19 NUMMER 4 / APRIL 2022 THEMA HOUT Thermische kwaliteit Hout is een licht materiaal met gunstige thermische eigenschappen. Bij houtskeletbouw wordt gerekend met een lambda-waarde (λ) van 0,12W/mK, terwijl deze waarde bij beton 2,0W/mK is. Hoe lager de lambda-waarde, des te beter warmte- of koude transport door de constructie wordt tegengegaan. Bij hout is er hierdoor geen sprake van ‘problemen met koudebruggen’ bij constructies die de scheiding vormen tussen binnen en buiten. Dit draagt ook bij aan de ontwerpvrijheid omdat het in houtconstructies goed mogelijk is om balken en spanten naar buiten door te laten lopen. Door het geringe gewicht van hout vallen houtbouwsystemen onder de zogenoemde ‘lichte bouwmethoden’. Deze onderscheiden zich van de traditionele (zware) bouwmethoden op het gebied van warmteaccumulatie. Dit heeft als gevolg dat de binnenruimte sneller reageert op buitentemperaturen (bijvoorbeeld zoninstraling), maar ook aan het aanpassen van de binnentemperatuur aan de behoefte. Extra aandacht is nodig ter voorkoming van overmatige opwarming in de zomerperiode (TOjuli). Dit kan door het ontwerp van de woning hierop af te stemmen en/of actieve koeling in de woning. Vocht Koken, douchen, maar ook natte jaargetijden zijn potentieel allemaal van invloed op de hoeveelheid vocht in een woning. Ook in utiliteitsgebouwen ontstaat leefvocht. Door een deugdelijke opbouw van houtbouwelementen wordt het hout niet beïnvloed door dit vocht. Aantasting door schimmels kan alleen bij een hoge vochtigheid en dat is bij houtbouwsystemen niet aan de orde. Ook regenwater wordt buiten de elementen gehouden. Bij de productie van houtbouwelementen wordt het hout gedroogd tot een vochtgehalte dat ongeveer overeenkomt met de gemiddelde relatieve vochtigheid in de (bouw) toepassing. Op die manier wordt het krimp-zwelgedrag van hout tot een minimum beperkt. Houten geveldelen als buitenafwerking kunnen zich bevinden in een vochtige omgeving. Daaromworden deze gemonteerd op een rachelwerk met geventileerde luchtspouw. Voor de optimale toepassing van hout moet van begin tot eind in het bouwproces gebruik worden gemaakt van de kenmerkende eigenschappen van hout. Geluidsisolatie Hout is een licht bouwmateriaal. Het samenspel van een houten frame met geluidsabsorberende isolatie en beplatingen zorgt voor goede geluidsisolatie. Een houtskeletbouw of CLT-draagconstructie weegt doorgaans ongeveer eenvijfde van een steenachtig casco. De onderlinge aansluitingen van vloeren, (woningscheidende) wanden en daken spelen een belangrijke rol in de geluidsoverdracht. Dit wordt flankerende geluidsoverdracht genoemd. Besteed hier in de ontwerpfase aandacht aan. Dit geldt overigens voor zowel massieve als lichte bouwmethoden! Dat een houtbouw woning trouwens gehorig zou zijn, is misschien wel het meest hardnekkige vooroordeel. Zowel betonnen als houten woningen moeten aan dezelfde geluidsisolatie-eisen voldoen. Brandveiligheid Een hardnekkig misverstand is dat gebouwen die zijn opgetrokken uit houtbouwsystemen brandgevaarlijk zijn. Niets is echter minder waar: hout geeft langzaam zijn energie af en behoudt lange tijd zijn constructieve sterkte. Het brandgedrag is veel voorspelbaarder dan van staal en steenachtige bouwsystemen. Bij brand verkoolt de buitenste laag van het hout, waardoor de rest van het hout ‘beschermd’ wordt tegen verdere inbranding. De snelheid van inbranding is afhankelijk van het type hout. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze bij brand lange tijd hun constructieve sterkte behouden en een vuurlast lang kunnen doorstaan. Bij brand vervormt hout niet, dat is ook een essentiële eigenschap. Het brandgedrag van constructies moet vaak bepaald worden door brandtesten in een officieel erkend lab. Maar dankzij het voorspelbare brandgedrag van hout zijn er ook rekenregels die gebruikt kunnen worden. En wat natuurlijk ook geldt: net als andere bouwsystemen moeten houtbouwsystemen voldoen aan regelgeving op het gebied van brandveiligheid. Bouwkosten Dat bouwen met houtbouwsystemen standaard duurder is traditionele bouw berust op een vooroordeel. Naast de bouwkosten zelf, moet ook gekeken worden naar de korte bouwtijd, kleinere benodigde bouwplaats, minder overlast omwonenden en een gezondere leef- en werkomgeving. In 2021 heeft CentrumHout de rapportage Woningbouw in hout gepubliceerd. Daarin zijn de resultaten opgenomen van een onafhankelijk extern uitgevoerd onderzoek op basis van vergelijkbare woningbouwprojecten. Een database die het vergelijken van traditionele (steenachtige) bouwprojecten met houtskeletbouw (HSB), CLT en modulebouwmogelijk maakt. In een onderzoek zijn twaalf houtbouwprojecten van corporaties onderzocht ten opzichte van traditionele bouwmethoden (benchmark = veelal steenachtig). De vergelijkingen met de benchmark laten zien dat het mogelijk is om concurrerend te bouwen met hout. En dan zijn er nog additionele financiële voordelen te halen uit bijvoorbeeld CO2- en stikstofreductie, fijnere woon- en leefomgeving, flexibiliteit en herbruikbaarheid en bouwomstandigheden (minder overlast omwonenden en gebrek aan deskundig bouwplaats personeel). Glaswol isolatie in houten element. Foto: Centrum Hout. Geluidstest in een akoestisch laboratorium met waterkerende laag. Foto: Centrum Hout. Foto: Centrum Hout. Koollaag bij hout na brand. Foto: Centrum Hout.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=