23 NUMMER 4 - APRIL 2025 DUURZAAM BOUWEN Tegenwoordig werk ik dicht bij huis. Op de fiets naar het werk. Ideaal. Ik mis de autokilometers totaal niet, laat staan de files. Nederlanders staan gemiddeld 50 uur per jaar in de file. Automobilisten in de ochtendspits zijn voornamelijk (73%) op weg naar hun werk, terwijl ruim de helft van de Nederlanders (58%) ‘s avonds vaststaat. Wat een ellende. De grootste oorzaak van files? Minder ellendig. Toenemende welvaart. Maar meer auto’s zorgen voor meer drukte op de wegen. En niet alleen daar: net als op de snelweg ervaren we ook op het elektriciteitsnet een soort file-congestie. Netbeheerders zien het dagelijks op hun monitoren. Mensen komen thuis, de warmtepomp moet harder werken, er wordt gekookt, de auto gaat aan de lader, en de wasdroger draait. Logisch allemaal, maar ondertussen lopen de meters bij de netbeheerder in het rood. Vooral tussen 16.00 en 21.00 uur - precies als we met zijn allen stroom verbruiken - is de piek het grootst. Netbeheerders roepen op om juist op die momenten minder stroom te gebruiken. Vergelijk het met de spits op de weg. Hoe meer verkeer, hoe groter de kans op ongelukken en opstoppingen. Bij het elektriciteitsnet werkt het net zo: als de drukte te groot wordt, kan een storing langer duren. Netbeheerders spreken nu al regelmatig hun storingsreserve aan, te vergelijken met de vluchtstrook. Maar die reserve is juist bedoeld voor noodsituaties, niet voor dagelijkse piekbelasting. Investeren in uitbreiding van het net kost de gemeenten en netbeheerders miljarden euro’s, kilometers kabels en honderden transformatorhuisjes. We zouden een vierbaans-stroomsnelweg kunnen aanleggen om elke piek op te vangen. Maar als we ons gedrag iets aanpassen, is een tweebaansweg al voldoende. En dat scheelt ons uiteindelijk allemaal geld. WAT KUN JE DAN DOEN? Laad je elektrische auto op een ander tijdstip. Een laadpaal trekt net zoveel stroom als zes of zeven huishoudens samen. Koken doen we massaal tussen 16.00 en 21.00 uur, maar een auto kun je ook later opladen. Gebruik je warmtepomp slimmer. Veel modellen kun je zo instellen dat ze eerder op de dag werken. Zo blijft je huis warm zonder dat je tijdens de piek veel stroom vraagt. Verspreid het gebruik van stroom vretende apparaten. Wasmachine, droger en vaatwasser hoeven niet allemaal ‘s avonds aan. Overdag of ‘s nachts is net zo effectief. ALS JE DAAR ALLEMAAL GEEN ZIN IN HEBT? Dat is natuurlijk je eigen keuze. Maar het elektriciteitsnet blijft voorlopig onder druk staan, waardoor de kans op storingen toeneemt. Wil jij in de file staan en meer betalen? Up to you. Waarschijnlijk komen er in de toekomst prijsprikkels: hogere tarieven tijdens piekuren en lagere daarbuiten, net als vroeger met dag- en nachttarief. Maar liever voorkomen we zulke maatregelen en nemen we nu al verantwoordelijkheid. Door veel bewuster met stroom om te gaan, houden we samen het net een beetje stabiel en besparen we op de energierekening. De oplossing is dus niet alleen technisch, maar zit in onszelf. We zijn gewoontedieren, maar wat mij betreft de hoogste tijd om die gewoontes aan te passen. Gemeenten, het net en onze portemonnee zullen ons dankbaar zijn. Arap-John Tigchelaar, wethouder gemeente Ermelo Eigen schuld BOUWVISIE ARAP-JOHN TIGCHELAAR Rivierduinen in Silvolde, waarvoor Nico Wissing het landschapsontwerp verzorgde. Op de plek van een oude buizenfabriek is een duurzame, open en groene woonbuurt met 59 houten woningen gerealiseerd. Deze staan rond een herstelde rivierduin met inheemse plant- en boomsoorten. lanceren. Deze zogeheten Horizon woningen zijn volledig CO2-neutraal én natuurinclusief. Het is niet voor niets dat Heijmans zo goed presteert: zij weten dat de vraag toeneemt naar duurzame oplossingen.” TEKENTAFEL Ondanks deze fraaie voorbeelden kiezen we volgens Nico nog te vaak voor het kaal slaan van een terrein, waarna we slechts een paar nieuwe bomen planten en nestkastjes en insectenhotels plaatsen. “Er wordt totaal geen rekening gehouden met de aanwezige natuur. Dan is mijn boodschap: architect, respecteer ook de ecoloog, hovenier en landschapsarchitect. Maar dan moeten die partijen wel het belang van groen weten over te brengen naar ontwerpers, bouwers en bewoners. Ik zie nu dat groen vercommercialiseerd: het moet lang bloeien, betaalbaar zijn en weinig onderhoud vragen. Maar dat zijn geen natuurwaarden.” Volgens de landschapsontwerper worden woningbouwplannen nog teveel op de tekentafel bedacht: “Steeds meer bouwers komen met zogenoemde duurzame, industrieel vervaardigde woningen. Ik zie prachtige artist impressions met woningen in houtbouw, een groen dak, nestkastjes en zonnepanelen. Maar waar komen die woningen dan? Als we een heel gebied eerst kaal maken en dan die woningen erop zetten, kun je nooit een duurzaam eindresultaat hebben. Een woning wordt na pakweg vijftig jaar gerenoveerd, maar het ecosysteem gaat honderden jaren mee. Breng dus eerst het totale ecosysteem in beeld en pas het woningbouwplan daar op aan. Probeer bijvoorbeeld bomen, bijzondere planten, open water en bodemleven zoveel mogelijk te sparen. Een duurzame leefomgeving is belangrijker dan het gebouw zelf.” Hij vervolgt: “Het gaat niet over een extra nestkastje. Natuur rond je woning verhoogt je welzijn. Als je een grote boom weghaalt bij een woning – bijvoorbeeld omdat men ‘last’ heeft van schaduw, vallend blad of wortelopdruk – dan zakt de waarde van zo’n woning. Mensen kiezen steeds meer voor een natuurlijke woonomgeving. Sterker nog: ik denk dat we geen normen over natuurinclusief bouwen nodig hebben, omdat de marktvraag zelf steeds groener wordt. Mensen accepteren in toenemende mate geen woon- en werkomgeving meer die volledig versteend is.” Groene nieuwbouwwijk Duinpark in Nieuw Den Helder. Foto: sjon.nl, Sjon Heijenga.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=