BouwTotaal 3 - 2020

THEMA DAKEN & GEVELS 25 zijn meestal niet toegankelijk, maar wel gemakkelijk te onderhouden en kunnen achteraf op bestaande daken worden gemonteerd. Tijdens extreem droge periodes kan irrigatie nodig zijn, maar vaak zijn extensieve groendaken zeer onderhoudsarm. Intensieve groendaken zijn parkachtige gebieden op daken; op dergelijke daken vind je gras, verschillende planten en zelfs bomen aan. Intensieve groendaken zijn meestal toegankelijk en worden gebruikt voor recreatieve doeleinden. Ze zijn echter relatief zwaar en kunnen niet eenvoudig op bestaande gebouwen worden geplaatst. Verkoelt een groendak de binnenomgeving? Een groendak is een uitstekende iso- latiemethode en uit onderzoek blijkt dat groendaken het thermisch comfort in gebouwen kunnen verbeteren. Het verkoelend effect hangt echter sterk af van het isolatiewaarde van het dak, en is alleen significant is voor niet-geïsoleer- de of matig geïsoleerde gebouwen. Een groendak kan de gemiddelde luchttem- peratuur in het gebouw voor niet-geïso- leerde gebouwen met 6,5 ° C verlagen. Voor geïsoleerde gebouwen, is dit effect minder dan 1,0 ° C (Jaffal et al., 2012). Verkoelt een groendak de buitenomgeving? Groene daken kunnen helpen het hitte-eilandeffect te verminderen en zomerse luchttemperaturen direct boven het dak te verlagen. In vergelijking met donkere bitumen daken absorberen planten minder zonne-energie en slaan zij minder zonne-energie op. Bovendien wordt deze energie meestal direct gebruikt voor fotosynthese in plaats van de temperatuur van het dakoppervlak te verhogen. Als een oppervlak heet is, straalt het de warmte terug naar de om- geving. Omdat groene daken (en vegeta- tie in het algemeen) over het algemeen een lagere oppervlaktetemperatuur heb- ben gedurende de dag dan materialen zoals bitumen en grind, verwarmen ze de lucht ook veel minder. Veel extensieve groendaken zijn bedekt met sedum. Evapotranspiratie van se- dum vindt echter alleen ‘s nachts plaats. In tegenstelling tot de meeste vegetatie biedt sedum daarom geen verkoeling overdag. Met sedum bedekte groenda- ken hebben daardoor ‘s nachts een licht EfFact checker In de EfFact checker worden ant- woorden gegeven op allerhande vragen over hittemaatregelen in de buitenruimte. Een hittebestendige inrichting is belangrijk om ervoor te zorgen dat het bebouwde gebied koel en aangenaam blijft tijdens hete zomerdagen, maar welke hittemaatregelen zijn er? Hoe wer- ken deze maatregelen en hoeveel verkoeling leveren ze? Welke maat- regelen kunnen het beste worden ingezet om een straat of stad koel in te richten? De EfFact checker probeert antwoord te geven op veel van deze gehoorde praktijkvragen. U vindt de EfFact checker op www. buitenruimte.info/publicaties/ effact-checker/. De EfFact checker is work-in-pro- gress. Regelmatig komen er vragen en antwoorden bij. Mist u vragen of antwoorden, of heeft u aanvullingen, geef het door: e.j.klok@hva.nl. koelende werking (van ongeveer 0,5 ° C) in vergelijking met witte grindoverkap- pingen, maar kunnen overdag de buiten- luchttemperatuur met maximaal 1,5 ° C verhogen (Heusinger en Weber, 2017; Solcerova et al. , 2017). Het verkoelend effect van een groen dak is afhankelijk van verschillende aspecten, zoals het soort vegetatie, de dichtheid van de blad- bedekking, het bodemvochtgehalte en het dakoppervlak. De effecten variëren ook van dag tot nacht (Wong et al., 2003). Is het verkoelend effect van een groen- dak merkbaar op straatniveau? Het effect van individuele en enkele groendaken wordt meestal niet waarge- nomen op straatniveau. Verschillende modelstudies hebben echter aange- toond dat als elk gebouw in de stad zou worden bedekt met een groendak, het verkoelend effect op straatniveau maximaal 4 ° C zou zijn (Li et al., 2014; Sharma et al., 2016). Wat zijn andere voor- en nadelen van groene daken? Naast het beperkt koelen van binnen- en buitenruimtes, bieden groene daken verschillende andere voordelen, waar- onder belangrijke ecosysteemdiensten. Ten eerste helpen groene daken het regenwaterbeheer in stedelijke gebieden door tot 50% van het regenwater dat op de daken valt jaarlijks vast te houden, waardoor het volume dat naar het riool en de waterzuivering afstroomt, wordt verminderd (Teeuw & Ravesloot, 1998). Groendaken kunnen echter ook de afvoerkwaliteit negatief beïnvloeden, afhankelijk van het gebruik van kunst- mest op het groendak (Li en Babcock, 2014). Daarnaast kunnen groene daken problemen veroorzaken voor mensen met allergieën, de verspreiding van ongewenste insecten en knaagdieren aanmoedigen, hoge installatiekosten hebben, duur in onderhoud zijn, pro- blemen met vocht veroorzaken en een hoog waterverbruik voor irrigatie nodig hebben (Fernandez-Cañero et al., 2013). Groene daken beschermen het dak- membraan ook tegen UV-licht en verminderen de temperatuurschom- melingen (Oberndorfer et al., 2007). Dit kan de levensduur van een dak met 20 jaar of meer verlengen (USEPA, 2000). Daarnaast kunnen groene daken ook bijdragen aan het behoud van lokale ha- bitats, omdat ze vaak worden bewoond door verschillende soorten insecten en ook vogelsoorten kunnen aantrekken (Oberndorfer et al., 2007). Als groen- daken goed ontworpen zijn, kunnen zij ook habitatcompensatie bieden voor zeldzame en bedreigde soorten die worden bedreigd door veranderingen in landgebruik in de stedelijke omgeving (Brenneisen, 2006). Vanuit een ander (hoger) gebouw be- keken, spelen ze ook een esthetische rol in de algemene perceptie van de stad. Zicht op groene ruimtes en groene daken heeft ook een positieve invloed op de fysieke en mentale gezondheid (Yuen and Wong, 2015). Een ander positief effect van groendaken is dat ze een betere geluidsisolatie bieden dan traditionele daken. Wanneer toegepast in gebouwen zonder voldoen- de geluidsisolatie, kunnen groene daken op de hoogste verdieping van het gebouw de binnenhuisgeluidsreductie verbete- ren, vooral in gebieden met veel verkeer (GSA, 2011). De geluidsreductie hangt af van de eigenschappen van het groendak en kan tot 5 dB bereiken voor daken met een verzadigde ondergrond en is meer dan 8 dB voor daken met een droge on- dergrond (Broks en van Luijtelaar, 2015). Ondanks het feit dat aanwezigheid van groen de concentraties van luchtveront- reinigende stoffen, zoals stikstofdioxide en zwevende deeltjes, positief kan beïnvloeden, is dit effect zeer beperkt en nauwelijks merkbaar in de praktijk (RIVM, 2011).  Hellend groendak in Rijswijk.  Moerasdak Berkel en Rodenrijs. Foto: NDA.