BouwTotaal 4 - 2021

PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 12 Wereldwijd neemt het aantal hoogbouwprojecten in hout toe. Zien doet blijkbaar geloven en volgen. Dit heeft ook positieve gevolgen voor de laag- en middelhoogbouw in hout: want als het constructief in hoogbouw kan, dan is laag- en middelhoogbouw laag hangend fruit. De kansen van houthoogbouw staan beschreven in het recente white- paper ‘De toekomst aan houthoogbouw’ van ‘Hout. Natuurlijk van nu.’ Wij nemen u mee in de genoemde kansen. TEKST: ING. FRANK DE GROOT Eind februari 2021 kon op 73 meter hoogte de vlag worden geplaatst voor het bereiken van het hoogste punt van de woontoren HAUT in Amsterdam (zie elders in deze uitgave). Hiermee is dit project officieel de hoogste woontoren ter wereld. Ook elders in Europa staan indrukwekkende hoogbouw- projecten, zoals de Mjøstårnet in Bru- munddal (Noorwegen). Een toren met een combinatie aan functies (wonen, kantoren, hotel, horeca) en een hoogte van 85,4 meter. Indrukwekkend is ook de multifunctionele HoHoWien inWenen met een hoogte van 84 meter. Hans de Groot, auteur van het whitepaper ‘De toekomst aan houthoogbouw’, heeft op moment van schrijven al 172 projecten vanaf zeven verdiepingen verzameld uit 23 landen. ‘Wekelijks komen er nieuwe bij’, schrijft hij. Het geeft al aan dat houthoogbouw het expe- rimentele stadium al ver voorbij is. NEDERLAND SCOORT HOOG Wanneer we naar de top vijf kijken van landen met de meest houtprojecten vanaf zeven verdiepingen dan staat Nederland met 22 projecten keurig op een vierde plek. Frankrijk staat eerste met maar vier projecten meer (26). Houtland Canada staat op 25 en de Ver- enigde Staten op 23. Zweden staat vijfde met vijftien projecten. De Franse overheid heeft bepaald dat vanaf 2022 haar nieuwe eigen gebouwen voor minimaal 50% uit hout of andere biobasisma- terialen moeten bestaan. Voor de Olympische Spelen van Parijs in 2024 geldt dat alle beno- digde gebouwen tot acht verdiepingen in hout moeten worden opgetrokken. Prefab bouwen is in navolging van Europa, inmiddels ook in de VS en Canada gemeengoed geworden. Het Amerikaanse wereldconcern Katerra, ver- bonden aan Google, heeft bijvoorbeeld een volledig geautomatiseerde fabriek neergezet in Spokane Valley, Washington. Daar wordt jaarlijks 185.000m 3 kruislaaghout (KLH) voor wanden en vloeren gefabriceerd: 30% van de huidige Noord-Amerikaanse capaciteit voor hout(hoog)bouw. VAN VERLEDEN NAAR HEDEN Hoogbouw in hout kent een rijke historie. Al in het verre verleden verrezen hoge houten gebouwen, zoals de grootste staafkerk ter wereld in het Noorse Heddal (begin 13e eeuw; 26 meter, zie foto) en de Tõ-ji pagode in Kyoto (circa 1640; 54,8 meter). Met name enorme stadsbranden door opeengepakte houten huizen en schoorstenen, gemors met woonvuur, broze brandvoorschriften en een slangloze brandweer veroorzaakten een afkeer van hout. Baksteen bracht uitkomst, later staal en beton. De ontwikkelingen in brandveilig bouwen, óók met hout, hebben echter geenszins stil- gestaan. De eerste twee moderne houthoog- bouwprojecten stammen uit 2008. Woon- gebouw E3 in Berlijn (23 meter), ontworpen door Kaden Klingbeil Architekten, telt zeven woningen over zeven verdiepingen. Limnologen in het Zweedse Växjö van Arki- tektbolaget Kronoberg Växjö omvat meteen vier achtlaagse gebouwen van 25 meter hoog met 134 appartementen. In 2009 werd in Londen Stadthaus (29 meter, negenlaags, 29 appartementen) gerealiseerd. Architect AndrewWaugh (Waugh Thistleton Archi- tects Londen), ontwikkelde zich daarna tot dé Europese pleitbezorger van hout(hoog) bouw. In het daaropvolgende decennium nam de belangstelling voor houthoogbouw steeds verder toe. Nederland haakt vanaf 2016 aan met drie projecten in Amsterdam van drie hoofd- stedelijke architectenbureaus. De eerste is Patch 22 van Frantzen et al architecten: 30 meter, zeven verdiepingen en 26 wooneen- heden. Het tweede project is Hotel Jakarta (2018; 32 meter, vier/acht verdiepingen en 200 kamers, zie foto), ontworpen door SeARCH. In 2020 plaatste Frantzen naast het stoere Patch 22 een elegante ‘echtgenote’: Top-Up (30 meter, acht lagen, 28 appar- tementen en drie commerciële ruimtes). De toekomst aan houthoogbouw  Hotel Jakarta, Java-ei- land, Amsterdam. Architect: SeARCH, Amsterdam. Foto: 1000zen.  Staafkerk in Heddal (Noorwegen). Foto: L.C. Nøttaasen.  Hoogste houten gebouw ter wereld: Mjøstårnet in Brumunddal. Foto: TheExplorer.no, ANTI Hamar.