11 NUMMER 9 / SEPTEMBER 2023 ACTUEEL COLUMN JOHAN OLTVOORT Met prefab beperk ik mij tot het casco van een gebouw, woning of utiliteitsbouw. Prefab is ‘a way of life’. Prefab is samenwerken en holistisch denken. Ik leg dat uit. Een casco is een samenstel van verschillende constructieve elementen; vloeren, wanden, kolommen en soms ook trappen en balkons. En zo mogelijk nog in verschillende materialen. Je kunt, als bouwer, er voor kiezen om deze elementen afzonderlijk te laten engineeren en produceren. De diverse tekensoftware van de verschillende producenten levert een puzzel op waarvan de stukjes nog passend aan elkaar moeten worden gelegd. De vraag is of je als bouwer daar tijd en energie in wilt steken? Daarom is samenwerken belangrijk. SAMENWERKEN Een samenwerking begint bij het idee om samen iets te bouwen. Bij het schetsontwerp is belangrijk om te kijken hoe in de bouwfase de stukjes in elkaar gaan passen. Daar komt het holistische principe om de hoek kijken. Het gebouw is één geheel bestaande uit verschillende onderdelen. Dat scannen van een schetsontwerp om te zoeken naar de meest praktische oplossing is specialistenwerk. Het zijn vaak details die maken of het een puzzel wordt of een bouwpakket. Belangrijk is om vanaf het eerste contact met de hoofdconstructeur goed te benoemen wat werk is voor de leverancier en wat bij de hoofdconstructeur hoort. Dat kan dubbel werk en dus kosten voorkomen. Een goede voorbereiding met de installateur levert daarnaast later in het traject een voordeel op bij het verder ontwerpen van het gebouw. REGISSEUR In het bouwproces ontstaat er een nieuwe functie. Namelijk die van regisseur. Een verbinder pure sang. Hier komen de lijnen van de opdrachtgever, bouwer, architect, hoofdconstructeur en installateur samen. Samen wordt er gewerkt aan het bouwpakket dat op de bouwplaats geassembleerd kan worden. Is dit goed gebeurd dan is het in elkaar zetten van een casco een eenvoudig werk. Fouten zijn er al uitgehaald tijdens het voorbereidingsproces. Het maakt dan ook niet uit of het één woning is of een hele wijk. Persoonlijke noot: na meer dan 30 jaar ervaring in vloeren en wanden is het scannen van een schetsontwerp het mooiste werk van alles dat ik in de bouw gezien heb. Je bent scheppend bezig om dingen beter te maken. Heb je het verlangen om hierover verder door te praten dan nodig ik je uit om in Lochem een kop koffie te komen drinken. Door samen te sparren aan tafel worden de mooiste oplossingen bedacht. Ik hoor het wel. Johan Oltvoort Directeur Olbecon en Olcas Johan geeft maandelijks in BouwTotaal zijn visie op de rol van prefab in de bouw. Prefab, puzzel of bouwpakket Circulair slopen in Nederland in de lift Er worden in Nederland steeds meer gebouwen gesloopt op een circulaire manier, waarbij wordt geprobeerd zoveel mogelijk materialen te redden. Drie jaar geleden vroeg bijna geen enkele opdrachtgever hierom, nu vormt het circa veertig procent van de aangenomen opdrachten. Dat constateert VERAS-lid GP Groot, een bedrijf in Noord-Holland dat jaarlijks circa zeventig sloopprojecten uitvoert. De landelijke organisatie VERAS, branchevereniging voor sloopaannemers en asbestverwijderingsbedrijven in Nederland, bevestigt de trend. Het is de eerste keer dat de toenemende populariteit van het fenomeen circulair slopen cijfermatig wordt onderbouwd. “Op dit moment wordt in onze branche de slag gemaakt van woorden naar daden”, aldus woordvoerder Arjan Hol van VERAS. Jaarlijks worden in Nederland naar schatting momenteel 15.000 woningen gesloopt, aldus het Economische Instituut voor de Bouw. De afgelopen decennia ging de gemiddelde woning of wijk tegen de vlakte, soms zelfs met de legendarische sloopkogel, waarna het puin werd afgevoerd naar de vuilstort of een verbrandingsoven. Vervolgens werden er zo snel mogelijk nieuwe panden gebouwd. Dat verandert nu geleidelijk. KENTERING Op eigen initiatief probeerden sloopaannemers sinds circa tien jaar al de meest gewilde materialen, zoals tropisch hardhout in kozijnen, te redden van de vuilstort. Maar sinds drie jaar is er volgens GP Groot een echte kentering te zien. Sinds die tijd beginnen ook opdrachtgevers zelf eisen te stellen aan de manier waarop panden moeten worden ontmanteld. “Eerst was het de overheid die erom begon te vragen”, aldus Dick Sijm, projectleider bij GP Groot circulair slopen uit Alkmaar. Maar inmiddels gaat het niet alleen om overheden. “Er zijn nu ook particulieren die dit als voorwaarde stellen bij het vergeven van een opdracht, puur omdat het hen een goed gevoel geeft. Jongelui bijvoorbeeld die een pandje in Amsterdam hebben dat gerenoveerd moet worden en waarbij flink gesloopt moet worden. Die vragen: “Ga jij wel circulair slopen?” Dat was drie jaar geleden nog niet.” VIJFTIEN STROMEN Er komen maximaal vijftien herbruikbare stromen materialen uit een pand dat op een dergelijke manier wordt ontmanteld, zo constateert het bedrijf. Belangrijke aparte herbruikbare materialen zijn glas, kunststof en kalkzandsteen. Het meest gewild is hardhout, dat los wordt verkocht, en schoon betonpuin, dat gebruikt wordt in de wegenbouw. Het sloopbedrijf is blij met de ontwikkeling, hoewel de nieuwe manier van slopen op dit moment nog nauwelijks financieel iets oplevert. Want het voorzichtig demonteren, het vervoer ervan naar aparte loodsen en de opslag kost tijd en geld. “Het kan een verdienmodel worden, maar voorlopig zijn we daar nog niet. Er wordt op dit moment volop geëxperimenteerd met efficiëntere ontmantelingstechnieken, maar die moeten zich de komende jaren ontwikkelen”, aldus Sijm. TWEEDE WERELDOORLOG Opvallend genoeg is de trend niet compleet nieuw in Nederland. In de eerste tien jaar na de Tweede Wereldoorlog, in de periode dat Nederland kampte met tekorten aan materialen, werden er ook grootschalig op dezelfde bedachtzame manier woningen gedemonteerd. Na circa 1955 veranderde dat, en ging het vooral om de snelheid van slopen - hergebruik raakte buiten beeld. Want er moesten zo snel mogelijk nieuwe woningen bij. En nu blijkt dat weer te gaan veranderen, terug naar hergebruik. Sijm: “We zitten op dit moment in een voorzichtige kentering. En wel omdat een nieuwe mentaliteit zijn intrede doet: slopen wordt het nieuwe oogsten.”
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=