13 NUMMER 4 - APRIL 2024 THEMA HOUTBOUW Voordelen van houtbouw Houtbouw biedt veel voordelen. Die zetten we hier op een rij. • Minder energie- en CO 2-uitstoot. Van houtoogst tot aan realisatie van een woning is de benodigde energie- en CO2-uitstoot lager dan bij zware bouwmethoden. • Minder stikstof. Door het geringe gewicht kunnen er meerdere elementen op één vrachtwagen en is minder zwaar materieel nodig. • Toekomstbestendig. Houtbouwsystemen zijn eenvoudig aanpasbaar. Handig als de woningbehoefte wijzigt. • Circulair/losmaakbaar. Bij juiste detaillering zijn elementen demontabel en herbruikbaar. Is hergebruik niet mogelijk, dan kun je recyclen of cascaderen (benutten voor andere doeleinden). • Uitstraling. Zichtbare houten gevel- en dakafwerking geeft een fraaie, natuurlijke uitstraling. Maar bij een houten draagconstructie zijn ook andere materialen mogelijk. • Binnenafwerking. Bij CLT (kruislaaghout) is een binnenafwerking niet altijd nodig (hout in het zicht). Dit is fraai en kan besparen op materiaalkosten. • Lichte bouwmethode. Het houten casco weegt circa één/vijfde van een steenachtig casco. Hierdoor kan een betonnen fundering slanker worden gedimensioneerd (minder materiaalgebruik) of een bestaande fundering mogelijk worden hergebruikt. Door geringe gewicht ook ideaal voor optoppen. • Flexibel ontwerp. Er is een grote mate van ontwerpvrijheid, dankzij de flexibele bouwmethodiek en het productieproces van de elementen. • Wooncomfort. Het is een lichte bouwmethode, waardoor in de zomer de binnentemperatuur sneller kan stijgen. In de avond is een lichte woning echter ook weer sneller af te koelen. Bij toepassing van biobased isolatiematerialen is de opwarming overdag minder en meer vertraagd (faseverschuiving). • Weinig bouwvocht. Houtbouwsystemen zijn droge en schone bouwmethoden. Na montage van alle elementen op de bouwplaats kan direct gestart worden met de binnenafbouw. • Aardbevingsbestendig. Houtbouwsystemen zijn schokbestendig en in aardbevingsgebieden toepasbaar. • Herbruikbaar afval. Afval van materiaal door zaagwerkzaamheden en dergelijke, is op een productielocatie goed te scheiden (hoogwaardig herbruikbaar). Op de bouwplaats is er weinig afval. • Leidingen. Leidingen kunnen onzichtbaar worden geïntegreerd in de HSB-elementen. afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. Sterker nog, oogsten van bouwhout uit gecertificeerde productiebossen draagt bij aan duurzaam bosbeheer in Europa en de tropen. De keuze voor hout als bouwproduct is dan ook één van de belangrijkste succesfactoren voor het realiseren van gebouwen met een lage milieuprestatie. Volgend jaar gaat de MilieuPrestatie Gebouwen voor woningen van 0,8 naar 0,5 en daar is houtbouw een prima antwoord op. Houtbouwsystemen voldoen vanzelfsprekend aan alle eisen van het Bbl. Bij KOMO- certificering worden aanvullende eisen gesteld, zodat alle relevante prestaties van elementen of bouw delen optimaal worden geborgd. Dit vereenvoudigt ook het borgingsproces van de Wkb (Wet kwaliteitsborging voor het bouwen). Kies daarom voor een bedrijf dat voorzien is van deze KOMO-certificatie, want niet alle bedrijven hebben dit. Om voor de markt helderheid te krijgen in een optimale borging van kwaliteit, is er het Keurmerk HoutbouwersNL. BOUWKUNDIGE PRESTATIES Er leven veel vragen, vooroordelen en knelpunten rond houtbouw. Hoe zit het met geluid, brandveiligheid en oververhitting in de zomer? Is er niet veel onderhoud nodig en is de levensduur van de woning niet korter? Is er geen sprake van slechte isolatie en krijg ik geen vakantiewoning uitstraling? Gelukkig zijn er ook veel positieve associaties, zoals duurzaam/milieuvriendelijk, natuurlijke uitstraling, korte bouwperiode, minder dure woningen, mooie woningen, prettig binnenklimaat, goede isolatie en gezond binnenklimaat. Het handboek geeft een objectief inzicht in alle bouwkundige eigenschappen van houtbouw. Constructief De gangbare bouwmethode voor houtskeletbouw (HSB) is toe te passen tot zes bouwlagen. Bij meer bouwlagen wordt de belasting door de bovenliggende verdiepingen te groot en/of is de stabiliteit onvoldoende. Er zijn oplossingen denkbaar om hoger te bouwen, maar dan wordt HSB kostentechnisch onrendabel. Uiteraard kunnen niet-dragende houten gevelelementen in een (beton)casco wel hoger worden toegepast. CLT is toepasbaar bij zowel grondgebonden woningen, gestapelde laagbouw en hoogbouw. Gebouwen tot achttien verdiepingen zijn niet meer vreemd. Glulam (gelamineerd hout/lijmhout) bestaat ook uit een aantal gelijmde lagen, maar dan in dezelfde richting. Deze houtproducten worden vooral gebruikt voor gebogen vormen en grote, niet ondersteunde vlakken of vloeroverspanningen. Op dit moment is HAUT in Amsterdam het hoogste houten woonproject in Nederland, met een hoogte van 73 meter en 21 verdiepingen. Hier is veel CLT toegepast. Bij HSB is een maximale overspanning van circa 5 meter regulier. Bij CLT zijn grotere vloeroverspanningen mogelijk, evenals bij houten I-liggers. Bij nog grotere overspanningen kan gekozen worden voor LVL (laminated veneer lumber) of hybride vloeren (combinatie hout en beton/staal). Door het geringe gewicht van houtbouwsystemen kan de fundering minder zwaar worden uitgevoerd of het gebruik van palen achterwege blijven. Bij herbouw van woningen kan eventueel ook gebruik worden gemaakt van de bestaande fundering. Door het geringe gewicht is ook het optoppen van woningen en appartementsgebouwen met een houtbouwsysteem inmiddels ingeburgerd bij corporaties. Brandveiligheid Bij houtbouw zijn er altijd veel vragen over de brandveiligheid. HSB- en CLT-bouwsystemen voldoen echter aan alle eisen op het gebied van brandveiligheid. Bij HSB wordt de brandveiligheid verhoogd door de combinatie van het houten frame, isolatie en één of meerdere (gips)platen. Er zijn diverse varianten gipsbeplatingen met ieder hun specifieke kenmerken op het gebied van brandveiligheid. Bij CLT gebeurt dit door het toevoegen van (gips)platen aan de binnenzijde van de constructie. Blijft CLT in het zicht, dan wordt de brandwerendheid gerealiseerd door overdimensionering van het hout. Doorvoeringen voor installaties en sparingen in brandwerende wanden moeten brandwerend worden uitgevoerd, maar dat is ook zo bij kalkzandsteen en beton. Een bijzondere eigenschap van hout is dat bij brand de buitenste laag van het hout verkoolt. Hierdoor wordt de rest van het Om voor de markt helderheid te krijgen in een optimale borging van kwaliteit, is er het Keurmerk HoutbouwersNL. Mooijburg in Amsterdam. Gevelafwerking (onderhoudsvrij) van gestoomd vuren (links), geperst en gebrand bamboe (midden) en geperst bamboe (rechts). In Eindhoven Noord verrijst Buurtschap Te Veld. Hier komen 700 woningen, bijna alles wordt met geprefabriceerde houten modules gebouwd. Benoemd als ‘tijdelijk’, maar naar verwachting voor minstens 30 jaar. Inclusief circa 100 zelfbouw kavels. Projectpartners: Tom van Tuijn, FAAM, gemeente, Barli, corporaties Woonbedrijf en ’thuis. De Warren in Amsterdam bestaat uit vijf verdiepingen met 36 huurappartementen, en 800 m2 aan collectieve voorzieningen. De constructie bestaat uit houten kolommen en gelamineerde balken rond een betonnen kern. De gevels zijn gemaakt van hergebruikt hout. Ontwikkeld door Wooncoöperatie De Warren in samenwerking met Natrufied Architecture. Winnaar Amsterdamse Architectuurprijs AAP 2023, beste woongebouw van AMSTERDAM 2023 en nominatie Houtbouwprijs 2023.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=