39 NUMMER 3 / MAART 2022 KWALITEITSBORGING Samen aan de slag met KiK-tool De inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is weliswaar uitgesteld naar 1 januari 2023, maar de voorbereiding op deze ingrijpende wetswijziging gaat gewoon door. In de nieuwe situatie beoordeelt een onafhankelijk kwaliteitsborger of het bouwwerk voldoet aan Bouwbesluit 2012. Dat gebeurt verplicht met een kwaliteitsborgingsinstrument, zoals KiK. Ontwerpers, adviseurs en aannemers werken hierin samen met de kwaliteitsborger aan aantoonbare kwaliteit bij oplevering van een bouwwerk. TEKST: FRANK DE GROOT “Het uitstel van de Wkb komt door het uitstellen van de Omgevingswet. Er is bestuurlijk afgesproken om beide wetten tegelijk in te voeren; bij uitstel schuiven beide wetten dus mee. Wij hebben er vertrouwen in dat dit de laatste keer uitstel voor de Wkb is!”, zegt Lars Kiebert, Operationeel manager bij Stichting KiK. De KiK-tool is een softwareapplicatie die de druk op de kwaliteitsborgers en bijkomende kosten voor bouwbedrijven fors kan verlagen. “Bouwbedrijven, adviseurs en ontwerpers kunnen namelijk zelf alle benodigde informatie voor de kwaliteitscontrole klaarzetten in de KiK-tool. Dan kan de kwaliteitsborger de toetsing aan de bouwregelgeving op afstand in enkele stappen uitvoeren. Je kunt er trouwens ook nu al mee aan de slag in proefprojecten!” HOE WERKT HET? Nog even terug naar de basis. Onder het nieuwe regiem kiest een opdrachtgever (vaak in overleg met de bouwer) voor de start van een project in gevolgklasse 1 (lage risicoprojecten zoals grondgebonden woningen) een erkende kwaliteitsborger die gedurende de uitvoering en bij oplevering het bouwwerk toetst aan de bouwregelgeving. Voor die toetsing gebruikt de kwaliteitsborger een erkend toetsingsinstrument. Momenteel zijn er vijf instrumenten voorlopig toegelaten, waaronder KiK. Dat staat voor KOMO instrument Kwaliteitsborging. “Het instrument KiK is trouwens geschikt voor alle gevolgklassen en alle typen bouwwerken”, merkt Lars op. Overigens kan een kwaliteitsborger niet zomaar ieder instrument gebruiken: het bedrijf moet toegelaten worden door de instrumentaanbieder. KiK controleert voor toelating of een bedrijf voldoet aan haar reglement. Voorwaarde is bijvoorbeeld dat het bedrijf zich moet certificeren volgens de BRL 5019. Dat is de beoordelingsrichtlijn voor het KOMO® procescertificaat voor kwaliteitsborging voor het bouwen. Daarnaast moeten de specialisten bij de kwaliteitsborger de KiK-training volgen. Pas dan krijgt het bedrijf de KiK-licentie. Kortom; er komt nog heel wat bij kijken voor je als kwaliteitsborger met het instrument aan de slag kan. RISICOANALYSE Stel dat de opdrachtgever kiest voor zijn (ver) bouwproject voor een KiK-kwaliteitsborger en het instrument KiK. Hoe verloopt dan het proces? “Allereerst moet een risicoanalyse worden opgesteld: waar zijn er risico’s dat er niet aan de bouwregelgeving wordt voldaan? De KiK-tool is daarvoor heel handig. Op basis van templates kiest de gebruiker het type gebouw. De tool leidt de gebruiker vervolgens door alle vragen die nodig zijn om bijvoorbeeld de constructieve veiligheid, brandveiligheid, gezondheid en energieprestatie van het bouwwerk bij eindoplevering te borgen. Die vragen volgen de artikelen in het Bouwbesluit. Zo kun je niets vergeten.” De gebruiker onderkent de risico’s tijdens het doorlopen van de vragen en hangt daar ook een kans van optreden aan vast. “Het risico is in feite het product van kans van optreden en de impact die falen heeft. Een constructief risico heeft een hogere impact dan isolatieplaten die niet aansluiten. De risico’s lopen van A naar F en hebben tevens een kleur die oploopt van groen, via geel, oranje en rood naar zwart.” BORGINGSPLAN Uiteindelijk wordt er een borgingsplan gemaakt, dat beschrijft welke acties moeten worden uitgevoerd om de risico’s te borgen. “Wat risicoverlagend werkt zijn onder meer gecertificeerde producten, processen, controles en praktijkmetingen en beproevingen. Dat kun je allemaal meenemen in de tool. Bij oplevering zijn al die certificaten, attesten en meetresultaten in de tool terug te vinden”, zegt Lars. Uiteindelijk is het alleen de kwaliteitsborger die de risicobeoordeling en het borgingsplan definitief goedkeurt. Deze partij is immers onder de Wkb eindverantwoordelijk voor de taken altijd uitvoert. Tegelijkertijd krijgen alle andere partijen de ruimte ommee te werken aan kwaliteitsborging. Het is aan de kwaliteitsborger om in de KiK-tool meer of minder ruimte te geven aan de ontwerpende en uitvoerende partijen.” Tijdens de uitvoering vervult de KiK-tool eveneens een belangrijke rol. Wordt alles gemaakt, zoals de bedoeling is? “De softwareapplicatie geeft duidelijk aan welke acties nog openstaan: wat staat er nog op rood? Wat is er al groen? De bouwer kan foto’s en documenten toevoegen waarmee wordt aangetoond dat een bepaald risico is geborgd. Uiteindelijk moeten dus alle risico’s aantoonbaar zijn geborgd.” Bij oplevering moet de opdrachtgever een gereedmelding aanleveren bij de gemeente. Deze melding gaat samen met aanlevering van het dossier bevoegd gezag (publiekrechtelijk) en de verklaring van de kwaliteitsborger. Deze verklaring van de kwaliteitsborger laat zien dat hij een gerechtvaardigd vertrouwen heeft dat het bouwwerk aan de regels voldoet. EFFICIËNTER BORGEN Grootste kracht van de KiK-tool is volgens Lars dat deze de mogelijkheid biedt om de kwaliteitsborger veel werk uit handen te nemen: “Ook een bouwbedrijf of architect kan een licentie krijgen op de tool, waardoor ze zelf eenvoudig gegevens kunnen toevoegen. Bij een klein project is het toch kostbaar om een kwaliteitsborger te laten meelopen met het project. Deze maakt dan veel reis- en toezichturen. De kwaliteitsborger kan met onze tool veel werk op afstand doen. Hij of zij kan zich beperken tot steekproeven. Voordeel is ook dat je met minder kwaliteitsborgers, meer projecten kunt beoordelen. Maar als een kwaliteitsborger een project moet beoordelen met hogere risico’s dan kan hij ook taken binnen de KiK-tool naar zich toe trekken. Die balans kan de gebruiker zelf bepalen.” Het zal tot slot volgens Lars best even wennen zijn voor de bouwpartners: “Men moet gedurende het bouwproces gegevens aanleveren over het voldoen aan de bouwregelgeving, terwijl dit nu veelal vooraf gebeurd. Om aannemers desondanks te ontzorgen kan men de KiK-tool koppelen met eigen systemen. Hiermee kunnen de werkzaamheden voor de Wkb opgenomen worden in de bestaande kwaliteitsmanagementsystemen. Aannemers kunnen hiermee blijven werken in de systemen die zij gewend zijn.” Wilt u meer informatie of een demo van de KiK-tool? Ga naar https://kik-tool.nl. Foto: Shutterstock. Hét instrument voor private kwaliteitsborging in de bouw De kracht van de KiK-tool is dat ook de architect, adviseur, aannemer gegevens kunnen toevoegen aan de softwareapplicatie. Het systeem heeft een flexibele rechtenstructuur. Risicobeoordeling in KiK. Foto: Shutterstock. kwaliteitsborging. De opdrachtgever stuurt vervolgens de keuze voor de kwaliteitsborger en het instrument en de risicobeoordeling en het borgingsplan naar de gemeente: dit is de zogenoemde bouwmelding. Met de melding bouwactiviteit (ofwel bouwmelding) laat de opdrachtgever de gemeente zien op welke wijze wordt geborgd dat het bouwplan aan de bouwtechnische eisen voldoet als het eenmaal klaar is. SAMEN AAN DE SLAG “De kracht van de KiK-tool is dat ook de architect, adviseur, aannemer gegevens kunnen toevoegen aan de softwareapplicatie”, legt Lars uit. “Het systeem heeft een flexibele rechtenstructuur. Hiermee valideert de tool dat de kwaliteitsborger zijn/haar wettelijke
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=