NUMMER 6 | JAARGANG 22 | JUNI 2025 PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND BOUWTOTAAL Kozijnen van bio-attributed PVC: 100% fossielvrij Pag. 23 BEZOEK OOK DE WEBSITE WWW.BOUWTOTAAL.NL THEMA KOZIJNEN, RAMEN EN DEUREN TOPKWALITEIT ALUMINIUM DAK- EN GEVELPRODUCTEN ALTIJD OP DE HOOGTE VAN HET LAATSTE BOUWNIEUWS? SCAN DE QR-CODE EN MELD U AAN VOOR ONZE GRATIS NIEUWSBRIEF!
PRIMEUR RAMEN DEUREN & KOZIJNEN Certficaatnr: 21101 Certficaatnr: 33443 MS-D4 SCAN ME KOZIJNEN BRL 0819 RAMEN EN DEUREN BRL 2339 TIFA 3-IN-1 Baanbrekende innovatie ® BIJLARD INTERNATIONAL - ZOETERMEER - THE NETHERLANDS TEL: 0031 (0)79 - 343 75 38 - INFO@BIJLARD.COM Wij produceren en verkopen hoogwaardige lijm voor de professional. WWW.BIJLARD.COM ...Laat je nooit meer los!
3 NUMMER 6 - JUNI 2025 ACTUEEL Steeds beter Kozijnen: kiezen we voor hout, kunststof of aluminium? Wij gaan in deze BouwTotaal de keuze niet maken. De ontwikkelingen gaan snel en alle materialen hebben hun voordelen en beperkingen. Het heeft ook vaak met persoonlijke voorkeur te maken. Wat we wel belichten is de vooruitgang die bijvoorbeeld wordt bereikt op het gebied van circulariteit, milieubelasting, energiebesparing en brandveiligheid. Een mooie ontwikkeling vind ik kunststof kozijnen die gemaakt zijn van zogenoemd bio-attributed PVC. Hierbij wordt de fossiele grondstof vervangen door een hernieuwbare plantaardige olie. Bio-attributed PVC is vele malen duurzamer dan traditioneel PVC. De CO2 besparing kan oplopen tot wel 90%. In 2022 hebben we in ons zusterblad GWWTotaal nog melding gemaakt van DYKA Nederland, die Bio-attributed PVC in leidingsystemen ging toepassen. “Omdat het kwalitatief exact dezelfde PVC grondstof is, voldoen de bio-attributed PVC leidingsystemen aan alle reguliere kwaliteitseisen. Daarnaast leveren deze leidingen een CO2-reductie van minstens 90% op. Een knappe vernieuwing waarop wij vol inzetten”, aldus DYKA toentertijd. Feitelijk geldt nu hetzelfde voor de kozijnen van dit nieuwe materiaal. Nog mooier is de combinatie van volledig gerecycled PVC in de kern van het profiel, met daaromheen een omhulsel van fossielvrij PVC. Goed nieuws ook uit de timmerindustrie. Onlangs heeft de Sectie Kozijnen van de NBVT een nieuwe brandtest laten uitvoeren door Peutz bij houten kozijnen. De officiële norm is 30 minuten brandwerendheid, maar in deze test scoorden de houten kozijnen maar liefst 44 minuten! Het doel van de test was minimaal 36 minuten te halen waarmee er dan grotere raamafmetingen (dan getest) mogelijk zijn. De test geeft aan dat het houten kozijn ruimschoots is geslaagd voor deze test. Hierdoor nemen toepassingsmogelijkheden van houten kozijnen nog verder toe. Verder in deze uitgave voor geïsoleerde buitendeuren. Want ja, we kunnen de gebouwschil wel optimaal isoleren, maar dan moeten we ook dat tochtgat aan de voor- en achterzijde aanpakken! Maar hoe weten we nu of een geïsoleerde deur is toegepast en welke thermische prestaties deze levert? Gelukkig zijn de prestaties van deuren van GND-fabrikanten sinds 2023 eenvoudig te herkennen door het witte garantielabel en daaronder geplaatste zekerheidslabel in de hangzijde van de deur. Kozijnen, ramen en deuren: is er nog veel meer over te vertellen. Kijk daarom verder in deze BouwTotaal! INHOUD COLUMN ING. FRANK DE GROOT 14 advertenties 25 04 Snel Gebouwd Kleinschalige woonprojecten perfect voor modulaire bouw 05 Snel Gebouwd Column: Memorabel moment 06 Actueel Circulariteit in beton 07 Actueel In de Spotlight 08 Bouwvisie De stille woningvreter 09 Actueel Den Haag Update en Bouwmonitor THEMA KOZIJNEN, RAMEN EN DEUREN 11 Kozijnen, ramen en deuren Aantoonbare kwaliteit bij hang- en sluitwerk 13 Kozijnen, ramen en deuren Houten kozijnen 44 minuten brandwerend 14 Kozijnen, ramen en deuren Thermische isolatie en luchtdichtheid buitendeuren 17 Kozijnen, ramen en deuren Nieuws 23 Kozijnen, ramen en deuren Kozijnen van bio-atrributed PVC EN VERDER 25 Op bezoek bij Opleidingscentrum aluminium dak- en gevelsystemen 26 Kwaliteitsborging Bouwkwaliteit door certificering hele keten 27 Bouwfouten Alles behalve lekker warm… 29 Bouwhelden Directeur Tonny Gerritsen 31 Bouwkosten Kitvoeg in sanitaire ruimte 34 Afbouw Nieuws 35 Afbouw Praktijkoplossingen Scheurvorming microcementvloer 37 Afbouwtips Kies ik voor poeder- of pastategellijm? 39 Productnieuws Nieuws ALTIJD OP DE HOOGTE VAN HET LAATSTE BOUWNIEUWS? SCAN DE QR-CODE EN MELD U AAN VOOR ONZE GRATIS NIEUWSBRIEF!
PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 4 SNEL GEBOUWD Kleinschalige woon- projecten perfect voor modulaire bouw Snel gebouwd De kracht van prefab Modulair bouwen gaat niet alleen over snelheid, maar ook over maatwerk en efficiëntie. Juist voor kleinere woningprojecten biedt deze bouwmethode veel voordelen: 1. Snelle realisatie. De modulaire woningen ontstaan grotendeels in de fabriek, waar ze onder gecontroleerde omstandigheden worden gebouwd. Dit verkort de bouwtijd aanzienlijk en minimaliseert vertragingen door weersomstandigheden. Op locatie worden de modules binnen enkele maanden geplaatst, zodat bewoners sneller kunnen intrekken. 2. Kostenbesparend. Dankzij gestandaardiseerde productiemethoden blijven de kosten beheersbaar zonder in te leveren op kwaliteit. Bovendien worden onvoorziene kosten beperkt, omdat veel bouwfactoren vooraf vastliggen. 3. Duurzaam en circulair. Bij Daiwa House Modular Europe wordt ingezet op een circulaire bouwmethode. Het bouwbedrijf gebruikt herbruikbare materialen, beperkt afvalstromen en past energiezuinige oplossingen toe. Hun woningen zijn voorbereid op de toekomst en dragen bij aan een lagere milieubelasting. 4. Minder bouwoverlast. Doordat het grootste deel van de bouw in de fabriek plaatsvindt, wordt de overlast voor de omgeving gereduceerd. Minder transportbewegingen, minder lawaai en een kortere bouwperiode op locatie zorgen voor een aangenamere situatie voor omwonenden. KLEINSCHALIG PROJECT ROZENBURG Daiwa House Modular Europe heeft al meerdere kleinere woningprojecten gerealiseerd. In samenwerking met woningcorporatie Ressort Wonen zijn voor het project Nieuw Welgelegen bijvoorbeeld 44 nieuwe seniorenwoningen gebouwd in Rozenburg. Binnen een jaar werden de oude woningen gesloopt enkele dagen waren de huizen van fundering tot gevel volledig klaar voor de nieuwe bewoners. De woningen variëren in woonoppervlaktes van 135 tot 150 m². Ze bieden veel ruimte en comfort, terwijl de woningen ook duurzaam zijn. Beide projecten tonen aan dat modulaire woningbouw niet alleen geschikt is voor grootschalige woningbouw, maar ook een snelle en efficiënte oplossing biedt voor kleinschalige modulaire woningprojecten. Bij modulaire woningbouw denken we vaak aan grootschalige projecten. Daiwa House Modular Europe heeft inderdaad al veel grote woonprojecten gerealiseerd. Maar wist je dat deze grootste modulaire bouwer van Europa net zo goed kleinschalige modulaire woonprojecten met bijvoorbeeld 20 tot 30 woningen realiseert? Hun flexibele en efficiënte modulaire bouwmethode maakt namelijk een snelle en duurzame woningbouw mogelijk, zowel bij grote als kleine projecten. TEKST: FRANK DE GROOT EN DAIWA HOUSE BEELD: DAIWA HOUSE MODULAR EUROPE en de nieuwe opgeleverd. Deze levensloopbestendige woningen zijn ontworpen om te voldoen aan de behoeften van ouderen en vervangen 36 verouderde woningen die niet meer geschikt waren voor seniorenhuisvesting. De bouw van de seniorenwoningen vond volledig plaats in de gerobotiseerde fabriekshal van Daiwa House Modular Europe in Montfoort. Door de modulaire bouwmethode konden de eerste modules al snel naar de bouwplaats worden vervoerd. De seniorenwoningen zijn moderne drie-kamerappartementen die senioren een comfortabele en toegankelijke plek bieden om te wonen. Het complex heeft liften, drempelvrije toegang en genoeg ruimte voor scootmobielen, wat het comfort vergroot. Dankzij moderne isolatie, energiezuinige installaties en hoogwaardige bouwmaterialen zijn de woningen voorbereid op de toekomst. DERTIEN WONINGEN KOOG AAN DE ZAAN In Koog aan de Zaan laat hun project Kogerweelde eveneens zien hoe effectief modulaire bouw is. Hier werden dertien grondgebonden woningen gerealiseerd. Het betreft moderne, duurzame woningen, verdeeld over drie woonlagen. Ook deze woningen zijn volledig in de fabriekshal geproduceerd en als kant-en-klare modules naar de bouwlocatie gebracht voor assemblage en eindmontage. Door de modulaire bouwtechniek zijn de modules snel en precies geplaatst. Binnen In samenwerking met woningcorporatie Ressort Wonen zijn voor het project Nieuw Welgelegen 44 nieuwe seniorenwoningen gebouwd in Rozenburg. Project Nieuw Welgelegen in Rozenburg. Dertien woningen in project Kogerweelde in Koog aan de Zaan. Dertien woningen in project Kogerweelde in Koog aan de Zaan.
5 NUMMER 6 - JUNI 2025 ACTUEEL COLUMN JOHAN OLTVOORT Een memorabele dag: 3 juni 2025. Vanmorgen zat ik nog te dubben waarover ik deze keer wat gedachten zou willen delen met de lezers van BouwTotaal. Als een geschenk uit de hemel kwam het bericht dat de heer G. Wilders als fractievoorzitter van de PVV de stekker uit het kabinet getrokken heeft. Dit land hobbelt in de laatste jaren van de ene naar de andere crisis. Alle belangrijke beslissingen worden vooruit geschoven. Er is een ‘leidinggevende’, waarop twee jaar geleden ongeveer 25 % van de kiezers gestemd heeft, die nu alle verantwoordelijkheid naast zich neer legt en het land in een nog diepere crisis stort. De bouw en de ruimtelijke ordening hebben regie nodig. Leiders die willen kiezen en voor hun keuze staan. Die de bouw kennen en hun oor overal bij alle betrokkenen te luisteren leggen en vandaar uit een weg uitstippelen naar een mooie, gezonde en leefbare omgeving. Dat gaat niet in één jaar, daar gaan jaren overheen. In een bedrijf kun je ook niet zo ineens de stekker er uit trekken. Ook al zou je dat als ondernemer wel eens willen, het kan gewoon niet. Je hebt een verantwoording naar de klanten, naar de leveranciers en naar de medewerkers. Mocht het om welke reden dan ook toch misgaan dan ben je alles kwijt. Daar zijn strakke regels voor. Waarom mag je in de politiek dan weglopen? Is het zo moeilijk om een plan te maken en dat uit te voeren? BOUWEN ZONDER POLITIEK Kunnen wij in de bouw onze weg gaan zonder de politiek? Zou er een model bestaan of ontworpen kunnen worden waardoor we samen met alle bouwers Nederland kunnen redden? Een stip op de horizon zetten waar we naar toe willen groeien. Op voorhand een plan maken voor als er nieuwe verkiezingen zijn geweest en er ge(in)formeerd wordt. Ik vraag me wel eens af wat de werkelijke invloed van de politiek op de economie is. Misschien wordt dat wel enorm overschat en ligt het meer aan andere dingen. Ik kan me voorstellen dat ondernemingsgeest, nuchtere kijk op zaken, afwegen van belangen in combinatie met lef en doorzettingsvermogen van individuen meer impact heeft. Voor het land is het van belang dat er nu een plan komt om de bouw los te trekken zonder dat er op de politiek wordt gewacht. ACTIEPUNTEN: • Ondernemerschap. • Succesvolle business plannen maken. • Doorgaan met innoveren. • Efficiënt ontwerpen en uitvoeren. • Prefab oplossingen toepassen. • Luisteren naar de klant. • Proactief acteren. • Positief insteken. • Visie voor de omgeving formuleren. En vooral veel werken vanuit het netwerk en koffie drinken met de plaatselijke overheden. Volhouden bouwers! Johan Oltvoort Directeur Olbecon en Olcas Hij geeft maandelijks in BouwTotaal zijn visie op de rol van prefab in de bouw. Memorabel moment Amstelveen krijgt eerste houten woontoren Artist impression Amstelwood. Beeld: Vivid Vision. Artist impression interieur. Beeld: Theo van Leur. De omgevingsvergunning voor Amstelwood is onherroepelijk. Daarmee komt de realisatie van de eerste houthybride woontoren van Amstelveen een stap dichterbij. De zestien verdiepingen tellende toren verrijst tussen het stadshart en de Keizer Karelparkwijk en combineert een hybride houtconstructie met groene gevels en een gelaagd ontwerp. De bouw start naar verwachting later dit jaar. Het eerste woningaanbod is inmiddels online beschikbaar. Waar jarenlang auto’s de boventoon voerden, ontstaat straks ruimte voor mens en natuur. Op de locatie van een voormalig tankstation aan de Ouderkerkerlaan ontwikkelen Being en Innova 131 woningen: 72 koopappartementen en 59 huurwoningen. Op de begane grond komt ruimte voor een buurtgerichte commerciële invulling, zoals een sportstudio of kleine supermarkt. De huurwoningen zijn overgenomen door AHAM Vastgoed en worden vanaf 2027 verhuurd. ECOLOGISCHE SIGNATUUR Het ontwerp van Team V Architectuur maakt Amstelwood tot een opvallend woongebouw. De groene plint sluit aan op de omliggende wijk, met trapsgewijze terrassen als overgang naar de openbare ruimte. De houten toren opent zich steeds verder naar boven toe, waardoor een speels en uitnodigend beeld ontstaat. Groene gevels, inheemse beplanting en natuurinclusieve maatregelen dragen bij aan biodiversiteit en klimaatadaptatie. Door te kiezen voor een houthybride constructie en natuurlijke materialen wordt de ecologische voetafdruk aanzienlijk verlaagd. GROEN WONEN IN DE STAD Amstelwood speelt in op de groeiende behoefte aan woningen die niet alleen functioneel zijn, maar ook rust, groen en verbondenheid bieden. Het project levert een duurzame impuls aan de woningvoorraad van Amstelveen en sluit aan bij de ambitie van de gemeente om te groeien als groene en toekomstgerichte stad. Tegelijkertijd geeft het een nieuw gezicht aan de entree van de wijk. Het gebouw is zichtbaar vanaf de A9 en Beneluxbaan en is verbonden met het OV-knooppunt. Amstelwood is een ontwikkeling van Being en Innova. Het ontwerp is van Team V Architectuur en is tot stand gekomen in samenwerking met DS Landschapsarchitecten, Arup, SkaaL Bouweconomisch Adviesbureau en DGMR. Meer weten? Kijk op www.amstelwood.nl. Voorbeeld van efficiënt industrieel prefab bouwen.
PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 6 Circulariteit in beton; geen experiment meer, maar realiteit Betonpuin van gesloopte A9-viaducten is verwerkt tot onder meer gerecycled zand en toegepast in nieuw constructief beton voor nieuwe viaducten van Rijkswaterstaat. Foto: Renewi. Van links naar rechts: Jan-Pedro Vis (Renewi), Nick Vervoort (Heijmans), Jacqueline Cramer (voormalig minister en voorzitter Betonakkoord), Roger Mol (Rijkswaterstaat) en Bruno Bruins (Renewi). Foto: Renewi. De betonketen staat op een cruciaal kruispunt. Grootschalige sloop van betonnen gebouwen, bruggen en viaducten is in volle gang en natuurlijke grondstoffen, zoals zand en grind, worden steeds schaarser. De conclusie is onontkoombaar: circulariteit in de betonketen is geen toekomstvisie meer, maar pure noodzaak. Op 16 mei kwamen toonaangevende partijen bijeen voor een inspirerende en constructieve bijeenkomst over circulariteit in de betonketen. Onder leiding van Bruno Bruins, Chief Strategy Officer bij Renewi, werd duidelijk dat de sector op een kantelpunt staat: van pilots naar praktijk, van uitzondering naar norm. Met bijdragen van onder andere Jacqueline Cramer (voormalig minister en voorzitter Betonakkoord), Roger Mol (Rijkswaterstaat), Nick Vervoort (Heijmans) en Jan-Pedro Vis (Renewi) werd het belang van samenwerking, innovatie en concrete actie onderstreept. De boodschap: als we nú doen wat al kan, boeken we direct vooruitgang. Praktijkvoorbeelden tonen aan dat circulariteit in beton geen experiment meer is, maar realiteit. Sprekende voorbeelden zijn de verbreding van de A9 tussen Badhoevedorp en Holendrecht. Hier is een primeur bereikt: voor het eerst in Nederland is betonpuin van gesloopte A9-viaducten verwerkt tot onder meer gerecycled zand en toegepast in nieuw constructief beton voor nieuwe viaducten van Rijkswaterstaat. Dankzij de constante, hoge kwaliteit van dit zand – geleverd door Renewi – kon Heidelberg Materials 250 m³ betonstorten met deze secundaire grondstof. Een ander voorbeeld is dat Voorbij Prefab een woningwand maakte met secundaire grondstoffen. Het Renewi ATM-product, gemalen FORZ®Filler én gerecycled zand en granulaat van Renewi werden toegepast in beton voor de productie van woningwanden. Daarmee is één derde van de wandmassa vervaardigd uit gerecyclede materialen. Dit bewijst dat circulaire principes succesvol toepasbaar zijn in grootschalige infrastructuurprojecten. Het markeert een belangrijke mijlpaal en inspiratiebron voor de verduurzaming van de Nederlandse infrastructuur. SAMENWERKING ALS SLEUTEL TOT DUURZAMERE BOUW “Als het om circulariteit in de bouw gaat, kan beton een groot verschil maken”, zegt Jacqueline Cramer. “Het Betonakkoord ondersteunt het proces waarin marktpartijen in de betonketen samen met opdrachtgevers en de Rijksoverheid 100% hoogwaardig hergebruik van vrijkomend beton in 2030 nastreven. Dat leidt ook tot verlaging van de CO2-uitstoot.” De centrale vraag van de dag – “Wat gaat u morgen anders doen?” – klonk krachtig door in de afsluitende actiepunten. Het antwoord was eensgezind: meer samenwerking én gezamenlijke afspraken binnen de keten. De bijeenkomst maakte één ding duidelijk: circulariteit in beton is geen abstract ideaal meer, maar een haalbare, noodzakelijke stap naar toekomstbestendig bouwen. Prefab aanbouw stoot 1,4 ton minder CO2 uit Prefab bouwen kan in specifieke toepassingen een meetbare milieuwinst opleveren ten opzichte van traditionele bouw. Dat blijkt uit een recente analyse van de CO2e- en stikstofuitstoot van een prefab casco-aanbouw, uitgevoerd door De Prefabriek in samenwerking met klimaatplatform Coolset. In vergelijking met een traditioneel gebouwde casco-aanbouw zorgt de prefab variant voor een reductie van 1,4 ton CO2e-uitstoot (CO2-equivalenten). Dit is een afname van ruim 26%. De berekening is gebaseerd op een standaard casco van 5,4 bij 3 meter. Dit is een veel voorkomende maatvoering voor een aanbouw aan een bestaande woning. Zowel de prefab- als de traditionele variant zijn doorgerekend op basis van materiaalspecificaties en bijbehorende emissiefactoren (in kg CO2-equivalent per kg materiaal). De totale uitstoot in de ruwbouwfase komt voor het prefab casco uit op 3,88 ton CO2 e, tegenover 5,28 ton CO2e voor het traditionele casco. Het verschil in uitstoot is met name te verklaren door een slimme funderingsaanpak binnen de prefab constructie. In plaats van de traditionele betonnen fundering wordt gebruikgemaakt van een doordachte prefab oplossing die minstens even sterk is, maar aanzienlijk lichter en efficiënter qua materiaalgebruik. De duurzame winst beperkt zich niet tot de bouwfase. Ook tijdens en na de realisatie van een prefab aanbouw zijn de voordelen duidelijk merkbaar. Zo ligt de hoeveelheid bouwafval aanzienlijk lager doordat de elementen in een gecontroleerde fabrieksomgeving op maat worden geproduceerd. Dit minimaliseert verspilling van materialen en zorgt voor een efficiënter gebruik van grondstoffen. OOK STIKSTOFREDUCTIE De uitkomsten sluiten aan bij bredere ontwikkelingen in de bouwsector, waar de druk toeneemt om duurzamer te bouwen. De Milieuprestatie Gebouwen (MPG) en de stikstofproblematiek dwingen opdrachtgevers en bouwers om kritisch te kijken naar de milieubelasting van bouwprojecten. Hoewel de analyse van De Prefabriek zich richt op CO2e, ligt een vergelijkbare reductie in stikstofuitstoot voor de hand. Met name doordat prefab productie leidt tot minder bouwverkeer, kortere bouwtijd en minder emissie op locatie. Prefab methoden bieden bovendien de mogelijkheid om materialen efficiënter in te kopen, transportbewegingen te beperken en afvalstromen beter te beheersen. Waar traditionele bouw op locatie vaak afhankelijk is van wisselende omstandigheden en handmatige processen, worden prefab onderdelen onder gecontroleerde omstandigheden geproduceerd. MEETBARE RESULTATEN “De analyse maakt inzichtelijk hoe materiaalkeuzes en bouwmethoden direct bijdragen aan klimaatimpact”, aldus Konstantinos Kouzelis, CEO bij Coolset. “Hoewel het hier gaat om een casco-uitvoering van een aanbouw, dus geen complete woning, laat de berekening zien dat ook op relatief kleine schaal substantiële verschillen mogelijk zijn. De gebruikte cijfers en emissiefactoren zijn afkomstig uit erkende LCA-bronnen en zijn voor beide varianten op gelijke wijze toegepast.” “De uitdaging zit niet alleen in het reduceren van uitstoot, maar ook in het aantoonbaar maken ervan. Met deze vergelijking willen we laten zien dat verduurzaming niet alleen een belofte is, maar ook meetbare resultaten oplevert. Het gaat om harde cijfers”, aldus Rens Kooiman, business development manager van De Prefabriek. “Hoewel de berekening zich beperkt tot de cascofase, dus exclusief afbouw, installaties en gebruiksfase, geeft het verschil een duidelijke indicatie van het effect dat materiaalkeuze en bouwmethodiek hebben op de milieubelasting. De Prefabriek streeft ernaar om dit soort inzichten actief te delen met partners in de bouwketen.” OVER DE ANALYSE De vergelijking is opgesteld door De Prefabriek, een producent van prefab aanbouwen, in samenwerking met Coolset, een Nederlands platform dat organisaties ondersteunt bij het meten en verlagen van hun CO2-voetafdruk. De analyse is bedoeld als eerste aanzet tot verdere verduurzaming in de sector en draagt bij aan het inzichtelijk maken van de milieueffecten van verschillende bouwmethoden.
7 NUMMER 6 - JUNI 2025 ACTUEEL Op wolken lopen? Probeer deze veiligheidssneakers Redbrick lanceert een volledig vernieuwde lijn veiligheidssneakers. Stoere en vertrouwde Safety Sneakers in een modern jasje. Gemaakt van luxe materialen die je nog beter ondersteunen tijdens je werkdag. En natuurlijk nog steeds een lekkere frisse look. Tegelijkertijd biedt de slijtvaste TPU-laag de grip en duurzaamheid die je nodig hebt. Resultaat? Je loopt op wolken, zonder concessies te doen aan veiligheid. Je voeten blijven fit, ook bij extra veel kilometers. GESPECIALISEERDE SAFETY SNEAKERS VOOR SPECIFIEKE WERKZAAMHEDEN Naast de veelzijdige S3S sneakers, biedt Redbrick ook gespecialiseerde werkschoenen voor specifieke beroepen. De Redbrick Play is bijvoorbeeld ideaal voor schilders en stukadoors, terwijl de high visibility Redbrick Runner S1PS perfect is voor magazijnwerkers. Voor werkzaamheden met water introduceert Redbrick de Splash S7S, voorzien van een volledig waterdicht Hydratec membraan. En voor degenen die altijd haast hebben, biedt het Speed Lace systeem van de nieuwe Redbrick Sprint een snelle oplossing. Met zoveel keuze voor hardwerkende professionals vind je gemakkelijk een schoen die bij je werk én persoonlijke voorkeuren past. Vind dealers bij jou in de buurt via https://redbrick.eu/pages/ winkels of bekijk de complete collectie op Redbrick.eu. Redbrick is een eigen merk van Allshoes Professional Footwear, dé leidende importeur van professionele werkschoenen in de Benelux. IN DE SPOTLIGHT Of je nu timmert, sjouwt, schildert, bouwt of installeert, de nieuwe generatie Redbrick past zich aan jou aan. Want waar je ook werkt, op deze comfortabele sneakers kun je gewoon jezelf zijn. Verkrijgbaar in de veiligheidsklassen S3S, S1PS en S7S. PROTEC™ FOAM: INNOVATIE ONDER JE VOETEN De sneakercollectie is lichter dan ooit. Aan de buitenkant zie je bijna geen verschil. De échte doorbraak zit onder je voeten. Redbrick introduceert zolen gemaakt van het innovatieve ProTec™ Foam. Een combinatie van een flexibele ETPU-tussenzool met een sterke TPU-loopzool zorgt voor ultiem draagcomfort en uitstekende demping. Beter voor je voeten, dus beter voor jou. ETPU (expanded thermoplastic polyurethane) wordt gevormd door TPU te combineren met een gas dat onder hoge druk en temperatuur aan het materiaal wordt toegevoegd. Zo ontstaan miljoenen kleine luchtbelletjes die zorgen voor energieteruggave bij elke stap. De zool veert letterlijk met je mee. Stadsplein op dak van NEMO Science Museum Meet de windkracht op het vernieuwde dakplein. Foto: DigiDaan. Renzo Piano Building Workshop creëert plek voor inspiratie, ontmoeting en verbinding waar wetenschap, technologie en natuur samenkomen. Op 22 mei is het vernieuwde dakplein van NEMO Science Museum feestelijk geopend door burgemeester Halsema van Amsterdam. Het vernieuwde groene dak in Amsterdam staat in het teken van wetenschap en technologie en is een plek waar bezoekers onder andere zelf de windkracht kunnen meten. Daarnaast kun je met speciale kijkers de zon, de maan en de sterren bestuderen. Het hoogste stadsplein van Nederland is een plaats waar verwondering, kennis en inspiratie centraal staan. Hier kunnen jong en oud, professionals en leken, wetenschappers, technici, uitvinders en makers elkaar ontmoeten. Een openluchtpodium biedt ruimte aan een gevarieerde programmering met onder andere filmvertoningen en muzikale avonden. Het groene dak is een cadeau van NEMO aan de stad Amsterdam die dit jaar haar 750ste verjaardag viert. Het dakplein is voor iedereen gratis toegankelijk. Géke Roelink, Algemeen directeur NEMO Science Museum: “Met dit innovatieve en veelzijdige dakplein bieden wij een creatieve plek waar iedereen welkom is en waar ontmoeting, verbinding en begrip van wetenschap en technologie centraal staan. En waar je natuurlijk kunt genieten van het mooiste uitzicht van Amsterdam.” ONTDEKKEN, SPOTTEN EN METEN Op verschillende plekken op het dak kunnen bezoekers meer te weten komen over hoe slimme ideeën bijdragen aan een duurzame toekomst. Het dak is zo ontworpen dat planten en dieren er een plekje vinden, midden in de stad. Bezoekers ontdekken hoe groen zorgt voor een gezonde stad. Ze kunnen zelf de windkracht meten, wolken bestuderen, de zon en sterren bekijken of stadsvogels spotten. Het nieuwe groene, duurzame dak is een artificieel landschap. Met hulp van wetenschap en technologie functioneert het als ‘natuurlijk’ ecosysteem op hoogte, met meer dan 75 verschillende soorten bloemen en planten. Deze beplanting draagt bij aan de biodiversiteit en leefbaarheid in de stad. De planten zijn nu nog klein maar zullen uitgroeien tot een groene oase. PARTNERS Het nieuwe dak wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een eigen financiële bijdrage, RVO (subsidieregeling Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA)), hoofdpartner VriendenLoterij en bijdragen van Zadelhoff Cultuurfonds, Stichting Goede Doelen Nh1816 en de Vrienden van NEMO.
PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 8 De kranten staan er vol mee, politici praten er constant over en in elke gemeenteraad komt het wel langs: Nederland heeft te weinig woningen. Volgens de plannen moeten we bouwen, bouwen, bouwen! De roep om meer en sneller klinkt overal, bijna als een echo. En dat is logisch, want er is een groot tekort aan huizen. Vooral starters en mensen met minder geld hebben het moeilijk. Als we zoeken naar oorzaken, komen snel de bekende problemen naar voren: stikstofregels, te weinig vakmensen en materialen, netcongestie en natuurlijk trage procedures, jawel, bij gemeenten. Allemaal bouwstoppers. Maar kijken we wel naar het hele verhaal? Natuurlijk, deze problemen aan de aanbodkant zijn echt en vervelend. De stikstofuitspraak van de Raad van State, en daarbij nog de Gelderse plannen voor 500 meter stikstofarme zones rond natuurgebieden, maken bouwprojecten erg lastig. Juist op plekken, met natuur in de buurt, waar mensen graag willen wonen. Dat de bureaus die stikstofberekeningen maken het superdruk hebben, helpt ook niet om te versnellen. Tel daarbij op dat ook gemeenten te weinig personeel hebben. Een slechte mix die voor stilstand zorgt. Zelfs als een huis al klaar is, kan het gebrek aan een stroom- of wateraansluiting de oplevering nog tegenhouden. Allemaal problemen waardoor we te langzaam bouwen. Maar deze zeggen nog niet genoeg over hoe groot de vraag naar woningen is. Die vraag groeit zo snel dat we die niet kunnen bijhouden, zelfs als we beter of sneller zouden bouwen. We zien ondertussen de vervelende gevolgen: door hoge prijzen verlaten mensen de steden. Ze zoeken goedkopere huizen in de omgeving. Starters hebben het ‘t moeilijkst. Ouderen blijven langer in hun grote gezinswoning, waardoor er weinig huizen vrijkomen voor anderen. HUISHOUDENSVERDUNNING Maar er is een ‘olifant in de kamer’: een stille reden die de woningnood steeds erger maakt. En die reden zorgt voor veel meer vraag naar woningen dan alleen de groei van het aantal inwoners: Huishoudensverdunning. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verwacht dat er tot 2070 meer inwoners in Nederland komen. Na 2040 zal die groei wel langzamer gaan. Maar het aantal huishoudens stijgt nog veel sneller. En dat is precies het punt. Het gemiddelde aantal mensen per huishouden in Nederland is namelijk flink gedaald. In 1964 woonden er gemiddeld nog 3,49 mensen onder één dak. Nu zijn dat er nog maar 2,11 per huishouden. Wat betekent dit nu precies? Simpel gezegd: we hebben voor hetzelfde aantal inwoners nu veel meer woningen nodig dan enkele tientallen jaren geleden. Ook worden mensen ouder en blijven ze langer alleen of als klein huishouden wonen. Denk aan een fitte oudere die na het overlijden van zijn of haar partner nog jaren alleen woont. Jongeren gaan vaker en eerder alleen wonen, of ze beginnen kleinere gezinnen. Daarbij zijn er ook meer eenoudergezinnen. Door al deze veranderingen in hoe we leven, zijn er veel meer kleine huishoudens. Deze ‘verdunning’ is een langzame verandering die al tientallen jaren bezig is. Maar de gevolgen bij elkaar opgeteld zijn heel groot. De bevolking groeide wel, maar het aantal huizen dat we nodig hebben, groeide veel harder. Een feit over onze bevolking dat je bijna nooit hoort als het over de woningnood gaat. Berichten in de krant gaan ondertussen vooral over migranten. Die krijgen de schuld. De conclusie is dus heel duidelijk: zolang we de grote gevolgen van huishoudensverdunning niet goed zien en meenemen in onze plannen voor de toekomst, blijven we problemen houden. Natuurlijk moeten we de problemen bij het bouwen oplossen en meer huizen bouwen. Maar we moeten ook eerlijk kijken naar hoeveel huizen er écht nodig zijn. Die grote vraag komt niet alleen door bevolkingsgroei, maar voor een heel belangrijk deel door deze stille, maar grote verandering in hoe we samenleven. Wellicht een nieuwe ‘in bezit van woningfunctie’ inbouwen op datingsites? Je vindt dan mogelijk een huis eerder op Tinder dan op Funda. Arap-John Tigchelaar, wethouder gemeente Ermelo De stille woningvreter BOUWVISIE ARAP-JOHN TIGCHELAAR Oplevering Fenix: spectaculaire transformatie op Katendrecht Op 15 mei 2025 is een opmerkelijk project opgeleverd: Fenix II op Katendrecht, Rotterdam. Dura Vermeer heeft de historische Fenixloods II getransformeerd tot nieuw museum en cultureel hart van Katendrecht. Dit is in opdracht van stichting Droom & Daad. Bijzonder is ook dat Dura Vermeer precies 170 jaar geleden het bedrijf begon als timmerwinkel op Katendrecht. Fenixloods II is gebouwd in 1923 en was ooit de grootste loods ter wereld. Deze loods speelde een sleutelrol in het migratieverhaal van Europa. Vanaf de kades vertrokken miljoenen mensen richting een nieuw leven, velen via Ellis Island in New York. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de loods zwaar beschadigd en later opgesplitst in Fenix I en Fenix II. Dura Vermeer heeft het iconische gebouw met precisie en respect gerestaureerd en zorgvuldig teruggebracht naar de staat van 1952. De kenmerkende betonnen constructie, robuuste kolommen en industriële ramen zijn in ere hersteld. Hierdoor is het karakter van de plek behouden gebleven, met ruimte voor nieuwe invulling. Een uniek en intensief project waarin passie, vakmanschap en ondernemerschap samenkomen. HISTORISCH GEBOUW WORDT MULTIFUNCTIONEEL De getransformeerde Fenixloods II huisvest op de eerste verdieping het nieuwe museum Fenix: een permanente, interactieve presentatie over wereldwijde migratie. Bezoekers dwalen door een labyrint van koffers, worden geraakt door documentairefotografie en ervaren verhalen van afscheid, hoop en thuiskomst. Dit wordt verteld door ruim honderd kunstenaars uit alle windstreken. Op de begane grond is ruimte voor horeca, cultuur en creatieve bedrijven. Eyecatcher is de futuristische ‘Tornado’ in het hart van het gebouw: een architectonisch uitkijkpunt met panoramisch uitzicht over de Maas en de skyline van Rotterdam. Op 16 mei is het museum geopend voor publiek. OVER DURA VERMEER In 1855 opende Dura een timmerwinkel op het Rotterdamse Katendrecht. Vermeer begon in 1961 een wegenbouwbedrijf in Cruquius. In 1998 fuseerden beide bedrijven tot één: Dura Vermeer. Met een omzet van 2,1 miljard en circa 3.500 medewerkers behoort Dura Vermeer tot de top van de Nederlandse bouwindustrie. Dura Vermeer is actief in de woning- en utiliteitsbouw, infrastructuur en (installatietechniek) inclusief beheer, onderhoud, vervanging, renovatie en transformatie.
9 NUMMER 6 - JUNI 2025 ACTUEEL Den Haag update Nieuws vanaf het Binnenhof BRANDVEILIG BOUWEN Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) heeft op 23 mei de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van onderzoeken en regelgeving op het gebied van brandveiligheid. Ook is de herziene Wegwijzer, met de meest recente inzichten over brandveilig bouwen met modulaire bouw, naar de Kamer gestuurd. In het Bbl staan brandeisen voor gevels van hoge gebouwen met woningen of hotelkamers of gebouwen waarin kwetsbare personen verblijven. Deze eisen zijn geïntroduceerd naar aanleiding van onderzoeken en adviezen over de brand in de Grenfelltoren in Londen in 2017. Deze eisen gaan echter naar verwachting pas in per 1 juli 2026. Dit is mede afhankelijk van nog lopend onderzoek en overleg met de sector. Verder is recent een aanvullend rapport uitgekomen in Engeland over de brand in de Grenfelltoren. De Adviescommissie toepassing en gelijkwaardigheid bouwvoorschriften (ATGB) analyseert het rapport en komt met nader advies. BRANDUITBREIDING GEBOUWSCHIL BEPERKEN De afgelopen jaren zijn er meerdere branden geweest waarbij de brand zich via de gebouwschil snel heeft kunnen verspreiden over meerdere woningen. Daardoor zijn deze branden voor de brandweer moeilijk te bestrijden. Dit concludeert het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) in het rapport ‘Brandveiligheid van verduurzaamde en snel gerealiseerde woningen’. In de nacht van 12 op 13 mei ontstond er brand in vier woningen in Didam. Hierdoor is het onderwerp ‘branduitbreiding via de gebouwschil’ weer actueel. Minister Keijzer heeft Royal Haskoning DHV begin dit jaar de opdracht gegeven om verder onderzoek te doen naar mogelijke praktische oplossingen en bijbehorende kosten om branduitbreiding via de gebouwschil te beperken. De uitkomsten worden najaar 2025 gepubliceerd. De resultaten wijzen uit of het nodig is om bouwregelgeving aan te passen. WEGWIJZER BRANDVEILIGHEID MODULAIRE BOUW De brand in unitbouwcomplex Riekerhaven in Amsterdam in 2022 gaf aanleiding om de wegwijzer brandveiligheid unitbouw uit 2007 te actualiseren. Hierbij is een klankgroep betrokken met daarin onder andere Brandweer Nederland, Vereniging Bouw- en Woningtoezicht en NIPV. Voor bepaalde unitbouwsystemen is extra aandacht nodig voor de naleving van de brandveiligheidseisen. In de herziene wegwijzer staan de laatste inzichten over brandveilig bouwe met modulaire bouw. EUROPESE BOUWSECTOR PRESTEERT BETER DAN AMERIKAANSE Zonder strategische initiatieven gericht op het verhogen van de productiviteit en concurrentiekracht, loopt de EU het risico achter te blijven bij haar wereldwijde concurrenten, aldus het Draghi-rapport. Dit geldt vooral voor sectoren die wereldwijd concurreren, zoals de industriesector, en minder voor de lokaal georiënteerde bouwsector. Hoewel de productiviteitsontwikkeling van de Europese industrie lager is dan die van de Amerikaanse, presteert de bouwsector in de EU beter dan die van de VS. In de afgelopen 25 jaar is de arbeidsproductiviteit in de Amerikaanse industrie bijna verdubbeld. Dat betekent dat personeel nu twee keer zoveel kan produceren in hetzelfde aantal uren. In de EU is dit met bijna 60% gestegen. Daarentegen is de arbeidsproductiviteit in de bouw in dezelfde periode met 25% gedaald in de VS en met 15% in de EU. Beide regio’s hebben dus een daling in de arbeidsproductiviteit in de bouw gezien. Dit komt voornamelijk doordat ook de bouwvolumes in beide regio’s in deze periode zijn gekrompen. Een grotere focus op productiviteitsverhogende maatregelen zou mogelijk de aanhoudende tekorten aan arbeidskrachten kunnen verminderen. Bijvoorbeeld, een 20% hogere productiviteit in de EU-bouwsector zou resulteren in 2,5 miljoen minder benodigde bouwvakkers. BOUWMONITOR B&U Maurice van Sante ING Research maurice.van.sante@ing.com Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal frank@handelsuitgaven.nl Verbouwing waterschapskantoor vanwege onveilige vloer Kantoor van het waterschap in Doetinchem. Het waterschap moet het kantoor in Doetinchem de komende jaren verbouwen omdat de bollenplaatvloer onveilig is. Dit heeft het algemeen bestuur van het waterschap 8 mei 2025 bekend gemaakt. Bij de verbouwing neemt het waterschap gelijk het uitgesteld en groot onderhoud mee. Het gebouw is ruim vijftien jaar oud en heeft onderhoud nodig. Ook wordt het gebouw verduurzaamd. Door het combineren van deze werkzaamheden bespaart het waterschap uiteindelijk tijd en geld op de lange termijn. De vloerconstructie van het kantoor in Doetinchem bevat een bollenplaatvloer. Dat deze onveilig kan zijn, kwam aan het licht toen in 2017 een parkeergarage in Eindhoven met zo’n vloer instortte. Het waterschap heeft toen gelijk onderzoek laten doen naar de veiligheid van het kantoorgebouw. Hieruit bleek dat de vloerconstructie niet overal even sterk is en het gebouw versterkt moet worden. Het waterschap heeft toen meteen tijdelijke maatregelen genomen. Zo is een houten loopbrug geplaatst om de vloer op een bepaalde positie niet te belasten en wordt de vloer elk half jaar nagekeken door specialisten. Ook mag een deel van de vloer niet meer betreden worden. Hierdoor zijn meer dan veertig werkplekken van de driehonderd nu niet te gebruiken. Het kantoor is nu veilig met de tijdelijke maatregelen, maar dit is niet voldoende op de lange termijn. In de huidige situatie voldoet het gebouw namelijk niet aan de bouwregelgeving. TOEKOMSTBESTENDIGE WERKOMGEVING De manier waarop de vloer hersteld moet worden, is de afgelopen jaren onderzocht. De vloer van het kantoor in Doetinchem is extra bijzonder, omdat er ook veel leidingen en buizen door de vloeren lopen. Er zijn veel onderzoeken en berekeningen geweest om te bepalen hoe de verbouwing eruit zou zien. En tegen welke prijs. Het waterschap wil namelijk niet alleen een veilig en duurzaam gebouw, maar ook kostenbewust omgaan met geld. Als de verbouwing in 2028 klaar is, is het gebouw bijna twintig jaar oud. Het is daarom logisch dat het kantoor op onderdelen onderhouden en vernieuwd moet worden. Er komt ledverlichting en een aangepast klimaatsysteem. Ook komt er een indeling van het kantoor die beter past bij de nieuwe manier van werken. Deze werkzaamheden vinden plaats samen met de vloerrenovatie. Het kantoor kan na de verbouwing weer ongeveer twintig jaar mee. TOTALE KOSTEN De kosten van het herstellen van de vloer wil het waterschap verhalen op de aannemer die het destijds gebouwd heeft. In januari 2025 oordeelde het Gerechtshof dat de aannemer niet aansprakelijk is voor de onveilige vloer. Het waterschap legt zich hier niet bij neer en heeft daarom cassatie ingesteld bij de Hoge Raad. Men vindt namelijk dat de kosten van de onveilig gebouwde vloer niet bij de belastingbetaler terecht mogen komen. De totale kosten van het herstel van de vloer als gevolg van de onveilige constructie, inclusief onderhoud en slim combineren met verduurzaming, bedragen circa € 17 miljoen (incl. btw). Van dit bedrag, zijn de kosten voor groot en uitgesteld onderhoud circa € 4 miljoen (incl. btw). De verbouwing start na de bouwvakantie in 2026 en duurt ongeveer twee jaar. Medewerkers kunnen tijdens de verbouwing deels op kantoor blijven werken. Naar verwachting zijn eind 2028 de werkzaamheden klaar. Bouw van het kantoor voor het waterschap in 2008.
SCHROEFLOOS MONTEREN VAN METAL STUD PROFIELEN Als eerste montagelijm op de Europese markt heeft Poly Max® High Tack Express het TÜV SÜD keurmerk behaald voor schroefloze montage van metal stud profielen. Met een aantal zeer sterke eigenschappen is deze montagelijm dan ook dé oplossing als het gaat om het schroefloos monteren van metal stud profielen. Poly Max® High Tack Express is op vrijwel alle ondergronden te gebruiken, is ideaal voor verticale toepassingen en toepassingen boven het hoofd, is binnen 30 minuten al handvast, voorkomt doorboringen en het gebruik van isolatieband én werkt snel, stil en stofvrij. www.griffon.eu Griffon. De keuze van de prof.
11 NUMMER 6 - JUNI 2025 THEMA KOZIJNEN, RAMEN EN DEUREN Steeds meer aantoonbare kwaliteit bij hang- en sluitwerk Vanaf boekjaar 2026 moeten grote beursgenoteerde ondernemingen verplicht verslag uitbrengen over duurzaamheidsbeleid en prestaties. Vanaf boekjaar 2027 en 2028 gaat dit voor nog meer bedrijven gelden. De Branchevereniging hang- & sluitwerk (VHS) heeft vooruitlopend al VHS Duurzaamheidspaspoorten aan de leden uitgereikt. Daarnaast is er veel vraag naar de eisen die worden gesteld aan hang- en sluitwerk bij vluchtdeuren. We spraken VHS-directeur Arjen Koole over de toenemende behoefte aan aantoonbare kwaliteit: “Het gaat al lang niet meer alleen over inbraakveiligheid en toegangscontrole.” TEKST: ING. FRANK DE GROOT BEELD: VHS Met de uitreiking op 16 oktober 2024 van SKG-IKOB VHS Duurzaamheidspaspoorten aan de leden van Branchevereniging hang & sluitwerk VHS zetten producenten van hangen-sluitwerk een grote stap op weg naar transparantie over hun duurzame prestaties. Daarmee is de VHS de eerste branchevereniging die dit collectief oppakt. “Samen met SKG-IKOB als onafhankelijke certificeringsinstantie hebben we een uniform document opgesteld dat leden helpt bij het aantonen aan welke Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen ze voldoen”, zegt Arjen Koole. Veel VHS-leden kregen steeds vaker de vraag om informatie aan te leveren over de verduurzaming binnen hun bedrijf. Arjen: “We hebben op hun verzoek gezocht naar een overzichtelijk format dat we voor alle leden beschikbaar kunnen stellen. Belangrijke voorwaarde was de onafhankelijke toetsing van het document om daarmee greenwashing te voorkomen. Inmiddels is ook door verschillende andere brancheverenigingen belangstelling getoond in het initiatief van VHS en SKG-IKOB, zelfs van onze Europese branchevereniging ARGE. Omdat veel van onze leden onderdeel zijn van internationale bedrijven en/of internationaal actief zijn, hebben we de kwaliteitseisen zelf ook in het Engels en Duits laten vertalen.” EUROPESE EISEN Het SKG-IKOB VHS Duurzaamheidspaspoort laat zien over welke certificaten, verklaringen en andere voorzieningen of maatregelen een bedrijf beschikt. Daarbij is tevens de relatie aangegeven met veertien van de zeventien door de Verenigde Naties vastgestelde Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s). De zeventien verschillende SDG’s zijn weliswaar in het paspoort opgenomen, maar SKG-IKOB heeft samen met de VHS besloten om te beginnen met veertien eisen die vooral betrekking hebben op energiezuinigheid en circulariteit. Met de Duurzaamheidspaspoorten is ook in één oogopslag te zien over welke duurzaamheidscertificaten de producent beschikt. Arjen licht toe: “Deze certificaten zijn allemaal gebaseerd op de SDG’s. Die variëren van een ISO 9001 certificaat tot een Cradle to Cradle certificaat en Milieu Prestatie Verklaring. Ook de aanwezigheid van zonnepanelen wordt in het paspoort vastgelegd. Met het paspoort kan de producent dus laten zien aan welke duurzaamheidsdoelstellingen hij bijdraagt.” Feitelijk loopt VHS met het Duurzaamheidspaspoort al vooruit op de Europese richtlijn Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Volgens deze richtlijn moeten vanaf boekjaar 2026 grote beursgenoteerde ondernemingen met meer dan 500 medewerkers (mogelijk wordt dit 1.000) verplicht verslag uitbrengen over duurzaamheidsbeleid en prestaties. Vanaf boekjaar 2027 en 2028 gaat dit voor nog meer bedrijven gelden, hoewel er een voorstel ligt van de Europese Commissie om de rapportageverplichting voor ondernemingen die onder de huidige richtlijn in 2026 en 2027 moeten rapporteren, met twee jaar uit te stellen. LCA’S Waar de Europe Product Category Rules uitgaan van complete producten, zijn in de Nederlandse Nationale Milieudatabase (NMD) deelproductkaarten voor bouwproducten gebruikelijk. Denk bijvoorbeeld aan alleen een deurblad in plaats van een hele deurset of de mogelijkheid om het glas los te declareren van het raamkozijn. Voor Levenscyclusanalyses (LCA) van kozijn-, raam- en gevelelementen is daarom sinds januari 2025 de ‘Nederlandse aanvulling op de Product Category Rules NEN-EN 17213’ beschikbaar. Dit document wordt door de NMD per 1 januari 2025 geadviseerd en is vanaf 1 juli 2025 verplicht. “Voor veel hang- en sluitwerkproducten, zoals sloten en deurdrangers, zijn er ook al milieuproductkaarten beschikbaar die door de VHS collectief in de NMD zijn opgenomen. Sinds kort is dit uitgebreid met een LCA en bijbehorende NMD milieuproductkaarten voor aluminium en rvs briefplaten. We zijn nu druk bezig met LCA’ s voor valdorpels, dichtingen en (glasvezelversterkte) onderdorpels. Het streven is om alles in augustus gereed te hebben en deze producten ook opgenomen te hebben in de NMD.” RICHTLIJN VLUCHTDEUREN Een ander belangrijk aspect is de brand- en rookwerendheid van een deur/kozijn-combinatie. Deze moet voor verschillende toepassingen voldoen aan de brand- of rookweerstand vereisten in het huidige Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Ook moet de deur/kozijn-combinatie zijn getest door een geaccrediteerd testinstituut op het gebied van brand- en rookwerende deuren en deurkozijnen. Arjen over de brand- en rookwerendheidseisen: “Dit gaf veel onduidelijkheid over onder meer het verantwoord vervangen van bijvoorbeeld hang- en sluitwerk. Daarover is nog weinig kennis beschikbaar. Om hier meer duidelijkheid in te krijgen is in 2023 een testprogramma gestart met Peutz. Zo zijn inmiddels deuren getest in samenwerking met Kegro en Van Vuuren Deuren, alsmede ramen in samenwerking met HEBO Kozijnen. Daarnaast werken we ook samen met de NBVT (Branchevereniging timmerindustrie, red.).” Hij vervolgt: “Op basis van de inmiddels beschikbare normen (regels) voor onder andere het uitwisselen van producten, de zogenaamde Europese Extended Application (ExAp) normen, kunnen onze leden met de eerder genoemde testrapporten laten beoordelen of hun producten als gelijkwaardig beoordeeld kunnen worden. We hopen in het derde kwartaal 2025 de EXAP documenten beschikbaar te hebben. Aanvullend hierop kunnen we de markt over dit onderwerp gerichter en onderbouwd voorlichting geven.” VHS heeft verder een nieuwe versie gepubliceerd van de VHS Brancherichtlijn ‘Vluchtdeuren – toepassing hang- en sluitwerk’. Deze nieuwe versie is afgestemd op het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en daarnaast geactualiseerd en aangevuld met relevante onderwerpen om zodoende hiermee een nog completer inzicht te geven. “Deze richtlijn gaat niet over de brand- en rookwerendheid van de deuren zelf”, zegt Arjen. “Je moet dan denken aan welk type panieksluiting moet worden toegepast, de draairichting en de weerstand bij het openen. Verder moeten deuren waarvoor een eis met betrekking tot brand- en/of rookwerendheid geldt, zelfsluitend zijn. Dit geldt ook voor inpandige woningtoegangsdeuren die aan een gezamenlijke doorgang liggen. Ze mogen daarbij alleen zelfsluitend zijn bij brand.” Meer weten? Kijk op www.vhsbranche.nl. Uitreiking van SKG-IKOB VHS Duurzaamheidspaspoorten aan de leden van Branchevereniging hang & sluitwerk VHS. Rechtsonder VHS-directeur Arjen Koole. Brandtest binnendeur bij Peutz. Duurzaamheidspaspoort.
Gebruik Woodies® Ultimate scharnierschroeven met diameter 4,5 mm voor al bestaande schroefgaten, zodat de schroef voldoende grip heeft. Speciaal voor renovatieprojecten Beschikbaar in drie verschillende uitvoeringen: Binnen Verzinkt Buiten / Binnen Shield Outdoor Blackline Buiten RVS Bevat geen freesribben onder de kop, voorkomt hierdoor beschadigingen aan scharnieren en ander beslag. Kleinere kop dan een standaard schroef, past daardoor perfect in het beslag. Met een zelfborende punt waardoor voorboren niet noodzakelijk is en risico op beschadigingen drastisch verkleint. Verkrijgbaar in diameter: 4 mm en 4,5 mm. Gratis in elke verpakking de juiste bit! SCHARNIER SCHROEF Cr3+ Environmental friendly www.asf-fischer.nl info@asf-fischer.nl +31 (0)320 28 56 10 www.webshop.asf-fischer.nl HECO-TOPIX®-plus en MULTI-MONTI®-plus: het duo dat elke klus klaart. heco-schrauben.com HECO-TOPIX®-plus de perfecte houtschroef voor praktisch alle toepassingen. Uw voordeel: eenvoudige verwerking en optimale prestaties. MULTI-MONTI®-plus het zelfsnijdende schroefanker met goedkeuring voor vele toepassingen in beton en metselwerk. Afdekvliezen, afdekfolies, tapes Kies voor de PrimaCover Film Dispenser 3 Een ergonomische tool voor het eenvoudig aanbrengen van afdekfolie 3 Geschikt voor PrimaCover Carpet en Hardfloor folies 3 Verstelbare telescopische steel van 1 tot 2 meter 3 Voorzien van handige handgreep voor gebruik op trappen 3 Eenvoudig en snel afdekken zonder bukken of tillen www.primacover.com Bescherm vloeren en trappen in één soepele beweging met de Film Dispenser
13 NUMMER 6 - JUNI 2025 THEMA KOZIJNEN, RAMEN EN DEUREN Houten kozijnen blijken 44 minuten brandwerend De aandacht voor de brandveiligheid van gevels is de laatste tijd flink toegenomen na verwoestende branden bij woongebouwen in onder meer Londen en Valencia. Daarnaast speelt de afnemende zelfredzaamheid van bewoners door onder meer vergrijzing en de toename van hoogbouw een rol. De Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBVT) is dan ook verheugd dat nieuwe brandtesten hebben aangetoond dat houten kozijnen een brandwerendheid van maar liefst 44 minuten kunnen halen. doden. De eisen voor de brandveiligheid van de gevels zullen dus moeten worden aangescherpt om het veiligheidsniveau op peil te houden. STRENGERE EISEN Met de komst van het nieuwe Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) zijn de brandwerendheidseisen voor de gevel aangescherpt. Vooral bij hoogbouw, waar mensen ook slapen (woningen, hotels, et cetera) zijn de eisen flink hoger. Maakt dit de toepassing van houten kozijnen in veel toepassingen onmogelijk? Nee, want er is straks ook een route om de gevelopbouw bij hoogbouw te laten voldoen aan brandklasse A2, bijna die zijn opgetrokken uit houtbouwsystemen dus ook wel brandgevaarlijk zullen zijn. Niets is echter minder waar: hout geeft langzaam zijn energie af en behoudt lange tijd zijn constructieve sterkte. Het brandgedrag is veel voorspelbaarder dan van staal en steenachtige bouwsystemen. Dat komt mede doordat bij brand de buitenste laag van het hout verkoolt, waardoor de rest van het hout ‘beschermd’ wordt tegen verdere inbranding. De snelheid van inbranding is afhankelijk van het type hout. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze bij brand lange tijd hun constructieve sterkte behouden en een vuurlast lang kunnen doorstaan. Bij brand vervormt hout niet: dat is ook een essentiële eigenschap. Het brandgedrag van constructies moet vaak bepaald worden door brandtesten in een officieel erkend lab. Maar dankzij het voorspelbare brandgedrag van hout zijn er ook rekenregels die gebruikt kunnen worden. BRANDTEST Onlangs heeft de Sectie Kozijnen van de NBVT een nieuwe brandtest laten uitvoeren door Peutz bij houten kozijnen. Dit betrof echter geen test van het brandgedrag van de gevel of het gevelkozijn, maar een brandwerendheidstest (Weerstand tegen Branddoorslag) op het kozijn. De officiële eis is 30 minuten bescherming tegen branddoorslag en brandoverslag, in het kader van CE-markering. Maar in deze test scoorden de houten kozijnen maar liefst 44 minuten! Het doel van de test was minimaal 36 minuten te halen waarmee er dan grotere raamafmetingen (dan getest) mogelijk zijn. De test geeft aan dat het houten kozijn ruimschoots is geslaagd voor deze test. Hierdoor nemen toepassingsmogelijkheden van houten kozijnen nog verder toe. De uitslag van de brandtest geeft extra zekerheid ten aanzien van het brandgedrag van hout. Die extra minuten kunnen van levensbelang zijn; ze geven bewoners en hulpdiensten namelijk meer tijd om veilig te evacueren of in te grijpen. Hout bewijst zich opnieuw als niet alleen duurzaam en esthetisch, maar ook als uiterst betrouwbaar op het gebied van brandwerendheid. Dit betekent dat houten kozijnen een serieuze en verantwoorde optie zijn voor projecten waar brandveiligheid een prioriteit is. Met deze geslaagde test is de vervolgstap dat Peutz de resultaten van alle beschikbare testen combineert in één rapport (Exap) waarmee het dan voor de leden van de NBVT inzichtelijk is met welke detaillering, hang- en sluitwerk, glas en aluminiumprofielen brandwerende kozijnen gemaakt kunnen worden. In deze rapportage worden ook de resultaten van de VHS (Branchevereniging voor Hang- & sluitwerk) meegenomen. Brandtest bij Peutz na 44 minuten. Foto: NBVT. Houten kozijnen: een brandveilige oplossing. Foto: Peter Fraanje. Brandtest bij Peutz na ruim drie minuten. Foto NBVT. TEKST: ING. FRANK DE GROOT De brand in 2017 in de Grenfell Tower in Londen heeft de bouwsector flink wakker geschud. Een eveneens verwoestende brand in een appartementencomplex in het Spaanse Valencia op 22 februari 2024 zette de markt nog verder op scherp. Na de 72 doden in Grenfell, vielen er bij deze brand tien niet-brandbaar (met 5% vrijstelling en klasse B voor enkele geveldelen). Een raam, deur, kozijn en spouwfolie mogen dan voldoen aan een wat lagere brandklasse B (zeer moeilijk ontvlambaar) en 5% van het geveloppervlak mag onder de vrijstelling vallen. Daar kunnen bijvoorbeeld houten kozijnen met een lagere brandklasse onder vallen. Afhankelijk van de gebruiksfunctie geldt onder de 50 of 30 meter (bij slaapgebouwen minder-zelfredzamen, zoals ziekenhuizen en verzorgingstehuizen), een brandklasse D (zekere mate van ontvlambaarheid, rookontwikkeling en druppelvorming) voor ramen, deuren en kozijnen. De toepassing van houten kozijnen is dus zelfs bij hoogbouw mogelijk! BRANDGEDRAG HOUT Een hardnekkig misverstand is dat gebouwen
www.bouwtotaal.nlRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=