PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 18 Hoe brandveilig is een groene gevel? Bij een groene gevel moet ook goed over brandveiligheid worden nagedacht. Foto: Sempergreen. Groene daken komen we al grootschalig tegen in Nederland, maar nu begint ook de groene gevel aan een opmars. Maar hoe zit dat nu met de brandveiligheid? Vooral als de vegetatie langs de gevel onverhoopt verdroogd, lijken de risico’s toe te nemen. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) heeft in het najaar van 2022 een onderzoek uitgebracht naar de invloed van duurzaam, energiezuinig en circulair bouwen op de brandveiligheid. Daarbij is er ook aandacht voor de brandveiligheid van groene gevels. TEKST: ING. FRANK DE GROOT Naast kleinere projecten met groene gevels, worden er nu in Nederland ook hoogbouwprojecten met groene gevels gerealiseerd. De twee woontorens van Bosco Verticale in Milaan van de Italiaan Stefano Boeri zijn in 2014 opgeleverd en vinden nu wereldwijd navolging. In Nederland ontwierp hij de in 2021 opgeleverde ‘groene’ woontoren Trudo Toren in Eindhoven. Naast bioscoop Kinepolis in Utrecht wordt medio 2024 ‘Wonderwoods’ opgeleverd. De hoogste toren van 105 meter is eveneens door de Italiaan ontworpen en heeft wederom groene gevels. Groene gevels vervullen een belangrijke rol bij klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen. Maar in de eerste plaats zijn groene gevels natuurlijk vooral mooi om te zien. Maar gevelgroen biedt ook verkoeling door drie mechanismen: schaduw, verdamping en isolatie. Gevelgroen schermt de gevel af waardoor de oppervlaktetemperatuur niet zo hoog oploopt als van een gevel van steen. Groene gevels stralen daardoor ook minder warmte uit. Daarnaast vormen ze een onderdeel van het stedelijk ecosysteem en de stedelijke biodiversiteit, maar nemen daarbij minder ruimte in dan bijvoorbeeld straatbomen of groenperken. De planten nemen CO2 en fijnstof op en voorzien de omgeving van schonere lucht. Veel voordelen dus, maar hoe zit het met de brandveiligheid? Vooral een groene gevel met veel dorre planten lijkt behoorlijk brandgevaarlijk. Hoewel nieuwe en innovatieve bouwmaterialen moeten voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit, betekent dit nog niet dat toepassing van innovatieve materialen en methodes per definitie een brandveilig gebouw opleveren. ONDERZOEK Voor het onderzoek door NIPV is een literatuurstudie uitgevoerd. Ook is informatie ingewonnen bij deskundigen en betrokkenen, zoals projectontwikkelaars, ontwerpers, bouwers, adviseurs en medewerkers van veiligheidsregio’s. Het rapport schetst een overzicht van de nieuwe bouwwijzen en materialen: • Biobased gebouwen. • Energiezuinige gebouwen. • Klimaatadaptieve en groene gebouwen. • Demontabele, remontabele en modulaire gebouwen. In de praktijk blijkt vaak een combinatie van verschillende duurzaamheidsverhogende methoden en materialen te worden toegepast. Brandweer Nederland en het Verbond van Verzekeraars hebben in maart 2021 een gezamenlijke ‘position paper’ uitgebracht waarin ze hun zorgen uitspreken over de brandveiligheidsaspecten van verschillende ontwikkelingen op het gebied van verduurzaming. Zij stellen onder meer dat er ‘een wildgroei aan nieuwe producten, aanbieders en installateurs is ontstaan, terwijl de regelgeving en normering vaak nog ontbreken’. Wanneer het om gebouwen gaat, gelden de eisen uit Bouwbesluit 2012. Deze eisen zijn echter beperkt en richten zich primair op vluchtveiligheid en het voorkomen van branduitbreiding naar buren. Innovatieve bouwmaterialen kunnen zich bij brand anders gedragen dan de ‘bekende’ materialen. Daarbij komt dat er nog weinig ervaring is met branden waarbij innovatieve materialen betrokken zijn. Dit alles leidt tot uitdagingen en zorgen bij de Nederlandse brandweer. Wat is er bekend over de nieuwe bouwwijzen en bouwmaterialen in relatie tot brandveiligheid? In dit artikel leggen we de focus op de brandveiligheid van groene gevels, alsmede vegetatie die op maaiveldniveau dichtbij de gevels is aangeplant. GROENE GEBOUWEN Een gebouw kan op meerdere manieren klimaatadaptief zijn. Zo kan het faciliteiten hebben voor de opvang van (extreme) neerslag en kunnen maatregelen genomen zijn om inval van zonlicht tegen te gaan of om de fundering beter bestand te maken tegen droogte. Het ligt niet direct voor de hand dat dit een negatieve invloed heeft op brandveiligheid. Wanneer voor de opvang van neerslag gebruik wordt gemaakt van een waterbuffer, kan deze mogelijk zelfs als bluswaterreservoir gebruikt worden. Groene gebouwen kunnen echter mogelijk extra risico’s met zich mee brengen ten aanzien van brandveiligheid. Vegetatie die tegen gevels, op balkons en op daken groeit, kan brandbaar zijn en kan dan gezien worden als extra ‘vuurlast’. Omdat deze vegetatie in bouwkundige zin geen deel uitmaakt van het gebouw, is ze niet meegenomen bij de vaststelling van de brandveiligheidseisen in Bouwbesluit 2012. Zo verhoogt de aanwezigheid van vegetatie de kans op het ontstaan, ontwikkelen en uitbreiden van brand. Wanneer een brand uitslaand wordt, kan de vegetatie uitdrogen door de uitslaande vlammen, vervolgens mee gaan branden en op haar beurt andere vegetatie uitdrogen die ook weer mee kan gaan branden. Hierdoor is er een snellere branduitbreiding van het ene naar het andere appartement mogelijk dan met de voorschriften van Bouwbesluit 2012 is voorzien. Soms, zoals bij vergroening van steden, wordt vegetatie om het gebouw aangelegd en vormt daarmee een potentiële vuurlast, vooral bij uitdroging van de vegetatie of vegetatie die makkelijker (ont)brand. In het geval van een enkele struik of plant zal het risico beperkt zijn. Op het moment dat er stadsbossen worden geplaatst nabij gebouwen, wordt het risico groter. Het brandrisico is dan met name dat een brand kan beginnen in deze vegetatie (bijvoorbeeld als gevolg van menselijk handelen) en zich vervolgens kan uitbreiden naar het gebouw. In dit geval kan een (onbeheersbare) natuurbrand direct de bebouwde omgeving bedreigen. CONCLUSIE Klimaatverandering en zorg voor het milieu spelen een steeds grotere rol in de bouwwij- Trudo Toren in Eindhoven. Foto: Wikipedia Commons, Nanda Sluijsmans. Bosco Verticale in Milaan. Foto: Pierluigi Palazzi. Project Wonderwoods in Utrecht. Afbeelding: MVSA Architects / G&S Vastgoed.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=