17 NUMMER 5 - MEI 2025 THEMA GEVELS Circulaire geveleconomie GEVELAKKOORD Het Nationaal Groeifonds kende in februari 2023 100 miljoen toe aan het programma Toekomstbestendige Leefomgeving, waarvan 2,8 miljoen bestemd voor de Circulaire Geveleconomie. Met deze investering konden de plannen voor een Circulaire Geveleconomie uitgerold worden. Op 1 februari 2024 heeft de gevelbranche met de Rijksoverheid het Akkoord Circulaire Geveleconomie getekend. En zijn afspraken gemaakt over de ambities, doelstellingen en activiteiten richting 2030. De opgave van de gevelbranche is ‘Het volledig sluiten van de kringlopen in de gevelbranche, inclusief verhoogde productie-efficiëntie en CO2-reductie’. DOELSTELLINGEN GEVELAKKOORD In het Gevelakkoord staan de volgende doelstellingen voor 2030: 1. Doel van dit Akkoord is om te komen tot een landelijk beheersysteem van gevels. 2. Brancheverenigingen streven ernaar dat binnen een jaar na ondertekening van dit Akkoord overeenstemming wordt bereikt over de inrichting van een Landelijk beheersysteem. 3. Het beoogde beheersysteem leidt in elk geval tot de volgende doelen: • Behoud van een zo hoog mogelijke kwaliteit van de gevels, gevelproducten en -materialen voor een volgende cyclus in de biologische en/of technische kringloop. Zo mogelijk maakt, dat wat onderdeel uitmaakte van de gevel, in een volgende cyclus weer onderdeel uit van de gevel. • Herkomst: Het gebruik van primaire materialen in producten voor gevels is in 2030 waar mogelijk vervangen door secundaire materialen en/of hernieuwbare grondstoffen en/of hergebruik van gevels of gevelproducten. Per branche worden concrete doelstellingen geformuleerd. • Na einde levensduur: ten aanzien van grote onderdelen van gevels, gevelproducten en gevelmaterialen is het doel in 2030: • Gemiddeld 90% van het gewicht is afkomstig van secundair materiaal indien herwinbaar (abiotisch); • Een aanvang met cascaderen en/of hergebruik indien hernieuwbaar (biotisch). • Een CO2-reductie van 200 kton CO2-eq per 2030 ten opzichte van het scenario ‘ongewijzigd handelen’ zoals vastgesteld in de Verkenning. • Er wordt een aanvang gemaakt met recycling van de ‘kleinere onderdelen’ in de gevels en gevelproducten bedoeld voor bevestiging, isolatie, bescherming en aanvullende functionaliteiten, indien daar nog niet aan is begonnen. De gevelbranche wil de transitie maken naar een circulaire geveleconomie door als producenten gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen. De Circulaire Geveleconomie is een initiatief van vijf brancheorganisaties in de gevelbouw: de Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche (VMRG), Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie (VKG), Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT), Bouwend Nederland Vakgroep Glas en Algemene Branchevereniging Hang- en Sluitwerk (VHS). Er zijn ambities vastgelegd voor 2030. TEKST: ING. FRANK DE GROOT, MET DANK AAN VMRG Traditionele gevelsystemen zijn niet ontworpen om eenvoudig demontabel en volledig recyclebaar te zijn. Dus daar ligt een uitdaging. Ook zijn er onvoldoende logistieke systemen voor het inzamelen, opslag en verwerken van materialen. Daar wil de gevelbranche verandering in brengen, want hergebruik voorkomt uitputting van natuurlijk hulpbronnen, vermindert vervuiling van de leefomgeving en beschermt ecosystemen. Daarnaast zorgt innovatie voor nieuwe verdienmodellen voor circulaire gevelsystemen. DOELEN Een belangrijk doel uit het Gevelakkoord (zie kadertekst) is om na de levenscyclus van een gevel vanaf 2030 meer dan 90% van de gevelmaterialen te recyclen. Maar hergebruik van materialen en gevelproducten aan de voorzijde is voor de gevelbranche van groter belang: wat eens een gevel was, wordt zo mogelijk weer een gevel. Focus is daarbij het minimaliseren van verlies van materialen uit de kringloop en maximaliseren van hergebruik van materialen en/of gevelproducten. Belangrijk is verder dat het gevelontwerp wordt geoptimaliseerd. Deze is gericht op maximale prestaties en levensduur van de gevel en een maximale restwaarde van product(delen) en/of het materiaal. Ook is het belangrijk dat er businessmodellen komen en gefaciliteerd worden. Denk aan een gevel met full-service contract. De individuele gevelleverancier levert dan de gevel aan de klant inclusief onderhoud. Of ‘gevel-als-eenservice’, waarbij de individuele gevelproducent eigenaar blijft van de gevel en de gevel levert als een dienst. UITDAGINGEN Er liggen diverse uitdagingen om te komen tot een circulaire geveleconomie. Inmiddels hebben de branches samen met bedrijven de kringloopprocessen geïnventariseerd. Dat zijn kringloopprocessen voor aluminium, staal, hout, kunststof, vlakglas en hang- en sluitwerk, dorpels en coatings in gevels. Naar aanleiding van de inventarisatie zijn 250 kansen en belemmeringen gevonden. Op basis hiervan zijn inmiddels acht uitvoeringsplannen ontwikkeld, waarmee in het tweede kwartaal van 2025 of later in het jaar wordt gestart. Die uitvoeringsplannen zijn: • Prestatie- en waardebepaling van circulaire gevelproducten en -materialen. • Digitalisering en data delen. • Juridisch eigendom en businessmodellen. • Levensduurverlenging bij renovatie en onderhoud. • Hergebruik van gevels en gevelproducten. • Hergebruik en recyclen van materialen en retourstromen. • Circulair ontwerpen. • Reductie verpakkingsmaterialen voor gevels. Binnenkort komen er kenniskaarten beschikbaar, waarin kennis wordt gedeeld. NIEUWE REGELS VOOR LCA Een belangrijke ontwikkeling is het sinds 1 januari 2025 beschikbaar komen van nieuwe regels voor Levenscyclusanalyses (LCA) van kozijnen, ramen en gevels. Het betreft de ‘Nederlandse aanvulling op de Product Category Rules NEN-EN 17213’. Dit document wordt door de Nationale Milieudatabase per 1 januari 2025 geadviseerd en is vanaf 1 juli 2025 verplicht. De Nederlandse aanvulling op de Europese ‘Product Category Rules’ (PCR) biedt bedrijven duidelijkheid over uitgangspunten en benamingen, afgestemd op de Nederlandse praktijk én in lijn met Europese normen. Waar de Europe Product Category Rules uitgaan van complete producten, zijn in de Nederlandse Nationale Milieudatabase namelijk deelproductkaarten voor bouwproducten gebruikelijk. Vanuit bedrijven leidde dit tot vragen en een verzoek om nadere duiding. Denk bijvoorbeeld aan alleen een deurblad in plaats van een hele deurset of de mogelijkheid om het glas los te declareren van het raamkozijn. De brancheorganisaties binnen de Circulaire Geveleconomie streven hiermee naar een gelijk speelveld. De aanvulling bouwt voort op ‘NEN-EN 17213:2020 en: Ramen en deuren - Milieuverklaringen van producten - Productcategorieregels voor ramen en deuren’ en EN 15804, Europese standaard voor milieueffectverklaringen: Environmental Product Declarations (EPDs). De aanvulling fungeert als tijdelijke oplossing, totdat er vanuit Europa wordt geharmoniseerd onder de nieuwe Construction Products Regulation (CPR). Meer weten? Kijk op www.circulairegeveleconomie.nl Bestuur Circulaire Geveleconomie, van links naar rechts: Cor Wittekoek (VRN), Taco Schoonderwoerd (NBVT), Arjen Koole (VHS), Monique Fledderman (directeur Circulaire Geveleconomie), Joseph Kuling (VMRG) en Henk Zoontjes (VMRG). Albert Zegelaar (VKG) ontbreekt op foto. Workshop ‘Circulair ontwerpen’.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=