BouwTotaal 9 - 2021

PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 14 Waarom Prefab? Zes antwoorden Het kan niemand ontgaan: wie een bouw- of renovatieproject in het vizier krijgt maakt grote kans ook prefab elementen te zien. Dat kan een kant-en-klare dakkapel zijn, maar ook een complete gevel met gevelbekleding, kozijnen en beglazing die rustig door een kraan naar zijn plek wordt gehesen. Prefabricage wordt bij steeds meer projecten in meer of mindere mate ingezet. Waarom kiest de bouwmassaal voor prefabricage? We zetten de zes belangrijkste winstpunten op deze pagina’s voor u op een rij. Prefabricage biedt veel voordelen. Zo zijn we begonnen aan de energietransitie, waarbij voor 2050 onder meer ruim zeven miljoen woningen en één miljoen gebouwen van het aardgas af moeten. Het in één dag vervangen van verouderde gevels en daken van be- staande woningen door goed geïsoleerde nieuwe prefab gevels en daken biedt natuurlijk veel voordelen. Daarnaast is er momenteel een woningtekort van circa 300.000 woningen (onderzoeksbureau ABF Research, februari 2021). Prefabricage of industrieel bouwen (waarbij automatisering van het proces een grote rol speelt) kan voor de gewenste versnel- ling zorgen. Er zijn nog veel meer voordelen van prefabricage. Denk aan het toenemend tekort aan vakmensen. Enerzijds doordat veel vakmensen tijdens de crisisjaren zijn uitgestroomd, anderzijds door vergrijzing en het feit dat de bouw – onterecht – een slecht imago heeft bij veel jongeren. Industrieel bouwen maakt de bouw aantrekkelijker voor jongeren: denk aan de verdergaande automatisering en robotisering en het werken in geconditioneerde omstandigheden. Verder zijn de faalkosten in de bouw verder terug te dringen, doordat de kans op fouten met prefabricage sterk terugloopt. In geconditioneerde productielocaties worden met geavanceerde apparatuur prefab elementen gemaakt. De bouwplaats wordt daardoor steeds meer een assemblageplaats, in plaats van een plek waar in weer en wind talrijke bouwmaterialen en bouwproducten moeten worden samengevoegd. Prefabricage leidt verder nog eens tot veel kortere bouwtijden, dus lagere kosten. De kwa- liteit van het werk neemt ook toe en dat biedt weer voordelen richting de op handen zijnde Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Daarnaast is prefabricage veiliger, doordat veel werk in de fabriek plaatsvindt. En doordat je met prefab elementen losmaakbaar kan bouwen, is circulair bouwen mogelijk. Op deze pagina’s gaan we per thema dieper in op de voordelen. En bezoek vooral ook PREFAB, zodat u kennis kan nemen van de laatste ontwik- kelingen en ook kennispartners kunt spreken.  Industrieel bouwen in Nederland: bouw van de 215 meter hoge woontoren De Zalmhaven in Rotterdam. Prefab elementen worden langs de gevel omhoog gehesen tot in de hijsloods die met vijzels ‘meegroeit’ met het gebouw. De hijsloods is een soort fabriekshal die tevens zorgt voor een veilige, geconditioneerde werkomgeving. Foto: Jason Boon - Eigen werk, Wikimedia Commons. Circulair bouwen vraagt prefabricage Prefabricage biedt meerdere antwoorden op de toenemende vraag naar circulaire oplossingen in de bouw. Inmiddels ontdekken steeds meer bedrijven de voordelen van industrieel bouwen en het aantal ‘woningfabrieken’ neemt nu snel toe. Het aantal geprefabriceerde woningen neemt dan ook snel toe. En dat biedt niet alleen bij de bouw, maar ook tijdens gebruik en sloop voordelen. In het programma ‘Nederland Circulair 2050’ is de kabinetsvisie op de circulaire economie neergezet. Doel is om uiterlijk in 2050 een volledig circulaire economie tot stand te brengen. De ambitie van het kabinet is om in 2030 een (tussen)doel te realiseren van 50%minder ge- bruik van primaire grondstoffen (mineraal, fossiel en metalen). WAT IS CIRCULAIR BOUWEN? Maar wat is nu eigenlijk circulair bouwen? In de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie lezen we: ‘Circulair bouwen betekent het ontwikkelen, gebruiken en hergebruiken van gebouwen, gebie- den en infrastructuur, zonder natuurlijke hulpbronnen onnodig uit te putten, de leefomgeving te vervuilen en ecosystemen aan te tasten. Bouwen op een wijze die economisch verantwoord is en bijdraagt aan het welzijn van mens en dier. Hier en daar, nu en later.’ Wie goed kijkt naar de definitie van circulair bouwen, ziet dat volledig circulair bouwen tevens aardgasvrij én energieneutraal is. Ook behoud van biodiversiteit hoort conform de definitie bij het einddoel 2050. De doelen liggen dus in elkaars verlengde en moeten daarom steeds in samenhang worden beschouwd. Het is bijvoorbeeld contraproductief om bij het streven naar energieneutraliteit niet te kijken naar de circulariteit van alle benodigde isolatie en pv-panelen. PREFABRICAGE Prefabricage kan een grote bijdrage leveren aan een circulaire economie. Door prefab elemen- ten losmaakbaar met elkaar te verbinden, zijn de materialen na gebruik weer te scheiden en te recyclen. Nog beter is remontabel bouwen. Hierbij kunnen vrijkomende prefab onderdelen weer hergebruikt worden in een volgend gebouw. Hele modules of componenten kunnen door middel van droge verbindingen weer los gehaald worden en nogmaals ergens worden gebruikt. Indien gewenst worden de elementen eerst gereconditioneerd, zodat ze aan de meest recente eisen voldoen. Constructief zal er vaak geen aanpassing nodig zijn, als voor dezelfde toepassing wordt gekozen. Er is nog een voordeel van prefabricage in relatie tot het verminderen van de uitputting van grondstoffen. In de gebruiksfase lenen prefab binnenwanden zich bijvoorbeeld goed voor ver- plaatsing en herinrichting. En wat te denken van tijdelijke huisvesting. Of een prefab modulaire woning, schoollokaal of kantoorunit die na enige jaren een nieuwe functie krijgt. Van school naar woning of van kantoor naar winkel: systeembouw leent zich prima voor functieverande- ringen in de toekomst, zonder dat er direct een nieuw casco nodig is. DUURZAAM BOUWEN Uiteindelijk is prefabricage dus ook duurzaam bouwen. Er zijn minder grondstoffen nodig en de productie is schoner. Tevens gaat het aantal transportkilometers omlaag, waardoor de uitstoot van schadelijke emissies afneemt. Ook is prefab zeer geschikt om afval te verminderen door de unieke vorm van de supply chain en maatwerk. Het materialenpaspoort is een belangrijk instrument om circulair bouwen succesvol te maken. Met een materialenpaspoort kun je onder andere inzichtelijk maken welke materialen in een gebouw zijn verwerkt, van welke kwaliteit en op welke wijze. En krijg je bijvoorbeeld ook inzicht in de economische restwaarde van een gebouw. Welke waarde vertegenwoordigen alle materialen die na de gebruiksduur herbruikbaar of recyclebaar zijn? Dat is ook interessant voor toekomstige financieringsmodellen, zoals voor verbouw of nieuwbouw. 1