Project Jonas te Amsterdam, genomineerd voor Dak van het Jaar 2023. De opstanddetails zijn vooraf gecontroleerd door Kiwa BDA, in opdracht van de aannemer Ballast Nedam. 15 NUMMER 3 - MAART 2024 THEMA DAKEN Werkgroep NDP Integrale dakkwaliteit multifunctionele daken Het Nationaal Dakenplan (NDP) streeft er naar om met zoveel mogelijk stakeholders meer en sneller multifunctionele daken te realiseren. We hebben in Nederland zo’n 400 km² aan braakliggende platte daken die zich goed lenen voor energieproductie, wateropvang, stedelijke natuur of als plek om te verblijven. Er liggen dus mooie kansen om op het dak invulling te geven aan maatschappelijke opgaven. TEKST EN BEELD: ERIK STEEGMAN, KIWA BDA Meer multifunctionele daken, betekent een leefbaarder, klimaatbestendiger, natuurinclusiever Nederland voor ons allemaal. Al deze verschillende thema’s zijn verenigd in het Nationaal Dakenplan. Deze organisatie is ontstaan vanuit de Green Deal Groene Daken (GDGD) die in 2014 is gestart vanuit de ondertekening door Sharon Dijksma, toenmalig staatssecretaris van het ministerie van Economische zaken, met stakeholders op het gebied van begroeide daken. De balans opmakend, na 10 jaar zoeken naar stimulerende maatregelen vanuit GDGD en NDP, mag er zeer zeker ook gezegd worden dat er veel gebeurd is op het gebied van de ontwikkeling, promotie en realisatie van multifunctionele daken. Klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen zijn zowel landelijke als decentrale thema’s vanuit overheid en gemeentelijk apparaat, waar uiteraard het inrichten van het daklandschap als gebruiksdak goed bij blijkt te passen. De inrichting biedt bewezen voordelen die ontstaan zijn vanuit de milieu tegenstellingen, zoals wateroverlast met overstromingen en hittestress met langere perioden van droogte. VEEL TEGENSTELLINGEN Binnen het ontwerp en de aanleg van multifunctionele daken blijken er momenteel nog wel enige tegenstellingen. In de eerste plaats is er de groenmarkt die vooral aangeeft hoe fraai men multifunctionele daken kan inrichten vanuit groene, sociale en technische aspecten. In de tweede plaats is er de dakenbranche die zich richt op de isolatie en waterdichting van het dak en telkens achteraf constateert dat de details moeten wijzigen. Als derde sector is er nog de energiebranche die vanuit installateur en PV producent het dak graag volledig wil gaan gebruiken voor de energie- en klimaatdoelstellingen, met als gevolg het volledig volleggen van daken met PV-panelen. Ook onderling zijn er tegenstellingen binnen de bedrijfstak. Zo zijn er dakdekkersbedrijven die zich in bepaalde gebieden rondom metropolen, specifiek vanuit de nieuwbouw volledig richten op bijvoorbeeld het waterdicht maken van multifunctionele daken, waaronder retentiedaken. Andere dakdekkersbedrijven geven aan de uitvoering van dit soort daken (nog) even te blijven ontwijken, vanwege de te grote risico’s. Dan vraag je je af: neemt het ene bedrijf veel meer risico of wordt een multifunctionele dak toch anders georganiseerd? INTEGRALE AANPAK Een nieuwe werkgroep ‘Integrale Dakkwaliteit’ met diverse marktpartijen vanuit de dakenbranche wil binnen het NDP werken aan deze tegenstellingen. Allereerst is samen met de deelnemende partijen geconstateerd dat de integrale dakkwaliteit al start bij een goed gezamenlijk ontworpen gebruiksdak. De werkgroep constateert dat de meeste problemen achteraf ontstaan, wanneer ook de verantwoordelijkheden bij uitvoering, vanuit weliswaar een globaal ontwerp, al vooraf zijn verdeeld. Zo is er de bouwkundig ontwerper die samen met de bouwer en het dakdekkersbedrijf voor een waterdichte dakbedekkingsconstructie zorgt. Onafhankelijk daarvan opereert de specifieke landschapsarchitect, die samen met zijn opdrachtgever (gemeente) en hovenier een termijn later zijn ontwerp van de openbare ruimte presenteert. Dan trekken ook veelal de hovenier, installateur en dakdekkersbedrijf onafhankelijk van elkaar op bij het aan leggen van een gebruiksdak. Vanuit de door de werkgroep binnen het NDP gemaakte risicoanalyse zullen de partijen die werken aan een integrale dakkwaliteit al vanaf het definitieve ontwerp de handen in één moeten slaan om met elkaar samen te werken. Dat zie je nu ook al bij de dakdekkersbedrijven die zich specialiseren in bijvoorbeeld de waterdichting van retentiedaken. Zij werken heel vaak samen met het ontwikkelende bouwbedrijf om al vooraf de juiste criteria en details met elkaar vast te leggen. Eigenlijk zal de bouw van een multifunctioneel dak in de toekomst vanuit een bouwteam-achtige contractvorm ook het duurzaamste resultaat moeten brengen zonder renovatiekosten achteraf. De daken zelf worden vanuit meerdere gecombineerde gebruiksfuncties steeds vaker ingericht. Dan zal vooraf een keuze gemaakt moeten worden voor de juiste dakbedekkingsconstructie. Het ontwerp dient volledig uitgewerkt te worden vanuit de beoogde integrale dakkwaliteit. Dus samen met elkaar: de juiste detaillering uitwerken inzake hoogtes van opstanden en opgaand werk, bouwkundige details met talud meelopende loodafwerkingen, veiligheidsvoorzieningen voor onderhoud en doorvoeren voor stroomleidingen, respectievelijk montageverlichting, die geschikt is voor een waterdicht blijvend multifunctioneel dak. De komende tijd zal de NDP werkgroep ook een tool ontwikkelen om vooraan in het bouwproces bekendheid te geven aan dit zeer belangrijke thema: Integrale Dakkwaliteit. DAK VAN HET JAAR Het is daarom ook mooi dat de dakenbranche weer op 15 maart 2024 samen feest viert tijdens het de prijsuitreiking van het Dak van het jaar 2023. Deze wordt onder andere uitgereikt in de categorie ‘platte dak’ aan het dakdekkersbedrijf (in combinatie met hovenier), eigenaar en ontwerper van de genomineerde daken die afgelopen jaar beschreven zijn in de vakbladen. Ieder jaar wordt het aandeel multifunctionele daken groter. Van de dertien genomineerden zijn er nu negen voorzien van een multifunctioneel gebruiksdak, al dan niet retentiedak. Met voorbeelden van winnaars zoals ‘De Groene Kaap’ in Rotterdam (winnaar 2021) en ‘Mannoury’ uit Amsterdam (winnaar 2022) wordt ook nu weer door een deskundige jury over onder andere de integrale aanpak gediscussieerd. Eén van de belangrijke beoordelingscriteria overigens die leidt tot de uiteindelijke winnaar van deze belangrijkste prijs binnen de dakenbranche. “Alleen ontvang je hem niet”, gaf jurylid Otto Kettlitz aan in 2019 bij de uitreiking: “als een dak lekt; als een dak niet is afgestemd op zijn functie en de levensduurverwachting; een dak, dat bij een lekkage niet tegen redelijke kosten te repareren is en een dak dat niet tegen redelijke kosten te onderhouden is.” De werkgroep van het NDP kan wat betreft de eerder besproken ontwikkelingen aan de gang met het thema Integrale Dakkwaliteit! Wilt u meewerken binnen de werkgroep aan dit thema, zend dan een bericht naar irene@dakenplan.nl. Een zojuist gerepareerde dakbedekking bij een retentiedak. De lekkage is ontstaan door een verwerkingsfout van de hovenier. Integraal samenwerken leidt tot goede details.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=