BouwTotaal 11 - 2020

De komende tien jaar moeten er 845.000 nieuwe woningen bij komen om te voorkomen dat het woningte- kort verder oploopt. Daarnaast moeten in 2030 volgens het Klimaatakkoord de eerste 1,5 miljoen bestaande woningen verduurzaamd zijn. Nu al is 30 procent van het zakelijke verkeer in steden toe te rekenen aan de bouw: dagelijks meer dan 200.000 bestelbusjes en 20.000 vrachtwagens. Dit leidt tot ergernis en kosten van files, problemen met luchtkwaliteit (CO 2 , stikstof en fijnstof), geluid en verkeersveiligheid. BouwTotaal sprak met ir. Siem van Merriënboer, logistiek adviseur TNO: “Onderzoek toont aan dat duurzame bouwlo- gistiek hinder en kosten reduceert.” PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 12 Bouwlogistiek moet veel duurzamer TEKST: ING. FRANK DE GROOT Om aan de enorme woningbouwopgave de komende jaren te voldoen moeten er veel woningen bijkomen. Daarbij willen we de groene weilanden zoveel mogelijk behouden. Doordat er tevens veel mensen in de stad wil- len wonen, wordt er juist daar veel gebouwd. Daarnaast vraagt de energietransitie een flinke aanpak van de bestaande woning - voorraad, waardoor er ook om die redenen flink wat bouwverkeer de binnenstedelijke gebieden doorkruist. “Door verkeerscongestie, overlast en uitstoot van schadelijke stoffen is dit echter ongewenst. In toenemende mate stellen vooral de grote gemeenten ook eisen aan het verkeer dat de binnenstad inrijdt”, zegt ir. Siem van Merriënboer, die zich al tien jaar bezighoudt met logistiek in de bouw. “In het Klimaatakkoord is afgesproken dat wordt toegewerkt naar de invoering van middel- grote zero-emissiezones voor stadslogistiek in 30 tot 40 grotere steden vanaf 2025. In 2050 is mobiliteit zelfs volledig emissieloos en van hoge kwaliteit. Partijen in de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek delen eveneens het doel dat in 2025 steden zoveel als mogelijk emissievrij worden beleverd. Onder de deelnemers bevinden zich talrijke gemeenten. In de binnensteden is zeer weinig ruimte rond de nieuwbouw- en renovatiepro- jecten om bouwmaterialen te laden, lossen en op voorraad te houden en bouwmaterieel te plaatsen. Ook die problematiek vraagt om een logistieke oplossing.” ONDERZOEK DUURZAME BOUWLOGISTIEK Naast verkeerscongestie, overlast en uitstoot van schadelijke stoffen zit ook meer dan 15 procent van de bouwkosten in het transport naar de bouwplaats. Doordat er vaak sprake is van spoedlevering is de bezet- tingsgraad van de vrachtwagens regelmatig ook laag. Een goed georganiseerde bouwlo- gistiek reduceert de kosten door een hogere productiviteit, minder verspilling, sneller bouwen en met minder overlast. Afgelopen jaren is er in verschillende projecten in opdracht van de Topsector Logistiek onderzoek gedaan naar duur- zame bouwlogistiek. In het onderzoek ‘4C in Bouwlogistiek’ van 2014 tot 2016 zijn bij twee concrete bouwprojecten nieuwe bouwlogistieke concepten en ketenregie systemen toegepast in de praktijk. Het eerste project betrof het project De Trip in Utrecht van bouwcombinatie COM4Trip (Boele & van Eesteren, Klimaatgarant, Giesbers & van der Graaf en VolkerWessels Vastgoedbeheer). Drie gebouwen met in totaal 255 huurappar- tementen voor starters, bedrijfsruimte voor creatieve ondernemers en horecaruimte. Ingesloten door water, een brandweerka- zerne en woningen ging Boele & van Eesteren op zoek naar een locatie als uitbreiding van de bouwplaats. In samenwerking met Vol - kerWessels Bouwmaterieel werd in 2014 de BouwHub in Nieuwegein opgericht. “Bij dit project hadden we graag bouwmate- rialen over het naastgelegen water aange- voerd, maar er was al eerder besloten om aan het water te beginnen met bouwen. Daarmee viel de optie weg ommateriaal via het water aan te voeren, want dan had je juist naar het water toe moeten bouwen”, constateert Van Merriënboer. “Dit geeft maar weer het belang aan om al vroeg over de bouwlogistiek na te denken. De uitvoering komt bij dit soort binnenstedelijke projecten steeds meer in het teken van de bouwlogistiek te staan. Vooral tijdens de afbouwfase komt er veel materiaal van vele verschillende producenten en leveranciers naar de projecten toe, waar- door de afstemming en ketenregie in deze fase erg lastig is. Tijdens deze fase is gewerkt met een bouwhub: dat is een locatie aan de rand van de stad waar alle bouwmaterialen worden verzameld. Op de bouwhub zijn dagproductie werkpakketten met bouwma- terialen samengesteld en in de randuren van de werkdag met volle vrachtwagenladingen naar de bouwplaats vervoerd.” Het tweede project was het 76 meter hoge Hotel Amstelkwartier aan de Amstel in Amsterdam, nabij het Amstelstation. Dit was SAMENWERKINGS- PARTNERS In de verschillende projecten op het gebied van duurzame bouw- logistiek werkt TNO nauw samen met verschillende kennisinstel- lingen, (lokale) overheid en het bedrijfsleven, waaronder: TU Delft, Universiteit Twente, Hoge- school Rotterdam, Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Am- sterdam, Gemeente Amsterdam, Port of Amsterdam, Waternet, VolkerWessels Bouwmaterieel, Dura Vermeer, vanWijnen, Waal bouw, Scholtens groep, Bouwend Nederland en TLN. De opgedane kennis en ervaringen worden breed binnen de sector gedeeld via congressen en instellingen als Dinalog en Connekt.  Bouwhub van VolkerWessels Bouwmaterieel.  Foto: Raab Karcher