BouwTotaal 03 - 2024

PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 10 Natuurinclusief bouwen met groene daken  Bloemendak Nemo Amsterdam. Foto: Koninklijke Ginkel Groep. De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor ‘natuurinclusief’ bouwen. Hierbij ligt de focus op het versterken van de relatie van het gebouw tot zijn directe en indirecte natuurlijke omgeving. Inmiddels wordt er gewerkt aan nieuwe regels in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) die natuurinclusief bouwen moeten bevorderen. Welke rol spelen groene daken binnen natuurinclusief bouwen en wat zijn de voordelen? TEKST: ING. FRANK DE GROOT We moeten in iedere fase van het bouwproces slim nadenken over kansen voor natuur. Dit lezen we in het manifest ‘Bouwen en Natuur’ uit september 2021. Bouwers, gemeenten, ontwerpers, natuur- en milieuorganisaties en andere partijen doen in dit manifest een gezamenlijke oproep om bouwen met natuur vast te leggen in de wet. Inmiddels is een eerste kleine stap gezet. Op 5 juni 2023 reageerde Hugo de Jonge met een brief aan de Tweede Kamer over onder meer zijn plannen rond natuurinclusief bouwen: “In het Bbl wordt een grondslag opgenomen om in de Omgevingsregeling specifieke eisen aan verblijfsvoorzieningen voor gebouwafhankelijke beschermde soorten te kunnen stellen.” Inmiddels lijkt het erop dat per 1 juli 2024 in het Bbl wordt geregeld dat bij nieuwbouw en grote renovaties duurzame verblijfplaatsen voor vleermuizen, huismussen en gierzwaluwen moeten worden ingebouwd. Dit lijkt een opstap naar meer natuurinclusieve eisen in de toekomst. Wat betekent dit voor bijvoorbeeld groene daken? NATUURINCLUSIEF BOUWEN Naast de grote woningopbouwopgave en energietransitie, moeten we de komende decennia ook alle wijken klimaatadaptief maken en ruimte maken voor natuur. Dat kan door deze uitdagingen te combineren en natuurinclusieve nieuwbouw te realiseren. Natuurinclusieve bouw betekent dat overal waar gebouwd wordt, natuurmaatregelen vanzelfsprekend worden: in wijken, tuinen en in of op de gebouwen. Daarom moet in iedere fase van het bouwproces slim worden nagedacht over kansen voor natuur. Voor een deel is dat maatwerk. De invulling is afhankelijk van lokale omstandigheden en lokaal aanwezige soorten. Er zijn drie maatregelen die zonder meer goed zijn voor biodiversiteit, waterberging, tegengaan van hittestress, gezondheid en die dus in ieder bouwproject thuis horen: ◼ Natuur in de woning: verblijfruimtes of nestelstenen in de gevels en daken voor gebouwafhankelijke soorten, zoals de huismus, gierzwaluw en diverse vleermuizen. ◼ Natuur rondom de woning: groene daken en/of groene gevels (met ecologische waarde) en ecologisch groen in de tuin. ◼ Natuur in de buurt: groene publieke ruimte in de nabijheid van iedere woning en verbindingsroutes voor dieren. Helaas is het nu zo dat de toepassing van deze maatregelen op vrijwillige basis gebeurt en volledig afhankelijk is van initiatieven van partijen in de bouwketen. Door deze maatregelen wel te gaan verplichten is natuur geen sluitpost meer, maar een vanzelfsprekend ingrediënt voor een gezonde, biodiverse en leefbare wijk. De nieuwe Omgevingswet biedt hiervoor een uitgelezen kans: gebouwgebonden eisen kunnen in het Besluit bouwwerken leefomgeving worden opgenomen en regels voor natuur rondom de woning en in de openbare ruimte in de eisen voor gemeentelijke omgevingsplannen. GROENE DAKEN IN OMGEVINGSPLANNEN Zoals opgemerkt wordt in het Bbl een grondslag opgenomen om in de Omgevingsregeling specifieke eisen aan verblijfsvoorzieningen voor gebouwafhankelijke beschermde soorten te kunnen stellen. Feitelijk beperkt de verplichting zich tot beschermde soorten. Gemeenten kunnen echter onder de nieuwe Omgevingswet in omgevingsplannen (de oude ‘bestemmingsplannen’) voorschriften opnemen over bijvoorbeeld groene daken en gevels en groen in de openbare ruimte. In het oude systeem (tot 1 januari 2024) werd  Foto: VHG.

RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=