BouwTotaal 4 - 2020

TECHNIEK 36 Biobased materialen versnellen circulaire economie De potentie voor biobased materialen in Nederland is groot. De toepassing ervan levert een belangrijke bijdrage aan de tran- sitie naar een circulaire economie én de gestelde klimaatdoelstellingen. Momenteel is het aandeel van biobased materialen in Nederland echter nog erg laag. Voor hout is het aandeel 2% in het totaal gebruikte gewicht aan bouwmaterialen en voor de overige biobased materialen slechts 0,1%. Bouwen met biobased materiaal is niet nieuw, maar wordt steeds vaker en op gro- tere schaal toegepast. Tekst: Joop van Vlerken Een uitgebreidere toepassing van materialen als hout, vlas, hennep, leem, bamboe, stro en riet kan een flinke bijdrage leveren aan het terugbrengen van de CO 2 -voetafdruk van de bouw. Dat blijkt uit het rapport ‘Potentie van biobased materialen in de bouw’ dat het Transitieteam Circulaire Bouweconomie via RVO.nl liet opstellen door NIBE. Als het aandeel biobased materialen verhoogd wordt naar 50%, dan levert dat een CO 2 -reductie op van maar liefst 40%. Hiervoor is een flinke opschaling nodig. Dat is mogelijk, maar het vraagt inves- teringen om de productie- en verwer- kingscapaciteit van biobased materialen te vergroten. Mantijn van Leeuwen van NIBE Research vertelt dat als het volle- dig technische potentieel van biobased materialen benut wordt, 3,5 Megaton CO 2 -uitstoot bespaard kan worden. “Dat is bijna 2% van de totale uitstoot van Nederland en dus een wezenlijk getal. En het sluit aan bij de doelstelling om 50% primaire grondstoffen te besparen in 2030.” Het standpunt van het Tran- sitieteam Circulaire Bouweconomie is om alles uit de kast te halen. Dus zo min mogelijk materiaalgebruik, inzet van biobased grondstoffen en daarnaast zo hoogwaardig mogelijk hergebruik toepassen. Beter voor milieu Bouwen met hout heeft veel voorde- len, terwijl er voorlopig voldoende Nederlands hout beschikbaar is, legt Van Leeuwen uit. “Bij de productie van hout als bouwmateriaal komt minder CO 2 vrij dan bij de productie van andere bouwmaterialen en het is beter voor het milieu. Daarnaast is het hernieuwbaar, dat betekent dat er geen uitputting van natuurlijke bronnen plaatsvindt, mits het hout duurzaam geproduceerd wordt.” Biobased bouwmaterialen zoals hout worden in Nederland slechts beperkt toegepast, vertelt Van Leeuwen. “Technisch kan het allemaal, maar het moet ook economisch geoptimaliseerd worden. Dat kan onder meer door schaalvergroting. Je ziet nu al dat de vraag naar biobased materialen toe- neemt.” Een goede manier om biobased bouwen te stimuleren is CO 2 -beprijzing op niet-biobased materialen, meent Van Leeuwen. “Dat is één van de goed- koopste manieren om CO 2 -uitstoot te besparen. Als CO 2 beprijsd wordt, kan bouwen met hout weleens heel populair worden. Want dan wordt beton of staal heel duur.” Strobalen gebouwen Een punt van aandacht is de Nederland- se bouwbranche, die het niet gewend is om met biobased materialen te werken. Dat wordt bevestigd door ecologisch ar- chitect en voorzitter van de Vereniging voor Integrale Bio-logische Architectuur Michel Post van ORIO Architecten, een bureau dat al sinds 2003 gebouwen van strobalen en andere ecologische materialen in Nederland bouwt. “Het heeft te maken met de instelling van bouwers en architecten. Die willen niet met ecologische materialen werken, omdat ze dan extra moeite moeten doen. En ze weten er te weinig over. Als opdrachtgevers er niet om vragen, zal er weinig gebeuren. Tot slot is er nog de beschikbaarheid. Je kunt bij de bouwmarkt of bij groothandels amper of geen biobased materiaal kopen.” Omdat de meerwaarde van een lagere CO 2 -uitstoot nog niet vertaald kan worden in financiële waarde, levert het voor de bouwsector momenteel nog te