanzetranden op de betonvloer. Na registratie van uw nieuwe Lievers machine krijgt u gratis een extra jaar garantie. IN DE SPOTLIGHT De kwaliteit van een betonvloer hangt sterk af van de kwaliteit van de verwerking van het beton, zo weten de vakmensen. Met verwerking bedoelen we niet alleen de stort, maar ook de afwerking van de toplaag van het beton. Omdat ook in de bouwsector steeds duurzamer gewerkt wordt, met name door de CO2-uitstoot te beperken, zullen benzine- en dieselmotoren in bouwmachines langzaam gaan verdwijnen. Daarom brengt Machineleverancier Lievers Holland de eerste elektrische zero emissie afwerkspaan voor betonvloeren op de markt. EXTREEM LICHTE BETONAFWERKSPAAN OP ACCU De K150Li afwerkspaan is de tweede zero emissie machine die Lievers op de markt brengt. Het is de doorontwikkeling van de veel gebruikte K150B lichtgewicht afwerkspaan. Alle positieve punten van zijn voorganger zijn versterkt en alle feedback vanuit de praktijk is meegenomen in deze nieuwe innovatie. Zo is de K150Li ruim 25 procent lichter van gewicht en werkt hij op het bekende Lievers LIEVERS HOLLAND WWW.LIEVERSHOLLAND.NL Geldbesparende circulaire gevelisolatie Een gevelisolatiesysteemmoet aan vele eisen voldoen. Naast een goede isolerende werking, veiligheid, verwerkingsgemak en prijs spelen ook de milieuaspecten een steeds belangrijkere rol. Met het gevelisolatiesysteemSlimFort van IsoBouw scoort u op al deze gebieden. eenvoudig een nieuwe houten draagstructuur geplaatst worden voor de nieuwe gevelbekleding. Met SlimFort ontstaat er een aaneengesloten en dampdoorlatende isolatieschil zonder isolatielekken. Dit voorkomt kostbare energieverspilling en vochtproblemen in de constructie. Mocht het noodzakelijk zijn omde gevel volledig te slopen, dan kunnen de SlimFort-isolatieplaten losgeschroefdworden en bij een ander project weer opnieuw ingezet worden. EPS verliest namelijk nooit haar initieel isolerend vermogen. 100% RECYCLEBAAR Recyclen van de SlimFort-isolatieplaten is gezien de hergebruiksmogelijkheden een niet voor de hand liggende optie. Maarmocht dit toch noodzakelijk zijn, dan is dit geen enkel probleem. Na verwijdering van de beugels kunnen de EPS-platen volledig gerecycledworden en als grondstof dienen voor nieuwe hoogwaardige EPS-producten. Zo blijft de kringloop altijd gesloten. Ook reststukken kunnenworden opgehaald enworden verwerkt tot nieuwe producten. HANDIGE REKENTOOL Omuwwerk te verlichten heeft IsoBouw een rekentool ontwikkeldwaarmee u snel en eenvoudig overzichtelijkematerialenlijsten kunt samenstellen bij de toepassing van SlimFort. Deze lijst is geheel afgestemd op uwprojectspecifieke uitgangspunten, zoals bijvoorbeeld de gewenste Rc-waarde, het gewicht van de gevelbekleding, gebouwhoogte, et cetera. Uvindt de tool als u de onderstaandeQR code scant IN DE SPOTLIGHT SNEL VERWERKBAAR SlimFort is een innovatieve gevelisolatie voor gevels diemet esthetische beplatingworden afgewerkt. Met de vier geïntegreerde beugels kan de gehele gevelconstructie in slechts 3 simpele verwerkingsstappen gerealiseerdworden: SlimFort-platen vastschroeven, stelwerk plaatsen en gevelbekledingmonteren. SlimFort is tot 50% sneller verwerkbaar in vergelijking tot traditionele systemen. Er wordt geen folie gebruikt en het houtaandeel is tot 75% lager. Een bijkomend voordeel is dat SlimFort probleemloos door één persoon gemonteerd kanworden. CIRCULAIR ISOLEREN SlimFort is gemaakt van hoogwaardig en duurzaamairpop-materiaal. Deze EPS-isolatie bestaat voor 98%uit lucht en kan hergebruikt en/of volledig gerecycledworden. De bevestigingmet de geïntegreerde beugels heeft naast een praktisch voordeel ook een circulair voordeel. Zodra de gevelbekleding aan vervanging toe is, kan de bestaande SlimFort-gevelschil gehandhaafd blijven. In de beugels kan namelijk ISOBOUW WWW.ISOBOUW.NL

PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 8 SNEL GEBOUWD PARTNERSCHAP IN PREFAB GEVELELEMENTEN: Eén van de succesverhalen achter bijzondere appartementengebouwen Snel gebouwd De kracht van prefab Volgens Marcel van der Sluijs, directeur Hermeta Gevelbouw, is het essentieel dat bij zo’n vergaande prefabricage over en weer vertrouwen is. “Natuurlijk moesten wij het nodige overtuigingswerk verrichten. Voor zowel Hermeta Gevelbouw als Timmerfabriek Gebr. Bos is het de eerste keer dat wij zo grootschalig een totaaloplossing aanbieden. Voordeel is dat wij beide middelgrote familiebedrijven zijn die hemelsbreed 16 kilometer uit elkaar liggen, in Asperen en Goudriaan. Je praat over mensen met eenzelfde cultuur en werkhouding. Zo konden we het co-makership ook in een VOF gieten. En praktisch: we hadden een leegstaande hal in Asperen van meer dan 1000 m2, waarin we deze productielijn konden opzetten. Die was ook voor de timmerlieden van Bos goed bereikbaar.” In de vaste Hermeta fabriek werden eerst de aluminium kozijnen van leverancier Reynaers gemonteerd en van glas van AGC Glass Europe voorzien. Zo’n 300 meter verderop in de speciale productiehal werden de kozijnen in de geïsoleerde houtskeletbouwelementen verwerkt. Met dank aan montageleiders Wim Pierhagen en Jordi van Bemmel van beide VOF-partners voor het stroomlijnen van het productieproces. Jan Bos, directeur van Timmerfabriek Gebr. Bos: “Voor ons was belangrijk dat wij dagelijks voldoende elementen zouden kunnen maken, zodat just-in-time de elementen konden worden geladen op één van de drie trailers voor het transport tussen Asperen en Amsterdam. Je praat over een superstrakke planning en daar mogen geen Als je dan allerlei bouwmaterialen en voorzieningen kunt koppelen in zo’n component, maak je het voor iedereen makkelijker. Wij staan als Hermeta Gevelbouw al 50 jaar en Timmerfabriek Gebr. Bos al ruim honderd jaar voor maatwerk geveloplossingen: kozijnen, ramen, deuren, gevelpanelen en vliesgevels. Wij nemen het gehele proces, van ontwerp tot assemblage en montage, uit handen, inclusief het testen van de gevelelementen en het monteren van beglazing. We hebben nu co-makers aan dat totaalproces verbonden en dat betaalt zich direct uit in dit project in Amsterdam. Wat een mooi project is het geworden.” Daarbij doelen Van der Sluijs en Bos niet alleen op de uitvoeringstechnische voordelen van de prefabricage, maar ook op de bijzondere appartementengebouwen, naar een ontwerp van Koschuch Architects. Duurzame gebouwen met energiezuinige installatietechniek en blauw-groene daken voor een grote biodiversiteit aan flora en fauna. “Er is ook een 6000 m2 grote gezamenlijke tuin. De ontwikkelaar wilde echt hoge kwaliteit en woonbeleving. Dat zie je terug in het hoogglans aluminium. Ja, we weten dat steigerbouwers geen vioolbouwers zijn en dat je butsen in of mortel/lijmresten op het aluminiumwilt voorkomen. Daarom hebben wij in de fabriek alle gevelelementen goed ingepakt voor transport en montage. Slechts één van de 320 gevelelementen hebben wij moeten vervangen. Dit partnerschap in prefab is echt een lean en hoogwaardige manier van bouwen gebleken. Als het klikt tussen partijen, loopt een bouwproces extra efficiënt. Met voordelen voor alle betrokken partijen. Dit bleek bij de bouw van twee appartementengebouwen aan de Gerrit Mannourystraat in Amsterdam. Hermeta Gevelbouw en Timmerfabriek Gebr. Bos bedachten een oplossing om 320 gevelelementen te gaan prefabriceren in een leegstaande loods. Houtskeletbouwelementen voorzien van fraaie hoogglans aluminium kozijnen, waterdichte detailleringen en bevestigingsankers zodat de gevelelementen direct vanaf de trailers konden worden gemonteerd. “Dankzij dit lean prefab proces waren de 64 appartementen razendsnel wind- en waterdicht en viel een stuk spanning over de tijdsdruk bij ontwikkelaar Aedes Real Estate en aannemer Van Bekkum weg.” gaten in vallen. De productie en logistieke operatie zijn echt heel goed gegaan.” ENGINEERING Van der Sluijs: “Het logistieke proces was één kant van de medaille, de engineering om de elementen direct 100%wind- en waterdicht te kunnen monteren was de andere kant van diezelfde medaille. Je moet met twee engineeringsteams en Aldowa uit Schiedam voor het gevelzetwerk samen uitpuzzelen hoe je de complete gevelelementen kunt optimaliseren, inclusief alle detailleringen voor bijvoorbeeld de EPDM-folie en boutankers voor de bevestiging aan de vloeren. We konden de elementen op locatie met een ‘steker’ bouwlaag voor bouwlaag monteren. Het was passen en meten onder de balkons, maar het werkte prima, in goed overleg met Van Bekkum uitvoerder Gilbert van der Kraats. Nogmaals, het draait om onderlinge samenwerking. Zo maak je van 1+1 meer dan de spreekwoordelijke 3.” Op de bouwplaats moest alleen de gevelbekleding van keramische steenstrips worden verlijmd. Bos: “We hebben vooraf gekeken of we die steenstrips in de werkloods konden plakken. Werken onder geconditioneerde omstandigheden geeft een strakker en beter resultaat dan in weer en wind op de steigers. Het bleek echter dat de betonnen kolommen en vloeren ook moesten worden beplakt. Dan hadden wij de lage borstwering wel kunnen beplakken - er is veel glasoppervlak in de gevel en weinig geveldeel - maar dan zit je met de exacte maatvoering van die lagen. Daarom is voor verlijmen van alle steenstrips op de steiger gekozen. Deze werkzaamheden zijn door derden uitgevoerd.” VERVOLGOPDRACHTEN Van der Sluijs. “Deze eerste samenwerking is zo succesvol verlopen, dat wij vanuit beide salesafdelingen inschrijven op projecten voor complete gevelelementen. We werken inmiddels aan de gevel van de Brede School Holland Park te Diemen voor Dura Vermeer. We verwachten dat de vraag naar prefabricage van complete elementen sterk zal groeien. Aannemers willen worden ontzorgd.

9 ACTUEEL NUMMER 12 / DECEMBER 2021 Den Haag update Nieuws vanaf het Binnenhof WKB STAP DICHTERBIJ Op 23 november 2021 heeft de Eerste Kamer groen licht gegeven om het Ontwerpbesluit Kwaliteitsborging door te sturen naar de Raad van State. Hiermee is de langdurige voorhangprocedure beëindigd en is het nu wachten op het advies van de Raad van State. Of dat advies dit jaar nog komt, en of de Raad van State nog opmerkingen heeft is de vraag. Maar in ieder geval is de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) per 1 juli 2022 weer een stap dichterbij gekomen. Momenteel wordt er nog hard gewerkt aan een werkbare oplossing voor de deelopleveringen. Bij woningbouwprojecten komt het vaak voor dat bouwblokken zodra ze gereed zijn worden opgeleverd. Dat kan terwijl de volgende blokken nog niet af zijn of soms nog niet eens zijn gestart. Onder het huidige stelsel is dat ook niet zo’n probleem omdat de gemeente preventief het bouwplan voor het totale project heeft getoetst, en er tijdens de bouw ook toezicht op heeft gehouden. Onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen ontvangt de gemeente echter tot de gereedmelding aan het eind van het totale bouwproject geen technische informatie over het bouwproject. Pas als het gehele bouwproject af is kan de kwaliteitsborger zijn verklaring pas afgeven. GEDEELTELIJKE OPLEVERING De Vereniging BWT Nederland wil meewerken aan een gedeeltelijke oplevering van een project, maar niet zonder informatie over de kwaliteit van dat op te leveren deel. Het is namelijk bestuurlijk onuitvoerbaar om bewoners na enkele maanden (gedoogd met zicht op legalisatie) weer uit hun woning te moeten zetten omdat er door technische fouten toch geen verklaring kan worden afgegeven bij de eindoplevering. Het is volgens de BWT-vereniging dan ook belangrijk dat de kwaliteitsborger bij een deeloplevering zal moeten kunnen verklaren dat hij een gerechtvaardigd vertrouwen heeft dat het op te leveren deel voldoet aan de bouwtechnische eisen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Frank de Groot Hoofdredakteur BouwTotaal  frank@handelsuitgaven.nl 2021: LICHTE GROEI NA ÉÉN JAAR VAN KRIMP Maurice van Sante Senior econoom ING Economisch Bureau  maurice.van.sante@ing.nl Voor het eerst in zes jaar daalde de bouwproductie (-1,1%) in 2020. Minder bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen, problemen met stikstof in vooral de infrasector en een daling van de investeringen in nieuwe bedrijfspanden door de onzekere economische situatie van de coronapandemie waren hier debet aan. In 2021 heeft de bouwsector toch weer het groeipad ingeslagen. De eerder gevreesde terugval op de woningmarkt door een verslechterende financiële positie van consumenten door de coronacrisis valt mee. Dit komt onder andere door de genereuze overheidssteun waardoor veel werkenden hun baan konden behouden. Doordat de grootste onzekerheid van de coronacrisis verdwenen is en de economie weer groeit, durven bedrijven ook weer in nieuwe bedrijfspanden te investeren. De utiliteitsbouw profiteert hiervan. De infrasector ondervindt wel nog steeds de gevolgen van de stikstofproblematiek. 2022: GROEI BOUWPRODUCTIE ZET DOOR Voor volgend jaar verwachten we dat de bouw verder groeit (+3%). In september hadden bouwbedrijven gemiddeld 9,9 maanden werk in de orderportefeuille. Dit is een halve maand meer dan aan het begin van 2021. Doordat het aantal bouwvergunningen voor nieuwbouw stijgt, kan dat volgend jaar leiden tot meer productie. Ook verwachten we dat de groei in 2022 van de investeringen in bedrijfspanden verder doorzet. Daarentegen BOUWMONITOR B&U blijft vooral de infrasector ook volgend jaar nog last houden van de stikstofproblematiek. Minister presenteert nationaal isolatieprogramma Op 12 november heeft minister Ollongren van BZK het nationaal isolatieprogramma gepresenteerd. Voor dit programma werd op Prinsjesdag 514 miljoen euro gereserveerd. Het nationaal isolatieprogramma biedt mogelijkheden voor zowel eigenaren van koopwoningen als huurhuizen om de woning beter te isoleren. Succesvolle regelingen ISDE (voor woningeigenaren) en SEEH (voor Vereniging van Eigenaars) worden voortgezet en het subsidiepercentage gaat omhoog. Via gemeenten wordt ingezet op het isoleren van de slechtst geïsoleerde woningen en het helpen van lagere inkomens bij het isoleren van de woning. Minister Ollongren: “Met dit programma kunnen we veel mensen verleiden om hun woning beter te isoleren. Een goed geïsoleerd huis gebruikt minder energie, stoot minder CO2 uit en zorgt voor een lagere energierekening. Met de hoge gasprijzen is het verstandig om je huis te isoleren. Daar willen we iedereen mee ondersteunen.” SUBSIDIE VOOR WONINGEIGENAREN Via de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) voor eigenaar-bewoners en de Subsidie Energiebesparing Eigen Huis (SEEH) voor VvE’s kunnen eigenaar-bewoners subsidie ontvangen voor isolatiemaatregelen. Om meer eigenaar-bewoners en VvE’s te stimuleren om isolatiemaatregelen te nemen, is het plan om de subsidiebedragen te verhogen van 20% naar 30%. Deze wijziging kan naar verwachting per 1 januari 2022 ingaan. Daarnaast maakt de Energiebespaarhypotheek, ontwikkeld door het Nationaal Warmtefonds, het sinds juli 2021 ook voor mensen zonder leenruimte mogelijk om verduurzamingsmaatregelen verantwoord te financieren binnen de gemeentelijke wijkaanpakken en bij de aanpak van gemengd bezit (koop en huur) van een woningcorporatie. MIDDELEN VOOR VERHUURDERS Ook in de huursector is verdergaande isolatie noodzakelijk. Het nationaal isolatieprogramma gaat hierbij aansluiten bij de Regeling Vermindering Verhuurderheffing Verduurzaming (RVV-V). Vanaf 2023 is structureel 104 miljoen euro beschikbaar voor de RVV-V. Vanuit het nationaal isolatieprogramma wordt in totaal 100 miljoen beschikbaar gesteld voor de huursector. Daarnaast is bij de Algemene Politieke Beschouwingen de Verhuurderheffing met 500 miljoen euro per jaar verlaagd. Het voornemen is deze afspraken ook specifiek te richten op het verduurzamen van slecht geïsoleerde sociale huurwoningen. Recent stelde minister Ollongren bovendien 150 miljoen euro beschikbaar aan gemeenten om energiearmoede bij kwetsbare huishoudens tegen te gaan. Daarbij valt te denken aan ondersteuning via gemeentelijke energieloketten, energiecoaches, aansluiting bij lokale bewonersinitiatieven of bijvoorbeeld bundeling van subsidieaanvragen. HYBRIDE WARMTEPOMP Naast het nationaal isolatieprogramma maakte het kabinet ook op Prinsjesdag bekend dat er 288 miljoen euro wordt vrijgemaakt voor het stimuleren van de hybride warmtepomp. Ook hiervoor wordt het subsidiepercentage via de ISDE opgehoogd van 20% naar 30%. Doordat de hybride warmtepomp zijn warmte voor een groot deel aan de buitenlucht onttrekt, wordt hiermee veel minder CO2 uitgestoten dan met een enkel gasgestookte cv-ketel.

PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 10 Leg focus bij vacatures op skills in plaats van ervaring Nu de economie groeit raakt de arbeidsmarkt steeds verder verhit. Werkgevers beseffen meer en meer dat de gewenste kandidaten niet meer op de reservebank zitten. De veranderingen in de arbeidsmarkt volgen elkaar inmiddels razendsnel op, en je bent - of je wilt of niet - gedwongen deze goed in de gaten te houden. Anders mis je de bekende boot als werkgever, want de krapte op de arbeidsmarkt neemt alleen maar verder toe. Ook is er sprake van forse tegenstellingen op de arbeidsmarkt. Daar waar in de bouw, techniek, logistiek, zorg en ICT een grote krapte is, kampen andere sectoren zoals de financiële en administratieve sector met een forse krimp, dus een overschot aan mensen. Oorzaken zijn onder andere de economische, demografische en technische ontwikkelingen. Digitalisering van administratieve processen en vergrijzing zijn daarvan enkele voorbeelden. HET IS TIJD VOOR EEN OPLOSSING! Werkgevers kunnen de arbeidsmarkt niet veranderen, maar ze kunnen wel de kijk erop veranderen. Doordat we ons bij sollicitaties traditioneel focussen op een cv en ervaring lopen we vast, want de standaard profielen zijn onvindbaar. Daardoor ontstaat een mismatch op de arbeidsmarkt. Willen we de juiste mensen aantrekken, dan moet de focus komen te liggen op skills in plaats van ervaring. In de groeisectoren kunnen we de juiste mensen niet vinden, maar in krimpsectoren zijn voldoende werknemers beschikbaar, die op basis van hun vaardigheden en talenten én een gerichte om- of bijscholing weer aan de slag kunnen. SKILLS? Met skills hebben we het over specifieke kennis, vaardigheden en eigenschappen van mensen, waarmee ze ook in andere branches een job succesvol kunnen uitvoeren. Als je de skills van werkzoekenden en vacatures goed inventariseert, kun je het juiste talent aantrekken. Dit geldt overigens tevens voor je huidige personeel, waardoor je ook in je eigen bedrijf in staat bent werknemers duurzaam inzetbaar te maken. EFFECTIEVE WERVINGSMETHODIEK Deze nieuwe aanpak vraagt een verandering van mindset en een aanpassing in het traditionele wervingsproces! Verdiep je dus meer in de werkzoekenden, door de hiervoor vermelde selectiecriteria toe te passen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen, dat het analyseren en toetsen van skills wel specifieke kennis en ervaring vereist. Maar er zijn diverse hulpmiddelen voorhanden, zoals psychologische onderzoeken (tests, interviews, vragenlijsten en rollenspellen) om je daarin te ondersteunen. Kortom: een effectievere wervingsmethodiek, waarmee je kunt bepalen of iemand wel of niet geschikt is voor een bepaalde functie. Voor verdere informatie en advies: www.opstapnaarwerk.nl Ecologische voetafdruk verkleint met duurzame verpakkingen Vandersanden zal in de loop van 2022 enkel nog plastic hoezen en krimpfolie gebruiken die voor minstens 30 procent uit recyclaat bestaan. Tegen het einde van dat jaar zal een groot deel van de verpakkingen zelfs 50 procent gerecycleerd materiaal bevatten. Dit is één van de initiatieven die het familiebedrijf neemt om zijn ecologische voetafdruk tegen 2023 met 15% te verlagen ten opzichte van de benchmark in 2019 en om tegen 2050 volledig CO2-neutraal te zijn. “Door hoezen en folies te gebruiken die voor 30 procent uit recyclaat bestaan, wordt jaarlijks 400.000 kg minder CO2 uitgestoten”, legt Raf Jansen, Chief Operations Officer bij Vandersanden, uit. “Dat komt overeen met het planten van 17.000 bomen. Op termijn willen we dat aandeel zelfs verhogen tot 50 procent recyclaat, wat in milieutermen het equivalent is van 58 hectare bos of 29.000 bomen. Die cijfers tonen duidelijk aan dat de milieuwinst van recycleren enorm is.” INVESTEREN IN GENERATIES Naast een toename in het gebruik van gerecycleerde materialen, zorgt Vandersanden er ook voor dat er voor de bedrukking op de verpakkingen minder inkt nodig is. De baksteenfabrikant zal in de loop van 2022 in al zijn productielocaties eco-bedrukking invoeren. Dat betekent dat er nog slechts maximaal 10 procent van het hoesoppervlak bedrukt wordt. Dat heeft verschillende voordelen voor het milieu. Het kleinere drukoppervlak vergt tot 80 procent minder inkt, en daarnaast zijn hoezen met eco-bedrukking beter te recycleren tot hoogwaardig materiaal. Om de kwaliteit van de nieuwe duurzame verpakkingen te garanderen, heeft de baksteenfabrikant bij de ontwikkeling ervan in het afgelopen jaar verschillende testen uitgevoerd. Op die manier wordt de sterkte van de verpakkingen met het gerecycleerde materiaal gewaarborgd. Die proeven waren zo positief, dat er momenteel verschillende tests lopen om de folies ook dunner te maken, om op die manier nog minder materiaal te gebruiken. Momenteel bekijkt het bedrijf hoe het op een duurzame manier met pallets kan omgaan en neemt het stappen ommet retourpallets te werken. Nog een voorbeeld van duurzaamWijzigingen regelgeving rolsteigers en kamersteigers Eind dit jaar wordt de nieuwe rolsteigernorm NEN-EN 1004-1 van kracht. Ook verschijnt dan het hier op aangepaste A-blad Rolsteigers. De Vereniging van Steiger-, hoogwerk- en Betonbekistingbedrijven (VSB) heeft een flyer uitgebracht waarin de belangrijkste wijzigingen in de regelgeving rondom rolsteigers en kamersteigers zijn samengevat. De NEN-EN 1004-1 is de Europese norm voor rolsteigers. Deze is vernieuwd en is ook van toepassing voor rolsteigers die in Nederland op de markt worden gebracht. Binnenkort verschijnt ook het vernieuwde A-Blad Rolsteigers waarin werkgevers- en werknemersorganisaties de laatste stand der techniek hebben geformuleerd om het werken met rolsteigers veiliger te maken. De Nederlandse Arbeidsinspectie kan bij handhavingsinspecties de aanwijzingen van het A-blad gebruiken. AANPASSINGEN Aangepast ten opzichte van de vorige versie van de rolsteigernorm is onder meer de ‘ondergrens’ waarboven de norm van toepassing is. Daarnaast het gebruik van leuningen en kantplanken, de afstand tot het eerste platformniveau en de afstand tussen de platformniveaus onderling. Ook gelden er nieuwe eisen voor de stabiliteit van de rolsteiger en de beveiliging van de platforms tegen opwaaien. De vernieuwde norm is in tegenstelling tot voorheen ook van toepassing op rolsteigers met een vloerhoogte vanaf 0meter. Voorheen was dit 2,5meter. Hierdoor vallen nu ook de kleine rolsteigers, de zogenaamde kamersteigers, onder de norm. De VSB-leden hebben de wijzigingen in de rolsteigernorm inmiddels verwerkt in hun producten. Daarmee zijn ze voorbereid op de nieuwe NEN-EN 1004-1 en het vernieuwde A-blad Rolsteigers dat binnenkort wordt gepubliceerd. De veranderingen zijn voor gebruikers samengebracht in de nieuwe flyer ‘Wijzigingen in wet- en regelgeving rolsteigers en kamersteigers’. Deze is te downloaden van de VSB-website: www.vsbnetwerk.nl. heidsinitiatieven die in de afgelopen maanden en jaren zijn ondernomen, is onder meer de introductie van de meest energiezuinige baksteenoven van Europa in Tolkamer. Het familiebedrijf publiceerde in 2021 ook zijn eerste duurzaamheidsrapport, het rapport Collectief Welzijn 2020, met een volledig overzicht van al zijn duurzaamheidsinitiatieven en -doelstellingen.

11 NUMMER 12 / DECEMBER 2021 ONDERNEMEN Snel verdiend Fiscaliteit & subsidie Wat in het vat zit verzuurt niet Mr Gerrald Heijnen RB Senior belastingadviseur Alfa Accountants en Adviseurs  gheijnen@alfa.nl Al heel lang wordt de discussie gevoerd over de extreem hoge belastingheffing over spaarrente: de belastingheffing over box 3 vermogen. Heel bijzonder: de heffing kan oplopen tot ruim 1,7 % van het spaarsaldo, terwijl de negatieve (!) rente 0,5 % is. De staatssecretaris (Vijlbrief) kondigt al geruime tijd aan dat hij daar wat aan wil doen. Maar tot daden kwam het tot nu toe niet. En een kabinetsformatie die al meer dan acht maanden duurt, helpt daar ook niet bij. Toch lijkt er wat in de lucht te zitten. Daarvoor moeten we kijken naar het wetsvoorstel “Excessief lenen van de eigen BV”. U weet wel, die wetgeving waarbij je als DGA enorm wordt afgestraft als je meer dan € 500.000,- van je eigen BV leent. Op 1 oktober 2021 kondigde de staatsecretaris aan dat hij voor de behandeling van dit wetsvoorstel op de pauzeknop drukt. En dat is wel bijzonder, want tot nu toe stond er veel druk op. Hij wil dit wetsvoorstel behandelen in samenhang met wijzigingen in box 3! Vol verwachting klopt ons hart. CONTOUREN NIEUW STELSEL Daar kwam vervolgens de brief van 5 november 2021 aan de Tweede Kamer overheen. Daarin kondigt de staatssecretaris aan dat hij vóór de Kerst (van dit jaar) de contouren van een nieuw stelsel over de heffing van inkomstenbelasting uit vermogen zal bekendmaken. Wat hij al vast meedeelde is: “In het stelsel zullen de werkelijke inkomsten, bestaande uit de reguliere voordelen (bijvoorbeeld rente en dividend), de gerealiseerde waardeontwikkelingen en de niet-gerealiseerde waardeontwikkelingen, worden belast. Voor bank- en spaarproducten in euro’s betekent het nieuwe stelsel concreet dat alleen werkelijk behaalde rente-inkomsten worden belast. Bij beleggingen in financiële instrumenten bestaat het inkomen uit enerzijds reguliere inkomsten, zoals ontvangen dividend, en anderzijds uit de waardeontwikkeling, zoals een koerswinst of -verlies.” Dat is goed nieuws voor mensen die hun vermogen op een bankrekening hebben staan. Voor mensen die hun vermogen op een andere wijze hebben belegd, lijkt het een ander verhaal te worden. Daarnaast heeft Vijlbrief in de brief van 1 oktober 2021 aangekondigd dat hij nadenkt over de heffing in box 2, de heffing over uitkeringen uit de eigen BV. NOG GENOEG TIJD Het lijkt er op of er een flink aantal zaken gaan samenvallen. Dat zou het fiscale landschap van de belastingheffing over vermogen drastisch op de kop zetten. Voeg daarbij nog de discussie over de eigen woning: wel of niet naar box 3. Wel krijgt u genoeg tijd om op eventuele nieuwe wetgeving te anticiperen. In een Kamerdebat heeft Vijlbrief aangegeven dat het nog wel tot 2025 duurt voor eventuele nieuwe wetgeving ingaat. Dat laatste zal wel te maken hebben met het feit dat de belastingdienst forse aanpassingen in wetgeving op dit moment niet aan kan. Het lijkt er op dat we volgend jaar, als er tenminste een nieuw kabinet komt, nog wel wat fiscaal vuurwerk kunnen verwachten. Pilot scheiding van EPS en bitumen veelbelovend Producent Kingspan Unidek, waste-to-product organisatie Renewi en recycler PSLoop onderzoeken momenteel de mogelijkheden om verontreinigd EPS van platte daken een tweede leven te geven. De ‘EPS-isolatie’ is, als het vrijkomt bij sloopwerkzaamheden, veelal vermengd met bitumen. Het wordt nu vooralsnog verbrand, terwijl de afzonderlijke materialen uitstekend recyclebaar zijn. De eerste resultaten van de pilot-onderzoeken zijn veelbelovend. Het streven van de drie betrokken partijen is om geëxpandeerd polystyreen (EPS) voor 100 procent te recyclen en terug te brengen in het productieproces als secundaire grondstof. De isolatieplaten komen vrij bij sloop en renovaties van gebouwen. Door het verwerkingsproces te optimaliseren, is het mogelijk om fossiele grondstofbronnen te verminderen en bij te dragen aan circulair bouwen. Het totaal aan EPS in Nederland voorkomend uit sloopwerkzaamheden komt momenteel neer op ongeveer 6.500 ton per jaar en zal in de toekomst verder toenemen. Een derde hiervan komt al nagenoeg schoon vrij en kan direct door PSLoop worden gerecycled. EPS met bitumen vormt echter een uitdaging en dankzij de samenwerking krijgt ook deze afgedankte materiaalstroom een tweede leven. PSLOOP EPS wordt in de praktijk veelal toegepast op platte daken. Om de daken waterdicht en weersbestendig te maken worden de EPS en bitumen met elkaar verkleefd waardoor het vaak niet direct geschikt is voor recycling. “Ommet PSLoop volume te kunnen maken, is recycling van dit materiaal dus zeer interessant”, zegt Alix Reichenecker, Circular Economy Manager bij PolyStyreneLoop. PSLoop is een coöperatie met leden uit de hele EPS-waardeketen met het doel om EPS circulair te maken. SCHEIDING OP SORTEERLIJNEN Renewi, Kingspan Unidek en PSLoop zijn een pilot gestart om te onderzoeken hoe het materiaal geschikt gemaakt kan worden voor recycling. De eerste stap hierin is scheiding aan de bron: het op de bouwplaats al zo veel mogelijk scheiden van bitumen en EPS. Renewi heeft dit materiaal vervolgens op haar locatie in Nieuwegein verwerkt op de bestaande sorteerlijnen. Vervolgens heeft Fraunhofer IVV Institut een analyse uitgevoerd op de drie vrijgekomen fracties met het ook op directe inzetbaarheid in het proces van PSLoop. Hieruit bleek dat alvast een fractie voldoet aan de juiste specificaties. Omdat de andere twee fracties nog niet voldeden heeft Kingspan Unidek materiaal voor een tweede test aangeleverd bij Renewi. De verwachting is dat de fracties nog zuiverder kunnen worden met de verdere optimalisatie van de sorteerlijnen. Daarbij wordt er middels juiste instructies aan slopers inmiddels ook beter aan de bron gescheiden. Op dit moment gaat het bij de pilots om de technische haalbaarheid om bitumen en EPS te splitsen om recycling van EPS mogelijk te maken. De economische haalbaarheid komt in een later stadium aan bod. Daarvoor wordt het proces momenteel zo efficiënt en economisch mogelijk ingericht.  De in juni 2021 geopende ultramoderne PS-Loop-faciliteit in Terneuzen zal naar verwachting 3.300 ton isolatie afval per jaar recyclen, zodra deze volledig operationeel is.

PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 12 Houten woongebouw in zeven maanden IJzerwinkel verdwijnt langzaam uit straatbeeld M’DAM is volgens de makers het meest circulaire houten woongebouw van Nederland. Het bijzondere woongebouw is medio november opgeleverd aan de Pierebaan in Monnickendam. Na zeven maanden prefabricage en bouw zijn de 42 koopappartementen en 20 sociale huurwoningen aan de nieuwe eigenaren overgedragen. In Nederland is niet eerder een grootschalig woongebouw gerealiseerd dat bijna in zijn geheel is opgetrokken uit CLT (cross laminated timber). BMB ontwikkeling (onderdeel van VolkerWessels) is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van M’DAM. Daniëlle Rossmeissl (ontwikkelaar): “Naast ons eigen team hebben Finch Buildings, woningcorporatie Wooncompagnie en De Groot Vroomshoop (tevens VolkerWessels) een belangrijke ‘steen’ bijgedragen aan de totstandkoming. Het woongebouw is niet alleen plezierig om in te wonen, maar ook hét bewijs dat modulair bouwen met hout toekomst heeft.” FABRIEK VOOR HOUTEN GEBOUWEN Alle 62 appartementen zijn vrijwel volledig in de ‘Fabriek van Houten Gebouwen’ van De Groot Vroomshoop gebouwd. In de fabriek zijn de houten modules voorzien van gevels en daken, isolatie, vloerafwerking, ramen en deuren, sanitaire ruimten, elektra en installaties. De volledige energievraag is elektrisch ingevuld. Middels groot transport zijn de appartementen over de weg naar Monnickendam vervoerd en ter plaatse gemonteerd en afgebouwd. De circulaire houtbouw heeft een EPC van 0,0 en is volledig all-electric. Voor BMB is dit het eerste houtbouwproject met particuliere koopwoningen, waarbij een Woningborgcertificaat is afgegeven. Houtbouw reduceert de CO2-uitstoot en is daardoor veel duurzamer en milieuvriendelijker dan traditionele bouwprojecten en het zorgt voor een gezonder binnenklimaat. Steeds meer ijzerhandels sluiten hun deuren. De speciaalzaken -verdwijnen langzaam uit het straatbeeld. Uit cijfers van dataspecialist BoldData blijkt dat het aantal ijzerwinkels de afgelopen 10 jaar met maar liefst 20% is gedaald. Op dit moment zijn er nog 500 ijzerwinkels over in Nederland. Sinds 2011 is het aantal ijzerboeren met 20% gedaald: van 625 naar 500 winkels. Vooral tussen 2012 en 2017 ging het hard: toen verdwenen maar liefst 110 ijzerwinkels uit het straatbeeld. De laatste jaren zwakt deze dalende trend af. De afgelopen drie jaar (tussen 2017 en 2020) daalde het aantal ijzerhandels met 15 winkels: van 515 naar 500. De grootste afname is te zien in Zuid Holland. In deze provincie daalde het aantal ijzerhandels de afgelopen 10 jaar met 30 stuks: van 135 naar 105. OOK VERFSPECIAALZAKEN STEEDS ZELDZAMER De dalende trend is ook te waar te nemen bij andere speciaalzaken in de doe-het-zelf branche. Vooral verfspeciaalzaken hebben het zwaar te verduren. In 2011 waren er nog 515 verfspeciaalzaken in Nederland, nu zijn dat er nog maar 350. Een daling van maar liefst 32%. advertenties walraven.com Roestvast staal bevestigingssystemen Een veilige keuze voor veeleisende ruimtes Met bijna 80 jaar ervaring in de installatie- en oppervlaktebeschermingsmarkt, begrijpen wij de complexiteit van het selecteren van de juiste materialen en het beoordelen van de corrosiefactoren in het veld. Daartoe bieden wij, naast diverse oppervlaktebeschermingsmogelijkheden, een compleet en volledig op A4 gesorteerd assortiment roestvast staal dat geschikt is voor de meest typische toepassingsgebieden. Kijk voor meer informatie op walraven.com/nl/rvs-installateur Meer weten? Vraag nu het gratis RVS informatiepakket aan inclusief robuuste wintermuts en handige RVS thermosbeker! Vraag ‘m gratis aan via: walraven.com/nl/rvsinstallateur MADE IN HOLLAND www.gb.nl Atoomweg 2 - 2421 LZ Nieuwkoop | Tel.: +31 (0)172 52 01 10 | info@gb.nl GB PROGRAMMAOVERZICHT 2022 - 2023 NU BESCHIKBAAR Download de digitale versie via onze website, www.gb.nl Toch liever een gedrukt exemplaar? Vraag het bij uw professionele vakhandel!

Made with FlippingBook

RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=