19 NUMMER 7/8 - AUGUSTUS 2024 THEMA TOOLS Rekenvoorbeeld Activiteit Kwartsstof in de lucht tijdens werkzaamheden (mg/m3) Normoverschrijding Frezen (sleuven) tot circa 15 200 x te veel Frezen (vlakken) tot circa 15 200 x te veel Boren tot circa 2,5 33 x te veel Zagen tot circa 15 200 x te veel Vegen tot circa 1 13 x te veel Bron: Volandis • Maatregelen te nemen om verspreiding van kwartsstof te voorkomen (als punt 1 onvoldoende oplevert). Dit kan door het stof af te zuigen de bewerking nat uit te voeren. • Te zorgen voor voldoende ventilatie. • Er samen voor zorgen, dat de werkruimte regelmatig en goed wordt schoongemaakt. Als eerdergenoemde maatregelen niet het gewenste effect hebben, moeten werkgevers ervoor zorgen dat het aantal blootgestelde werknemers en de blootstellingsduur worden beperkt. Bijvoorbeeld door stoffige werkzaamheden en stofarme/ stofvrije werkzaamheden zoveel mogelijk (in tijd en/ of plaats) te scheiden. Medewerkers die de werkzaamheden moeten uitvoeren moeten bovendien kunnen beschikken over geschikte gereedschappen en zo nodig over de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen. WERKZAAMHEDEN EN MAATREGELEN Bij werkzaamheden waarbij veel kwartsstof kan vrijkomen moeten de hierna genoemde maatregelen worden genomen. Ruimteventilatie Over het algemeen geldt dat hoe kleiner de ruimte, des te groter de concentratie kwartsstof in de omgevingslucht. Ruimteventilatie speelt daarom een belangrijke rol bij het verlagen van de concentratie respirabel stof. Als de werkzaamheden buiten worden uitgevoerd, werk dan (naast het nemen van maatregelen) zoveel mogelijk bovenwinds. Als de beschreven maatregelen onvoldoende resultaat hebben moet er ook adembescherming worden gebruikt: (aangeblazen) P3 ademluchtfilters. Sloop Het uitvoeren van sloopwerkzaamheden gebeurt meestal door daarin gespecialiseerde bedrijven. Soms zal een installatiebedrijf een bestaande installatie moeten verwijderen. Tijdens (bouwkundig) sloopwerk kan de (kwarts)stofbelasting makkelijk 200 keer boven de grenswaarde komen. Denk daarom al in de werkvoorbereiding na over stofbeheersing bij sloopwerk, bijvoorbeeld door het scheiden van ruimtes, het scheiden van werkzaamheden (overleg met bouwkundig sloper), het gebruik van natte slooptechnieken en de inzet van het soort en type gereedschap. In veel gevallen zal stofafzuiging de juiste maatregel zijn. Boren van sparingen en doorvoeren Het boren (of zagen) van grote sparingen voor doorvoeren of leidingschachten wordt gedaan met speciale, afgezogen of ‘natte’ apparatuur, veelal door gespecialiseerde bedrijven. Als het installatiebedrijf opdrachtgever is, moet het in de werkvoorbereiding afspraken maken over stofvrij werken. Boren met een spiraalboormachine De meeste boorwerkzaamheden in de installatietechniek worden aan de wand of in het plafond uitgevoerd. Meestal gaat het om bevestiging van installatieonderdelen, waarvoor gaten met een diameter van 5 tot 12 millimeter worden geboord. De tijdsduur en de frequentie verschillen per dag. Naar schatting wordt gemiddeld één uur per dag geboord. Gebruik uitsluitend boormachines met stofafzuiging. Boren met een kernboormachine In de installatietechniek worden soms uitsparingen gemaakt voor bijvoorbeeld wandcontactdozen. Meestal wordt gewerkt met systeemwanden, wat het risico op blootstelling aan kwartsstof aanzienlijk beperkt, of worden sparingen aangebracht door gespecialiseerde bedrijven. Bij het werk met een kernboormachine geldt: gebruik een afgezogen combinatie. Als specialistische bedrijven worden ingezet, maak dan afspraken over stofvrij werken. Frezen Het frezen van sleuven, bijvoorbeeld voor vloerverwarming, wordt veelal gedaan door de gespecialiseerde bedrijven. Vaak is het installatiebedrijf de opdrachtgever. Maak ook hiervoor (in contracten en werkvoorbereiding) afspraken over stofvrij werken. Slijpen Slijpen (in steenachtig materiaal) komt weinig voor, maar het kan gebeuren dat een sleuf niet helemaal passend is en ‘in het werk’ moet worden aangepast. Ook bij kortdurend werk zijn maatregelen verplicht: werk nat of gebruik geschikte, goedgekeurde of aangetoond effectieve apparatuur met afzuiging. Hakken en breken Incidenteel moeten de gefreesde sleuven uitgehakt worden om ze passend te maken voor pijpen en buizen. Hierbij wordt doorgaans een (elektrische) beitel gebruikt. Gebruik een stofzuiger. Als overtollig materiaal met een handveger uit de sleuf moeten worden geveegd, maak het werkgebied dan nat. Opruimen Houd de werkplek zo schoon, opgeruimd en stofvrij mogelijk. Vrijgekomen materialen afvoeren naar een nabij gelegen container. Voor het laatste beetje wordt een geschikte stofzuiger gebruikt. Bij het legen hiervan is adembescherming nodig (P3-filter). Neem de volgende richtlijnen in acht: • Veeg nooit droog, maar gebruik een geschikte (goedgekeurde) industriële stofzuiger. Let op dat de door de stofzuiger uitgeblazen lucht geen stof doet opdwarrelen. Gebruik nooit ‘huis’ stofzuigers. Deze filteren de lucht onvoldoende, waardoor het respirabele stof uit de stofzuiger wordt geblazen. • Gebruik de kruiwagen alleen voor grof puin (zuig los stof eerst op), let op wind en stort (van hoogten) alleen via een stortkoker. • Als het gebruik van een geschikte stofzuiger niet mogelijk is, moet vóór of tijdens het vegen water worden verneveld. ’Nat vegen’ beperkt het opdwarrelen van (kwarts)stof aanmerkelijk. Droog vegen is niet toegestaan. INFORMATIE DOWNLOADEN • Wil je de nieuwe Arbocatalogus Kwartsstof downloaden? Ga naar https://arbotechniek.nl. Klik vervolgens op ‘Nieuws’ en scroll naar het nieuws van 2 mei 2024 ‘Nieuwe arbocatalogus kwartsstof goedgekeurd door de Nederlandse Arbeidsinspectie’. Je kunt ook ‘Arbocatalogus Kwartsstof’ in het zoekvak invullen. • De Nederlandse Arbeidsinspectie hanteert bij haar inspecties een zogenaamde Werkinstructie Kwartsstof: https:// nlarbeidsinspectie.nl/publicaties/richtlijnen/2023/02/02/werkinstructie-kwartsstof. • Via de link https://stofvrijwerken.tno.nl/ gereedschappen/ is bij TNO informatie te vinden over goedgekeurde stofvrije gereedschappen. Per machine is ook duidelijk hoeveel uren je veilig zonder bescherming met deze gereedschappen kunt werken. Tijdens het frezen kan de concentratie oplopen tot 15 mg/m³ (200 x de grenswaarde). Stel dat een werknemer 15 minuten per dag freeswerkzaamheden uitvoert zonder beheersmaatregelen, en de rest van de dag géén werkzaamheden meer uitvoert waarbij hij wordt blootgesteld aan kwartsstof, dan is zijn dagblootstelling (8 uur): 15 (min) x 15 (mg/m³) / 480 (min) = 0,47 mg/ m³. Ondanks het feit dat de werkzaamheden maar 15 minuten duren is de blootstelling ruim boven de wettelijke grenswaarde van 0,075 mg/m³ (tijdgewogen gemiddelde over 8 uur). TNO heeft het pictogram ‘stofzuiger verplicht’ ontwikkeld. Dit pictogram staat voor het verplicht gebruik van stofzuigers op een betreffende werkplek. Gebruik goede stofafzuiging, eventueel in combinatie met adembescherming (P3-filter). Voorkom dat anderen in dezelfde ruimten moeten verblijven tijdens de werkzaamheden en zorg voor goede ventilatie. Foto: Festool.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=