PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 12 VISIE OP PREFAB Gekeurde prefab woningen rollen de fabriek uit Prefab bouwen is niet nieuw. In de jaren vijftig en zestig kwamen er al seriematig vervaardigde betonnen gevels, wanden en vloeren uit fabrieken. Deze fabrieken waren een antwoord op de enorme woningnood na de Tweede wereldoorlog. Prefabricage is sindsdien nooit meer weg geweest. Maar door de huidige forse woningbouwopgave, een oplopend tekort aan vakmensen en technologische ontwikkelingen maakt prefab nu grote stappen. Met de eerste kant-en-klare woningen onder KOMO-certificaat lijkt prefabricage in 2024 onomkeerbaar te zijn geworden voor de gehele bouwsector. TEKST: ING. FRANK DE GROOT, MET DANK AAN KOMO In 2022 was het marktaandeel industrieel gebouwde woningen nog 13 procent. Dit groeide in 2023 naar maar liefst 20 procent. De verwachting is dat die groei in 2024 doorzet. De fabrikanten verwachten circa 20.000 industriële woningen te realiseren: goed voor een marktaandeel van 27 procent (Bron: Marjet Rutten). Kortom; het aantal geprefabriceerde woningen vormt nu al een belangrijk deel van de totale woningbouwproductie. De huidige generatie prefab woningen is niet meer te vergelijken met de productie van prefab elementen in de jaren vijftig en zestig. Door gebrek aan ontwerpvrijheid nam de vraag naar prefab elementen midden jaren tachtig af. Tien jaar later begon de periode van conceptueel bouwen en die is nog volop in beweging. Conceptuele systeembouw gaat uit van concepten in plaats van precies gedefinieerde producten, door de systemen op te delen in modules. Daardoor ontstaat er veel meer ontwerpvrijheid. Tegenwoordig wordt de slag gemaakt naar volledige, industriële modules. Die modules worden geleverd door systeembouwers om goedkoper en sneller te worden. Industriële systeem bouw (ISB) zal volgens deskundigen de bouwnijverheid definitief omvormen tot een moderne industrie. WONINGFABRIEKEN IN OPKOMST In 2014 was VolkerWessels één van de eerste bouwbedrijven die startte met de bouw van een woningfabriek. Deze kon comfortabele en duurzame woningen onder de naam ‘MorgenWonen’ aan de lopende band produceren. Begin 2024 werd al de 3000e woning industrieel gebouwd. En daar komt iedere dag een woning bij. De concurrentie liet een tijdje op zich wachten, maar in november 2021 opende geWOONhout al een productiehal voor houten woningmodules in Wehl (gemeente Doetinchem). Door de groeiende vraag is daar in 2023 een nieuwe hal naast gebouwd. In 2025 wil geWOONhout 4.000 modules (circa 600 woningen) per jaar richting nieuwe woonwijken vervoeren. Bouwbedrijf PlegtVos heeft medio 2022 de Slimme Huizenfabriek in Almelo geopend. Er worden momenteel elementen gemaakt voor circa 1.300 woningen per jaar, op basis van acht uur per dag. Plegt-Vos wil de productie opschroeven naar zestien uur per dag. Onlangs heeft het bouwbedrijf tien hectare grond erbij gekocht. Daarmee kan het bouwbedrijf de productie stapsgewijs verviervoudigen. In 2023 opende Van Wijnen in Heerenveen een woningfabriek voor woningen met betoncasco van het Fijn Wonen concept. Dit jaar rollen naar verwachting 750 woningen van de lopende band en volgend jaar 1.500. Uiteindelijk is het streven 4.000 woningen per jaar. BAM Wood Concepts produceert sinds kort houten woningen in productiefaciliteiten in Oudkarspel en Heerhugowaard. Daiwa House Modular Europe opende op 16 mei 2024 de gloednieuwe woningfabriek ‘Daiwa House Modular Factory’ in Montfoort. Eind juni zijn uit deze fabriek de eerste flexwoningen geleverd voor een project met 130 woningen op het Befu-terrein in Utrecht. In de nieuwe fabriek produceert en assembleert het bedrijf zo’n 2.000 modules per jaar, goed voor circa 1.000 woningen per jaar. Opgeteld bij de al bestaande productiecapaciteit komt Daiwa op circa 3.500 woningen per jaar. Naar eigen zeggen is het bedrijf de grootste modulaire bouwer van Europa. Andere voorbeelden (en dan zijn we zeker nog niet compleet) van woningfabrieken zijn Barli, De Groot Vroomshoop, Emergo, Heijmans, Hodes Huisvesting, Startblock, Ursem Modulaire Bouwsystemen en VDM Woningen. Met uitzondering van Ursem, betreft dit volledige of grotendeels prefab houtbouw. Ursem beweert zelfs met één van hun modulaire systemen tot 23 bouwlagen te kunnen doorstapelen. Naast deze voorbeelden zijn er veel productielocaties die prefab elementen maken van hout of beton voor onder meer de woningbouw. KWALITEITSBORGING Maar hoe zit het dan met de kwaliteit van ‘fabriekswoningen’? Wanneer een bepaald type auto door de RDW is goedgekeurd, dan geldt die ‘typegoedkeuring’ voor alle exemplaren van dat model en mag deze in het hele land de weg op. Zo zou het ook met fabrieksklare woningen moeten zijn. Er zou één landelijke toets moeten komen, waarna de woningen van dat type overal geplaatst kunnen worden. Voor gebouwen staan de eisen in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), de opvolger van het Bouwbesluit. Onder de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), die sinds 1 januari 2024 van Casco van woningmodule op een mover, waarmee deze langs diverse afbouwstations rijdt. Foto: Hodes Huisvesting. Daiwa House Modular Europe, opende samen met minister Hugo de Jonge op 16 mei 2024 de gloednieuwe woningfabriek ‘Daiwa House Modular Factory’ in Montfoort. Foto: Daiwa House Modular Europe (DHME). Ook de Groot Vroomshoop ontving typegoedkeuring, voor haar houtmodulebouw. Op 20 juli 2023 heeft Van Wijnen het allereerste KOMO-certificaat ontvangen voor de ontwerpfase en het assemblageproces van haar prefab woningconcept Fijn Wonen. Foto: Van Wijnen.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=