13 NUMMER 6 / JUNI 2022 THEMA KOZIJNEN, RAMEN EN DEUREN PARTNERS PERPETUAL VMRG, Real Capital Systems, Hydro Building Systems Netherlands, Kawneer Nederland, Scheldebouw, Alkondor Hengelo, Rollecate, GevelBeheer Nederland, Boverhoff Sloopwerken, New Horizon Urban Mining, HKS Metals, E-max, Schöck Nederland, ABT, Vereniging ION, Bakker&Spees, Hogeschool Utrecht en Technische Universiteit Delft. PerpetuAL kringloop. Van demontage tot montage Aluminium schroot en broodjes in de oven. Circulair ontwerpen en bouwen Business modellen Producenten in de gevelbouw nemen hun verantwoordelijkheid op het gebied van circulariteit. Er zijn vier ambitieniveaus om deze verantwoordelijkheid in de praktijk te brengen. De dienstverlening neemt in de hier genoemde vier businessmodellen steeds een stap toe, waarbij een volgend niveau voortbouwt op het voorgaande niveau. GEVEL VAN HERGEBRUIKT GEVELMATERIAAL Door een collectieve terugname van producten en materialen uit de huidige gevelvoorraad en verplichting voor minimaal recycling (producentenverantwoordelijkheid). GEVEL MET CERTIFICAAT CIRCULAIRE PRESTATIES Voor nieuwe gevels worden branche brede afspraken gemaakt over kwaliteitsstandaarden en collectieve terugname (producentenverantwoordelijkheid). Bedrijven profileren zich door prestaties op het vlak van circulariteit, klimaat en/of duurzaamheid. Partijen en/of producten worden door een onafhankelijke partij gecertificeerd. GEVEL MET FULL-SERVICE CONTRACT De individuele gevelleverancier levert de gevel aan de klant inclusief onderhoud. Het onderhoudscontract is gebaseerd op de kwaliteitseisen van de gevel. Aan het einde van de gebruiksduur wordt een restwaarde gekoppeld aan de terugname van de gevel. Hierdoor worden verlenging van de levensduur, verbetering van de losmaakbaarheid en hoogwaardig hergebruik gestimuleerd. GEVEL-ALS-EEN-SERVICE De individuele gevelproducent blijft eigenaar van de gevel en levert de gevel als een dienst. De prestaties die de gebruiker mag verwachten, liggen vast in een overeenkomst. Optimaal ontwerp gericht op maximale prestaties en levensduur van de gevel en een maximale restwaarde van product(delen) en/of het materiaal worden hierdoor gestimuleerd. Bron: Circulaire Geveleconomie. Aluminium gevels zijn volledig herbruikbaar of recyclebaar. Maar hoe gaat dat in de praktijk? We volgen de aluminium gevels van demontage tot montage in een nieuwe project. Een gevel kan na gebruik teruggenomen worden door een gevelbouwer of systeemhuis, maar deze kan ook naar een hub ter verkoop gaan. Het is ook mogelijk dat de gevel verder de kringloop in gaat ter recycling, met het streven naar het behoud van gelijkwaardige legering, zodat een gevel weer een gevel kan worden. Onder andere de prestaties en kenmerken van de gevel die uit het gebouw komt, afspraken met kringlooppartners en opdrachtgevers (ook business/servicemodellen) en het aanbod in de markt en tijd om te handelen, bepalen de route van een gevel die uit een gebouw komt. VERWERKING Om aluminium gevels te kunnen hergebruiken of recyclen worden ze eerst gedemonteerd, waarna de vrijkomende materialen gescheiden worden verzameld in containers. Na binnenkomst bij de verwerker worden deze geregistreerd en ontdaan van vervuiling. Bij recycling worden ze tot kleinere fracties verwerkt. De zuivere materialen gaan in de smeltovens. Hier worden ze met slechts 5% van de energie die nodig is voor het produceren van aluminium uit bauxiet, omgesmolten tot hoogwaardige aluminium billets (massieve cilinders). Deze billets worden op maat gezaagd voor ze op transport gaan. Door middel van matrijzen worden de billets geëxtrudeerd tot nieuwe profielen, die weer op de juiste lengte worden gezaagd. Om de producten te verduurzamen worden ze voorzien van een oppervlaktebehandeling, waardoor de levensduur met tientallen jaren wordt verlengd. PRODUCTIE Na het engineeren van de gevel wordt met de productie gestart. Hierbij worden alle producten op industriële wijze verwerkt. De reststromen tijdens het proces worden ingezameld en weer in de keten gebracht. Vervolgens worden alle producten geassembleerd en voorzien van glas en andere vakvullingen. Tot slot worden ze verpakt en zijn ze klaar voor transport naar de bouw. Hier worden de gevelelementen gemonteerd en afgesteld. Klaar voor een nieuwe levenscylus. De gevel is door de diverse samenstelling van producten één van de meest complexe onderdelen van een bouwwerk. Een gevel bestaat altijd uit een samenstelling van diverse producten met verschillende onderdelen, materialen en eigenschappen. De circulaire geveleconomie heeft betrekking op industrieel vervaardigde ‘ramen’, ‘deuren’, ‘puien’ en ‘vliesgevels’. Het gaat hierbij om gevels van metaal, kunststof en hout, inclusief vlakglas en hang- en sluitwerk. Waar moet je allemaal op letten? ONTWERP Bij circulair bouwen, hoort circulair ontwerpen. Bij het ontwerpen moet rekening gehouden worden met demontage en hermontage van een gevel. Dat is nodig om gevelproducten na gebruik weer uit een gevel te kunnen halen en/of delen zo schoon mogelijk te kunnen scheiden. Dit wordt ook wel ‘losmaakbaarheid’ genoemd. De ‘losmaakbaarheid’ van de volgende verbindingen is in ieder geval van belang: • verbinding tussen frame (profielen) en glaslatten; PRODUCTIE Voor de productie betekent bijvoorbeeld demontage en hermontage het nodige voor processen en organisatie. Het belangrijkste deel van de CO2-impact van een gevel komt overigens ook voort uit de productiefase. Vandaar dat daar veel te winnen is. Een toename in recyclen en hergebruik leidt direct tot aanzienlijke CO2-reductie. LOGISTIEK Schone ontmanteling op de bouwplaats, demontage en scheiden van afvalstromen zijn essentiële onderdelen van een circulaire geveleconomie. Dit alles leidt tot de herbruikbaarheid van (delen van) de gevel en beschikbaarheid van secundaire grondstoffen die vervolgens kunnen worden gebruikt voor ‘nieuwe’ gevelproducten. DIGITALISERING Vastlegging van het gevelproduct in de vorm van een ‘paspoort’ (waaronder productspecificaties, afspraken omtrent prestaties, garanties en in verlengde van het businessmodel, onderhoudsdata en meer) dragen bij aan realisatie van hoogwaardiger circulair gebruik. Identifiers zoals QR-codes en RFID spelen een belangrijke rol bij het koppelen van het fysieke product aan de digitale informatie. Dit biedt tevens de mogelijkheden de gevel te monitoren gedurende de gehele levensduur. Daarnaast leidt drone-inspectie van gebouwen tot gedetailleerd beeldmateriaal van de bestaande bouw. Door vervolgens met kunstmatige intelligentie objectief de onderhoudsstatus op basis van indicatoren (NEN 2767 - Conditiemeting) te bepalen, kunnen opdrachtgevers steeds beter sturen op levensduur en hoge restwaarde van de gevel. Bron: Circulaire Geveleconomie. • verbinding tussen frame en glas; • verbindingen van het frame met rubbers en dichtingen; • verbindingen van het frame met hang- en sluitwerk; • verbinding van het frame met het stelkozijn indien daar sprake van is; • verbinding van de frames onderling. De gebruikte verbindingstechnieken en toegankelijkheid voor onderhoud en demontage bepalen de circulaire mogelijkheden in de toekomst.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=