Zeer snelle verlijming tegels bij retailprojecten Pag.52 BEZOEK OOK DE WEBSITE WWW.BOUWTOTAAL.NL NUMMER 11 | JAARGANG 20 | NOVEMBER 2023 AFBOUW PRAKIJKOPLOSSINGEN Overal scheurtjes 55 VLOEREN Begane grondvloer: welke kiest u? 16 CIRCULARITEIT Cradle to Cradle EPDM: van lineair naar circulair 45 THEMA VLOEREN EN TEGELS PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND BOUWTOTAAL (Vellingkant)-lijmblokken Metselblokken Gevelstenen Profielstenen Splitstenen BIA-ECO blokken BIA LockBlock zie www.bia-beton.nl TEL.: 024 - 648 84 84 Balkdragers Kolomvoeten Hoekijzers Houtskeletbouw Verborgen verbinders www.balkdragers.com Compleet assortiment houtverbinders TOTAALLEVERANCIER ALUMINIUM BOUWPRODUCTEN www.roval.nl meer informatie op pagina 19
Broek met kniezakken 22279-605 Nu verkrijgbaar bij de MASCOT® CUSTOMIZED Preferred Partners. Lees meer op www.mascot.nl/nl/customized-workwear SLIJTVASTE KNIEZAKKEN E X T R A VENTILATIE SPIJKERZAKKEN SPECIAAL VOOR U W V A K Nog LICHTER, nog STERKER en nog meer STRETCH.
3 NUMMER 11 / NOVEMBER 2023 ACTUEEL Wel, niet, wel, niet, wel! Op 1 januari 2024 treden dan eindelijk de Omgevingswet en Wkb voor gevolgklasse 1 in werking. Ondanks weer de nodige bezwaren uit de Eerste Kamer hield Minister Hugo de Jonge van BZK tijdens een debat op 24 oktober met de Eerste Kamer de poot stijf: we gaan de Wkb niet weer uitstellen. Alleen voor verbouwingen gaat de Wkb nu op zijn vroegst 1 januari 2025 in. Gevreesd wordt namelijk dat we kwaliteitsborgers te kort komen om ook nog al die verbouwingen te beoordelen. En verbouwingen kunnen daarbij ook behoorlijk complex zijn. Het gekrakeel rond de Wkb duurt al lange tijd. Reeds in 2016 werden de eerste kamervragen gesteld over het wetsvoorstel Kwaliteitsborging voor het bouwen. Uiteindelijk is het voorstel op 21 februari 2017 aangenomen door de Tweede Kamer. Er werd toen nog gedacht aan inwerkingtreding in 2018. Maar het is uiteindelijk – weliswaar gedeeltelijk - 2024 geworden. Het is moeilijk gebleken om in al die jaren proefprojecten te starten, omdat veel bouwbedrijven (en ook andere betrokkenen) langzamerhand het geloof in een werkelijke spoedige aftrap waren verloren. FINANCIERING Uiteindelijk moet de Wkb leiden tot een betere bescherming van de consument en hogere kwaliteit van bouwen. Want de niets vermoedende consument krijgt nog wel eens te maken met gebreken, die hij of zij tijdens de bouw niet kon opmerken door gebrek aan kennis. Maar kwaliteit, dat willen we toch allemaal? Nou, als het niets extra kost, dan wel ja. Want geld is voor burgers en bedrijven helaas vaak de belangrijkste drijfveer. Hoe anders was dat in de Romeinse tijd: dan moest de ontwerper van een brug er na oplevering eerst zelf met zijn gezin onder slapen. Dan liet hij het wel uit zijn hoofd om een slechte brug te ontwerpen en hij zal ongetwijfeld ook toezicht hebben gehouden tijdens de bouw! Ook tegenwoordig is de financiering een heikel punt bij bouwers. Het inschakelen van een kwaliteitsborger bij een klein project kan immers zorgen voor een onevenredig ophoging van de kosten. Ik zie hier een belangrijke uitdaging voor de toeleverende industrie om aannemers te ontzorgen door prefab systemen te leveren die aanwijsbaar voldoen aan de bouwregelgeving. Dat betekent minder werk voor de kwaliteitsborger, dus lagere kosten! Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal INHOUD COLUMN ING. FRANK DE GROOT 23 advertenties 49 05 Actueel Vanaf 2025 strengere MPG-eis bij nieuwbouw 07 Actueel In de Spotlight 09 Actueel Den Haag Update en Bouwmonitor 11 Column Snel gebouwd Less is more 12 Snel Gebouwd Slimme logistiek bij woontoren 15 Snel verdiend KOR, lease en belastingrente Thema VLOEREN 16 VLOEREN Begane grondvloer: welke kiest u? 20 VLOEREN Meer aandacht voor ‘Vallen van hoogte’ 23 VLOEREN Snel omhoog met appartementenvloer 25 VLOEREN Supervlakke sportvloer in twee uur 27 VLOEREN Vloerverwarming parket bij innovatieve dekvloeren 31 VLOEREN Bouwkosten gietdekvloer op wapeningsplaten 32 VLOEREN Nieuws EN VERDER 39 TOOLS Geld besparen met isolatiezaag 41 BouwTotaal Test Boren om de bocht 43 Bouwhelden Directeur Bouw a.i. Peter van den Hoogen 45 Innovatie & Inspiratie Cradle to cradle EPDM 46 Slim Ruimtegebruik Skiphouse: bewoonbare afvalcontainer AFBOUW THEMA TEGELS 49 TEGELS Zeer flexibele tegellijm 52 TEGELS Zeer snelle verlijming tegels in retail 53 TEGELS Zelf tegels zetten 55 Afbouwtips Praktijkoplossingen Overal scheurtjes 56 Afbouw Nieuws 60 Productnieuws Nieuws over producten BOUWTOTAAL ALTIJD OP DE HOOGTE VAN HET LAATSTE BOUWNIEUWS? SCAN DE QR-CODE EN MELD U AAN VOOR ONZE GRATIS NIEUWSBRIEF!
Premier Modular brengt 65 jaar aan ervaring in modulair bouwen naar Nederland GROTER EN HOGER Onze gebouwen zijn ontworpen met het comfort van de gebruikers in gedachten. Vanbinnen zijn de modulaire units groter dan de Europese industriestandaard. Een unit is 12 meter lang en 3 meter breed, met een plafondhoogte van wel 2,7 meter. STAPELBAAR Onze modulaire units kunnen tot wel 5 verdiepingen hoog worden gestapeld. Zo kunnen enorme oppervlakten worden gecreëerd, zelfs op een beperkt beschikbare locatie. FLEXIBEL De mogelijkheden om aan bepaalde afmetingseisen te voldoen zijn bijna eindeloos en dat zonder de noodzaak van ondersteunende pilaren. De modulaire units zijn flexibel en gemakkelijk aanpasbaar met onze interne wanden om ook kleinere, multifunctionele ruimtes te creëren. Premier Modular levert al ruim 65 jaar hoogwaardige, stapelbare en schaalbare tijdelijke modulaire gebouwen voor projecten in de infrastructuur en industrie. Wat toen begon als een Brits bedrijf, is nu al jaren een Europese aanbieder met een team van experts in Nederland. Op zoek naar een veilige tijdelijke werkomgeving voor uw medewerkers? Neem contact met ons op anton.koopman@premiermodular.com robert.gruben@premiermodular.com premiermodular.nl Datacenter Middenmeer
5 NUMMER 11 / NOVEMBER 2023 ACTUEEL Vanaf 2025 strengere MPG-eis bij nieuwbouw Foto: Emergo. Demissionair minister Hugo de Jonge wil per 1 januari 2025 strengere milieuregels voor nieuw te bouwen woningen, kantoren en andere gebouwen. Dat schrijft hij op 4 oktober 2023 aan de Tweede Kamer. Tevens wil hij een milieuprestatie-eis voor gebouwen met andere gebruiksfuncties introduceren. De minister wil de MPG voor woningen aanscherpen van 0,8 naar 0,5. Dat houdt in dat een gebouw jaarlijks per vierkante meter gemiddeld niet meer dan 0,5 euro aan milieuschade mag opleveren. Voor kantoren gaat de MPG van 1 naar 0,85. Voor gebouwen met een kleine vloeroppervlakte en voor bijzondere situaties komen er aparte eisen. ANDERE GEBRUIKSFUNCTIES Ook voor de andere gebruiksfuncties zal per 1 januari 2025 een milieuprestatie-eis worden geïntroduceerd. Dat vergt maatwerk. De groep andere gebruiksfuncties is namelijk zeer gevarieerd. Ze omvat onder meer de onderwijsfunctie, zorgfunctie, verblijfsfunctie, winkelfunctie, kantoorfunctie en de industriefunctie. De eisen voor deze gebruiksfuncties worden bewust minder scherp gesteld dan voor woningen en kantoren. “Hiermee geef ik de betrokken partijen de gelegenheid om komende jaren ervaring op te doen. In de toekomst zal ook deze eis verder worden aangescherpt”, aldus de minister. GERING GEVOLG VOOR KOSTEN In de brief lezen we verder dat de algemene conclusie van het EIB is, dat de aanscherping van de eis naar 0,5 voor nieuwe woningen geen significante negatieve effecten heeft op de woningbouwopgave. De effecten op de bouw- en realisatiekosten schat het EIB eveneens niet significant, mede in het licht van de actuele ontwikkelingen van de rente en de gestegen kosten voor bouwproducten. Wel geeft het EIB aan dat de realisatie van een milieuprestatie-eis lastig kan zijn voor kleine grondgebonden woningen, kleine appartementen in woongebouwen met meer dan 300 woningen en woongebouwen van meer dan vijf woonlagen in combinatie met kleine woningen. Het EIB schat dat deze woningen 9 tot 18% van het woningbouwvolume betreffen. “Om de woningbouwproductie voor dit segment niet te belemmeren, onderzoek ik de mogelijkheid voor een aangepaste eis voor woningen in dit segment.” De minister zal in het verdere proces van de implementatie ook aandacht besteden aan de relatie tussen de milieuprestatie-eis en het beleid voor meer zonnepanelen op daken. Zonnepanelen leveren een grote bijdrage aan de verduurzaming van de energievoorziening, maar leiden ook tot een opwaartse druk op de milieuprestatiescore. Hugo de Jonge: “Mijn voornemen is om alleen de milieu-impact mee te nemen van zonnepanelen die dienen voor de realisatie van de energieprestatie-eis (BENG-eis) van het betreffende gebouw.” Prefabmaat winnaar prefab efficiency Award De Award werd in ontvangst genomen door Niek Wopereis (links) en Joris Roelink (rechts) van Prefabmaat. Prefabmaat heeft op de vakbeurs PREFAB in Den Bosch de Prefab Efficiency Award gewonnen. Dat werd op 10 oktober 2023 bekendgemaakt tijdens de eerste dag van de Beurs. De Prefab Efficiency Awards werden dit jaar voor de vierde keer uitgereikt om aandacht te geven aan de innovaties in de branche. Eerder dit jaar won Prefabmaat al de publieksprijs en de vakprijs van de Bouwbeurs Awards tijdens de eerste dag van de Bouwbeurs 2023 in Utrecht. De afgelopen maanden konden mensen uit de bouw- en prefab-branche hun nieuwste innovaties inzenden. Prefabmaat uit Enschede was daar één van. Vervolgens werden de inzendingen door de vakjury beoordeeld. Hier kwamen drie genomineerden uit. Op 10 oktober mochten deze genomineerden hun innovaties pitchen op het hoofdpodium op de beurs, waar vervolgens de winnaar bekend werd gemaakt. SCHAALBAAR IN DE TOEKOMST De jury prijst de start-up doordat het prefab mogelijk maakt in de kleinschalige bouw. Prefab concentreert zich namelijk vooral op de projectmatige markt. Daarnaast is de digitalisering van Prefabmaat een factor die het bedrijf enorm schaalbaar maakt, waardoor het in de toekomst kan groeien. Oprichter en CEO Joris Roelink van Prefabmaat licht toe: “Onze droom is dat prefab de norm is in de kleinschalige bouw. Onze kinderen moeten later de bouw associëren met lego en niet meer met een hamer, zaag en een pur-bus.” OPGERICHT IN 2023 Prefabmaat (www.prefabmaat.com) is begin 2023 opgericht en richt zich op prefab aanbouwen, dakopbouwen, bergingen, schuren, vakantiewoningen, mantelzorgwoningen en zelfs complete woningen. Joris Roelink is oprichter van ToeleveringOnline, dat hij in 2022 verliet om deze grotere droom na te jagen. “Wij willen de komende tijd zorgen dat onze klanten hun projecten steeds meer in prefab gaan uitvoeren. Vanuit de groei van ons bedrijf krijgen wij schaalgrootte, waardoor we innovaties kunnen introduceren die de bouw duurzaam, circulair, biobased en digitaal maakt. Dit is nodig omdat vakmensen nauwelijks nog worden opgeleid en de vraag enorm groot is!”, aldus Niek Wopereis, business developer bij Prefabmaat.
Ook bij compressiekoeling werkt de parketvloer als buffervat Download het baanbrekende rapport! MEER INFO? Kijk op www.parketenvloerverwarming.nl of scan de QR-code en download het onafhankelijke rapport over parket op warmtepomp Houten vloer én vloerverwarming? Bewezen combinatie! Energiezuinig
7 NUMMER 11 / NOVEMBER 2023 ACTUEEL De oplossing voor koudebrugvrije bouwprojecten De Hectar funderingsvloer is een fundering en begane grondvloer in één die zich kenmerkt door zijn horizontale vorstrand. De vorstvrije aanleg van de fundering wordt gecreëerd door vanaf maaiveld minimaal 40 cm verticaal en 40 cm horizontaal af te leggen tot het beton. Hiermee wijkt Hectar af van de traditionele fundering. De Hectar funderingsvloer heeft geen kruipruimte en bestaat uit eenvoudig te installeren EPS-randkisten en EPS-vloerplaten die worden afgestort met (staalvezel)betonmortel. De Hectar funderingsvloer is geheel ingepakt in EPS en is door zijn ontwerp geheel koudebrugvrij. vorming. Omdat bij zeer goed geïsoleerde gebouwen koudebruggen ter plaatse van de fundering, meer dan 25% van het totale warmteverlies veroorzaken, is het vermijden van koudebruggen van groot belang. Door de doorlopende isolatieschil ter plaatse van de aansluiting tussen opgaande wand en betonvloer is de Hectar funderingsvloer geheel koudebrugvrij. CONSTRUCTIEF ADVIES EN TEKENWERK Omdat ieder gebouw zijn eigen eigenschappen heeft en omdat Nederland verschillende ondergronden kent, beoordelen de constructeurs op welke wijze de Hectar funderingsvloer dient te worden toegepast. De Hectar funderingsvloer kan zowel ‘op staal’ als ‘op palen’ worden uitgevoerd. Indien de Hectar funderingsvloer wordt toegepast verzorgen de constructeurs (als deelconstructeur) het constructieve tekenwerk en de statische berekening van de Hectar funderingsvloer. HOGE KWALITEIT EN UITSTEKENDE SERVICE Naast het uitleveren van de constructief uitgewerkte Hectar funderingsvloer biedt het bedrijf tevens de mogelijkheid om de volledige installatie inclusief het plaatsen van bijlegwapening (indien van toepassing) en het storten van de betonmortel te verzorgen. IN DE SPOTLIGHT KRUIPRUIMTELOOS BOUWEN Kruipruimteloos bouwen heeft wat Hectar betreft de toekomst. In het verleden waren kruipruimtes nodig om houten vloeren van gebouwen droog te houden. Door ventilatie aan de onderzijde van de houten vloer werd voorkomen dat balken en planken gingen rotten. In de hedendaagse bouw is er echter geen reden of noodzaak voor een kruipruimte door de toepassing van betonnen vloeren. Sterker nog: een kruipruimte kent ook veel nadelen. Zo is het bij het kruipluik moeilijk om deze geheel kierdicht te krijgen waardoor koude en vochtige lucht het gebouw binnenkomt. Dit geldt ook voor optrekkende kou vanuit de kruipruimte via de begane grondvloer. Tot slot is bij een fundering met kruipruimte, ter plaatse van de aansluiting van de fundering en het opgaand metselwerk, het nauwelijks mogelijk om geheel koudebrugvrij te bouwen. GEHEEL KOUDEBRUGVRIJ Koudebruggen zijn plekken waar de isolatielaag in de uitwendige scheidingsconstructie plaatselijk worden onderbroken als gevolg van een ondoordacht ontwerp en/ of een gebrekkige aanleg van de isolerende bouwschil. Als gevolg hiervan komt kou van buiten naar binnen en ontstaan er vochtplekken in een gebouw door condensHECTAR WWW.HECTAR.NL Ruimte voor straatje erbij Foto: Calduran. Kleinschalig bouwen aan randen van steden en dorpen kan flink bijdragen aan het realiseren van de woningbouwopgave. Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) onderzocht in opdracht van het ministerie van BZK/VRO, de potentie van het bouwen aan de randen van steden en dorpen, het zogenaamde ‘straatje erbij’. Bij deze theoretische verkenning is gekeken naar Noord Brabant, Utrecht en Zuid-Holland. In de provincies Utrecht, Noord-Brabant en Zuid-Holland gaat het om 21.880, 58.500 en 32.650 woningen. Bij dit aantal is nog niet in beeld is gebracht wat er in de praktijk mogelijk is. De onderzoeken van EIB laten zien dat er veel mogelijkheden zijn om te bouwen in het buitengebied, maar dat het toch niet goed van de grond komt. Minister De Jonge (Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties) gaat daarom met alle provincies in overleg om samen te kijken waar er een straatje erbij gebouwd kan worden. Dat is niet alleen belangrijk voor de woningbouw, maar ook voor de dorpen die nu op slot zitten en waar de voorzieningen achteruitgaan. Uiteraard worden daarbij de natuur, het landschap en ons werelderfgoed niet over het hoofd gezien. MOGELIJKE BELEMMERINGEN EIB heeft voor Noord Holland nader onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor woningbouw wanneer ook gekeken wordt naar belemmeringen door regels van gemeenten, provincie en rijk. De theoretische potentie is 45.000 woningen. EIB heeft daarbij gesproken met 23 gemeenten. In het onderzoek wordt aangegeven dat de mogelijkheden voor woningbouw flink beperkt worden door gemeentelijke regels en lokale afwegingen, rijksregels en provinciale regels. De provincie stelt die regels overigens ook vanwege de bescherming van nationale belangen zoals natuur, en werelderfgoed. Met de provincies wil het ministerie in gesprek over het bieden van ruimte voor kleinschalig bouwen aan randen van steden en dorpen, ook omdat dit een positief effect zou kunnen hebben op de leefbaarheid in kleine kernen. Dit sluit ook aan bij de coalitieprogramma’s van diverse provincies. Waar nodig vraagt dat ook om aanpassing van de regels in de provinciale verordening. De inzet is om dit jaar bestuurlijke afspraken te maken met de afzonderlijke provincies, in samenhang met het bestuurlijke overleg over de voortgang van de woondeals. REGIE HERNEMEN Het rijk herneemt de regie op de volkshuisvesting om samen met overheden en partijen de bouwopgave aan te gaan. Juist nu de demografische ontwikkelingen laten zien dat Nederland nog meer woningen nodig heeft. Nu al hebben we 981.000 nieuwe woningen nodig tot en met 2030. Tussen 2030 en 2040 worden dat er nog meer. Dat is een forse uitbreiding van de woningbouwopgave, en dus zijn er meer bouwlocaties nodig. Als we de nieuwe bouwlocaties binnenstedelijk zoeken, moeten we oog hebben en houden voor de leefbaarheid en mogen we de open ruimten niet te veel opmaken. Daarnaast vragen deze aantallen om verder kijken, zoals naar buitenstedelijke bouwlocaties. Op deze manier kunnen we, ondanks de tegenwind vanuit bijvoorbeeld hogere rente op de buitenstedelijke optie, toch tempo maken. GEEN LADDER VOOR KLEINSCHALIGE PROJECTEN Daarnaast zullen de regels over de Ladder voor duurzame verstedelijking aangepast worden. De Ladder bepaalt dat gemeenten in gesprek moeten met de marktpartijen en hierbij goed motiveren waarom het nodig is om te bouwen in het buitengebied. Uit het onderzoek van EIB kwam naar voren dat de Ladder op zichzelf geen belemmering is voor buitenstedelijk bouwen, maar dat het wel tot extra werk leidt en een belemmering is voor bouwers. De aanpassing betekent dat de Ladder niet meer geldt voor kleinschalige projecten van maximaal 50 woningen in het buitengebied. Daardoor kunnen deze projecten beter van de grond komen.
PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 8 Wkb blijft 1 januari 2024, behalve verbouwingen Minister Hugo de Jonge heeft in het debat in de Eerste Kamer van 24 oktober 2023 laten weten dat de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) voor nieuwbouwwoningen definitief ingaat op 1 januari 2024. Alleen voor verbouwingen wordt dit uitgesteld van 1 juli 2024 naar 1 januari 2025. Je hoeft als initiatiefnemer bij verbouwingen in 2024 dus nog geen kwaliteitsborger in te schakelen. Door de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer na de Provinciale Statenverkiezingen in maart 2023, was er wederom veel kritiek van vooral de BBB en PvdA-GroenLinks. Tijdens het debat op 24 oktober bleek dat senatoren Kemperman (BBB) en Crone (GroenLinks-PvdA) nog steeds van mening zijn dat de wet nog niet uitvoerbaar en handhaafbaar is. Zij werden daarin gesteund door senator Nicolaï (PvdD) en senator Van Hattem (PVV). Senatoren Rietkerk (CDA) en Meijer (VVD) waren daarentegen van mening het staatsrechtelijk niet aan de Eerste Kamer is om zich te bemoeien met de invoering van deze (of enige andere wet). Zij wezen de andere Kamerleden op de mogelijkheid om een initiatiefwet te laten indienen in de Tweede Kamer voor afschaffing van de wet. ALLEEN UITSTEL VERBOUWINGEN Minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties zei echter dat uitstel van de invoering van de wet niet mogelijk is om twee redenen: een wetgevingstechnische en een staatsrechtelijke. Volgens de minister zijn de Omgevingswet en de Wkb totaal vervlochten met elkaar. Hij noemde het merkwaardig dat de Eerste Kamer een debat wil over het nut en de noodzaak na aanvaarding van de wet wanneer de invoeringsdatum al eerder dit jaar is vastgesteld. “De samenleving en het kabinet moeten ervan uit kunnen gaan dat als de Eerste Kamer een besluit neemt, de Kamer daar dan ook achter staat en er niet op terug komt.” Hij zei wel dat het mogelijk is om bepaalde onderdelen later in te voeren, zoals de verbouwingen. Hij wil die nu op zijn vroegst 1 januari 2025 in laten gaan. Die datum is afhankelijk van een evaluatie die de eerste helft van 2024 zal plaatsvinden met een invoeringstoets. Op basis daarvan wordt uiterlijk 1 juli 2024 besloten of het publiekrechtelijke deel van de Wkb per 1 januari 2025 ook voor verbouwingen gaat gelden. Veel partijen zijn daarnaast bezorgd of er wel voldoende kwaliteitsborgers zijn. De Jonge: “Wat betreft de zorgen over het aantal kwaliteitsborgers kan ik zeggen dat er naar mijn overtuiging voldoende zijn.” Hugo de Jonge, minister BZK, tijdens een werkbezoek aan de woningfabriek van Van Wijnen in Heerenveen. Foto: Van Wijnen. Uiterlijk 1 juli 2024 wordt besloten of het publiekrechtelijke deel van de Wkb per 1 januari 2025 ook voor verbouwingen gaat gelden. Slimme bedrijfswageninrichting: bespaar tijd en geld Voor het inrichten van je bedrijfswagen moet je bij Sortimo zijn. Zo simpel is het. Want de wereldwijde marktleider heeft al 50 jaar lang kennis en expertise opgebouwd in het zo efficiënt en productief mogelijk inrichten van de laadruimte van bedrijfswagens. Het gewicht van een bedrijfswagen doet er steeds meer toe. Een te zware bedrijfswagen verrijdt meer dure brandstof of heeft een kortere actieradius en bovendien meer slijtage aan het voertuig. Recent is de nieuwste Sortimo SR5 bedrijfswageninrichting nog verder geoptimaliseerd door gebruik te maken van zeer hoogwaardig én lichtgewicht aluminium, waardoor een gewichtsreductie tot 25% ontstaat. Daarmee introduceert Sortimo, naast een ijzersterke, óók de lichtste aluminium bedrijfswageninrichting op de markt. MINDER GEWICHT DOOR MEER OVERZICHT Een Sortimo bedrijfswageninrichting zorgt ook voor overzicht. Sortimo levert labels en gereedschap inlays om voor orde te zorgen in de laadruimte van bedrijfswagens. Zo kan een vakman -of vrouw in één oogopslag zien of gereedschap ontbreekt en het nog bij de klant ligt. Ook zorgt overzicht ervoor dat er niet meer meegenomen wordt dan nodig is. Vaak zie je dat vaklui bijvoorbeeld het hele jaar met een hele berg aan soorten en maten zaagmachines, sloophamers, accuboormachine en acculaders op pad zijn, terwijl ze er van ieder type maar 2 keer per jaar eentje nodig hebben. Dat zorgt er niet alleen voor dat men onnodig gewicht meesleept, ze kunnen ook beschadigd raken. Reken daarbij de tijd van het zoeken naar de juiste materialen in de laadruimte en de voor niets gereden kilometers naar het magazijn mee en daarmee is meteen duidelijk waarom een Sortimo bedrijfswageninrichting een hele goede investering is. VEILIGHEID VOOR ALLES Om maximale veiligheid te garanderen, worden stalen onderdelen gebruikt op plaatsen met een hoge belasting. Op deze manier wordt, ondanks de verder volledig lichtgewicht aluminium constructie, de veiligheid niet aangetast. De crashtests worden met een realistisch gevulde bedrijfswageninrichting uitgevoerd om een zo’n goed mogelijk beeld van de werkelijke omstandigheden te krijgen. Dit resulteert dat je met Sortimo verzekerd bent van een veilige en betrouwbare bedrijfswageninrichting. Met een Sortimo bedrijfswageninrichting wordt de werkdag voor vaklui productiever, efficiënter en veiliger. 0182 – 35 60 60 info@sortimo.nl http://mysortimo.nl
9 NUMMER 11 / NOVEMBER 2023 ACTUEEL Den Haag update Nieuws vanaf het Binnenhof NTA CONSTRUCTIEVE VEILIGHEID GEPUBLICEERD In november 2020 stortte een deel van het dak van het AZ-stadion in. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) heeft naar aanleiding van onderzoek naar die instorting aanbevolen om voor publiek toegankelijke gebouwen uit de gevolgklasse 3 wettelijk verplicht te stellen dat de eigenaren periodiek onderzoek laten doen naar de constructieve veiligheid van het gebouw. Op basis hiervan is de Nederlands Technische Afspraak (NTA) 8790 ‘Periodieke beoordeling betrouwbaarheid van constructieve veiligheid van bestaande bouwwerken’ ontwikkeld. Deze is op 4 oktober 2023 gepubliceerd. Naar aanleiding van het rapport van de OvV over de instorting van het dak van het AZ-stadion heeft de toenmalig minister van BZK besloten een wettelijke periodieke beoordeling voor de constructieve veiligheid van grote publieke gebouwen in te stellen. Daarmee wordt de zorgplicht van gebouweigenaren concreter ingevuld en het vereenvoudigt de rol van de gemeente als bevoegd gezag. Naar aanleiding hiervan is de NTA 8790 ontwikkeld. Deze NTA zal worden aangewezen vanuit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Beoordeling constructieve veiligheid Volgens het Bbl moeten bouwwerken in het toepassingsgebied van de NTA 8790 in staat zijn de effecten van de fundamentele belastingscombinatie te weerstaan. Die effecten staan beschreven in NEN 8700 ‘Toetsing van constructieve veiligheid bestaande bouw en verbouw’. Om na te gaan of een uitgebreide en specifieke toets volgens NEN 8700 noodzakelijk is, kan een routinematige beoordeling worden uitgevoerd. De NTA beschrijft een methode voor het initieel en periodiek beoordelen van de constructieve veiligheid van bestaande bouwwerken. Een uitzondering betreft civieltechnische kunstwerken, silo’s, masten en kranen. Het uitvoeren van deze beoordeling is volgens het Bbl voor publiek toegankelijke gebouwen uit de gevolgklasse 3 verplicht. De beschreven beoordelingsmethode is echter ook toepasbaar bij bouwwerken waar dit niet verplicht is. Deze NTA kan door opdrachtgevers gebruikt worden voor het formuleren van een opdracht en door beoordelaars als leidraad bij de beoordeling. Belanghebbenden zijn onder andere gebouweigenaren, constructeurs, inspecteurs en leden van Bouw- en Woningtoezicht. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal frank@handelsuitgaven.nl OOK ELDERS IN EU DAALT AFGIFTE VERGUNNINGEN NIEUWBOUWWONINGEN Maurice van Sante ING Research maurice.van.sante@ing.com Niet alleen in Nederland is het aantal bouwvergunningen flink gedaald. Zo daalde ook het aantal vergunningen voor nieuwe woningen in de Europese Unie. In het tweede kwartaal van 2023 ging dat aantal met bijna 20% naar beneden (vergeleken met dezelfde periode vorig jaar). Europese huizenkopers zijn, net als de Nederlandse, terughoudend om een nieuwbouwwoning te kopen vanwege de hogere rente, de economische onzekerheid en de trage economische groei in veel landen. De afgifte van vergunningen is een sterke indicator voor de toekomstige bouwproductie, en naarmate het aantal afneemt, verwachten we dalende volumes in de nieuwe woningbouw. Flinke structurele woningtekorten in veel Europese steden zorgen op lange termijn echter voor een aanhoudende vraag naar nieuwe woningen. De Europese utiliteitsbouw (exclusief kantoren) heeft het beter gedaan, met slechts een marginale afname van de vergunningen voor nieuwe gebouwen. Dit komt grotendeels door de boom in e-commerce, die de vraag naar nieuwe logistieke centra en de bijbehorende vergunningen heeft gestimuleerd. Overheidsuitgaven voor gebouwen voor onderwijs en gezondheid zijn ook stabiel gebleven in veel Europese landen. Andere sectoren voelen de gevolgen van de lagere economische groei, de hoge rente en zowel geopolitieke als economische onzekerheid. Dit maakt hen terughoudender om te investeren in nieuwe panden. Over het geheel genomen is het volume van de verBOUWMONITOR B&U gunningen voor de Europese utiliteitsbouw slechts marginaal afgenomen. Samenwerking staat centraal tijdens Bewust Veilig-dag 2024 Op woensdag 27 maart 2024 vindt de achtste editie van de jaarlijkse Bewust Veilig-dag plaats. Dat lijkt nog ver weg, maar de voorbereidingen zijn al in volle gang. Initiatiefnemers Bouwend Nederland, Techniek Nederland, OnderhoudNL en Aannemersfederatie Nederland hopen op opnieuw een succesvolle dag, die dit jaar in het teken zal staan van samenwerking. ‘Veiligheid versterkt als je samenwerkt’. Onder dat motto besteden de bouw-, techniek-, infra- en onderhoudssector tijdens de Bewust Veilig-dag 2024 weer extra aandacht aan veilig en gezond werken. Samenwerking is namelijk essentieel om ongevallen te voorkomen. Een goede afstemming met collega’s, opdrachtgevers en andere betrokkenen op de werkplaats is nodig om de veiligheid en een gezonde projectlocatie te waarborgen. Bovendien slaat ‘samenwerking’ ook op het creëren van bewustzijn rond veiligheid met zoveel mogelijk bedrijven binnen de sector. Dat is tenslotte waarom de Bewust Veilig-dag in het leven is geroepen. VERSCHILLENDE ACTIVITEITEN Tijdens de Bewust Veilig-dag besteden alle deelnemende bedrijven elk op hun eigen manier aandacht aan veiligheid op het werk. Zo kunnen zij zich aansluiten bij een van de activiteiten die de organisatie beschikbaar stelt, maar ook eigen initiatieven worden van harte toegejuicht. Zo organiseerden verschillende deelnemers aan de vorige editie hun eigen toolboxen, quizzen, fotowedstrijden en andere activiteiten. Alles is mogelijk, zolang het thema ‘veilig en gezond werken’ maar centraal staat. RECORDAANTAL DEELNEMERS Met een recordaantal van 695 deelnemende bedrijven was de afgelopen editie van de Bewust Veilig-dag, 29 maart 2023, de meest succesvolle tot nu toe. Maar hoe meer bedrijven gezamenlijk aandacht besteden aan veilig en gezond werken en het voorkomen van ongevallen, hoe beter. Daarom hopen de initiatiefnemers het deelnemersaantal van vorig jaar tijdens de Bewust Veilig-dag 2024 weer te overtreffen. GRATIS EN VRIJBLIJVEND AANMELDEN In de komende maanden zal meer duidelijk worden over de invulling van de Bewust Veilig-dag 2024. Wie op de hoogte wil blijven, doet er goed aan zich nu alvast aan te melden. Aanmelden kan eenvoudig, gratis en vrijblijvend via www.bewustveilig.com/ aanmelden/.
PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 10 Zonneparken niet meer op landbouw- en natuurgronden Uitgangspunt is dat zonnepanelen zoveel mogelijk op daken en gevels komen of in combinatie met andere functies worden toegepast. Foto: WECAL Dak- & Isolatietechniek. Gezien het grote beslag op de schaarse ruimte in Nederland zijn zonneweides en zonneparken op landbouw- en natuurgronden, met enkele uitzonderingen, niet langer toegestaan. Dat schrijft minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken, Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) mede namens minister Jetten (Klimaat en Energie) op 26 oktober in een brief aan de Tweede Kamer. Het Rijk, provincies (IPO), gemeenten (VNG) en waterschappen (UvW) hebben afspraken gemaakt over het multifunctioneel gebruiken van locaties voor de opwekking van zonne-energie. Eerst wordt gekeken of plaatsing op daken en gevels mogelijk is, daarna komen andere locaties in beeld, zoals parkeerplaatsen, stortplaatsen en langs wegen in beeld. Zonneweides en zonneparken op landbouw- en natuurgronden zijn, met enkele uitzonderingen, niet langer toegestaan. De ‘voorkeursvolgorde zon’ wordt daar waar dat nog niet is gebeurd, door de provincies juridisch vastgelegd in de provinciale verordeningen. Tegelijkertijd blijven de afspraken in de RES (Regionale Energie Strategie) overeind staan, en onderschrijven Rijk en medeoverheden het belang van het halen van de doelstellingen. MULTIFUNCTIONEEL GEBRUIK Nederland staat voor urgente opgaven op het gebied van landbouw, woningbouw, infrastructuur, natuur en economie, die allemaal om meer ruimte vragen. Ook is ruimte nodig voor de doelstellingen van de opwekking van duurzame energie. Maar de hoeveelheid ruimte is schaars. In de contourennotitie Nota Ruimte is afgesproken dat multifunctioneel gebruik van de ruimte de norm is. Dat geldt dus ook voor het toepassen van zon-PV. VOORKEURSVOLGORDE ZON De opgaven vragen om scherpe keuzes en zonder dat dit afbreuk doet aan de RES afspraken. Daarom sturen overheden langs vier treden voor de opwekking van zonne-energie. • Trede 1: Zonnepanelen op daken en gevels. • Trede 2: Onbenutte terreinen in bebouwd gebied. • Trede 3: Onbenutte terreinen in landelijk gebied. • rede 4: Landbouw- en natuurgronden. Uitgangspunt is dat zonnepanelen zoveel mogelijk op daken en gevels komen of in combinatie met andere functies worden toegepast. Rijk en mede-overheden stimuleren de plaatsing van zonnepanelen op daken van gebouwen, maar ook op bijvoorbeeld kassen, industrieterreinen, stortplaatsen en boven parkeerplaatsen. Belangrijke voorwaarde is dat multifunctionele combinaties landschappelijk goed inpasbaar zijn en passen op het elektriciteitsnet. Daarmee blijven de doelstellingen voor de RES-opgave onveranderd. Gebruik van landbouw- en natuurgronden voor zonne-energie is niet langer toegestaan, enkele uitzonderingen daargelaten. JURIDISCH VERANKERD Afspraak is dat provincies die de voorkeursvolgorde zon nog niet (volledig) in hun provinciale verordeningen hebben opgenomen, dit alsnog doen. De voorkeursvolgorde zon is daarmee ook juridisch verankerd. Dat betekent dat voor nieuwe zonneparken op landbouw- en natuurgronden geen vergunningen worden verleend, enkele uitzonderingen daargelaten. De provincie kan een uitzondering maken voor gronden die al een andere bestemming zouden krijgen, voor combinaties van zonnepanelen met bepaalde vormen van agrarische bedrijfsvoering of lokale energie-opwekking. Projecten waarvan de participatietrajecten al in een vergevorderd stadium zijn en die niet (helemaal) conform de aangescherpte voorkeursvolgorde zon zijn vormgegeven, kunnen doorgang vinden. Vanuit het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES) zal de naleving van de afspraken en haalbaarheid worden gemonitord. De RES-afspraken moeten namelijk wel te realiseren zijn. Zonneweides en zonneparken op landbouw- en natuurgronden zijn, met enkele uitzonderingen, niet langer toegestaan. Nieuwe website bevordering veilig graven Het Kabel en Leiding Overleg (KLO) heeft een nieuwe website gelanceerd met als doel om veilig graven te bevorderen: voorkomgraafschade.nl. Onder het motto ‘Samen voorkomen we graafschade’ biedt deze website alles wat professionals nodig hebben om veilig in de ondergrond te werken. De website is gepresenteerd tijdens de laatste ledenvergadering van het Kabel en Leiding Overleg, bij Bouwend Nederland in Zoetermeer. In vijf heldere stappen zie je wat je kunt doen om ervoor te zorgen dat je ’s avonds weer veilig thuiskomt. Op de site vind je verschillende hulpmiddelen en toolboxen. Nieuw is de Risico’s en maatregelenhulp. Hiermee zie je in één oogopslag welke maatregelen je bij diverse werkzaamheden moet nemen om ongelukken te voorkomen. De vernieuwde CROW 500 proof website is ook een blikvanger. Hier kun je kennismaken met de C5P-app waarmee je aantoonbaar volgens de CROW500-richtlijn kunt werken. Deze app van het KLO is ontwikkeld voor en door de graafketen. Ondanks het nieuwe adres blijft de site ook bereikbaar via het vertrouwde www.kabelenleidingoverleg.nl. OVER HET KLO Het Kabel en Leiding Overleg (KLO) verbindt de hele graafketen. In deze vereniging werken grondroerders, netbeheerders en beheerders van de openbare ruimte samen om het aantal graafschades in Nederland te verminderen. Zij delen kennis en inzichten en werken mee aan nieuwe wet- en regelgeving. Ook zet het KLO zich in voor de implementatie van de CROW 500 richtlijn, bijvoorbeeld met de C5P-app en de Risico’s en maatregelenhulp.
11 NUMMER 11 / NOVEMBER 2023 ACTUEEL COLUMN JOHAN OLTVOORT Ik werd getriggerd door een kop in de Tubantia van 26 oktober 2023: ‘te nuchter voor innovatieve projecten’. In Twente hebben de meeste mensen liever een parkeerplaats op eigen terrein dan een hip dakterras. In Cobouw van 19 mei geeft Albert Ten Brinke aan dat de goedkoopste manier van bouwen in 1982 en nu nog steeds, bestaat uit kanaalplaatvloeren en kalkzandsteenelementen. Om te beginnen een paar uitgangspunten: • De overheid zijn wij met zijn allen, niet iets waar wij geen invloed op hebben. • We moeten meer betaalbaar bouwen. • Er is schaarste aan grond(stoffen). • Gebouwen moeten naar de toekomst energie leverancier zijn in plaats van gebruiker. • We moeten verder innoveren en zoeken naar duurzame en circulaire bouwmaterialen. • Flex is geen oplossing maar een noodverband. • Het hogere wooncomfort staat niet in verhouding met de extra installatievoorzieningen en de kosten die dat met zich meebrengt. Al dit bovenstaande staat in een tijdslijn en hoeft niet vandaag allemaal te gebeuren. Er moet een slimme volgorde worden bepaald waardoor er de minste schade aan de maatschappij wordt berokkend en mensen menswaardig kunnen leven. We willen in 2023 alles tegelijk voor elkaar krijgen. De deadlines vallen over elkaar heen. En zie wat het resultaat is. Het valt stil, ik zie producenten van bouwmaterialen en aannemers afschalen. Nog even en er vindt een uitstroom van technische vakmensen uit de bouw plaats. De vorige crisis heeft ons geleerd dat vakmensen die de bouw verlaten niet meer terugkomen. Niet meer in een busje ’s morgens om 5:00 uur uit het oosten om in het westen te gaan bouwen. Wat was het mooi geweest als de overheid vanaf 2008 een programma had gehad om substantieel huizen te isoleren en daarmee te verduurzamen. Ik zie helaas hetzelfde nu gebeuren. Tenzij...we nu oppakken wat nog kan en zoals we gewend zijn in de bouw een planning maken. Kiezen voor eenvoud en luisteren naar wat wonen voor mensen inhoudt. Niet bouwen voor leegstand. Geen woningen bouwen waar je eigenlijk niet in wil wonen, maar wel moet omdat je een dak boven je hoofd moet hebben. Oververhitting wordt/is een groot probleem. Woningen met kanaalplaatvloeren, vloerverwarming in combinatie met een warmtepomp en steenachtige wanden kennen dat probleem niet. Wie hierover verder wil sparren nodig ik uit voor een kop koffie. Juist ook mensen die een meer eenvoudige installatie van de woning voorstaan. Het moet mogelijk zijn om nuchter te gaan innoveren. En wel een tempo dat we aankunnen zonder te ontsporen. Johan Oltvoort Directeur Olbecon en Olcas Johan geeft maandelijks in BouwTotaal zijn visie op de rol van prefab in de bouw. Less is more Eerste gevelbordje Wecycle inleverpunt voor bedrijven Metaalrecyclers die deelnemen aan de Stimuleringsregeling van Stichting OPEN zijn een officieel Wecycle inleverpunt voor bedrijven. Zij nemen dan elektrisch afval – zoals elektrisch gereedschap - aan van bedrijven en houden dit apart en zorgen dat het bij een CENELEC-verwerker terechtkomt. Waar gewenst ontvangen zij vanaf nu een gevelbordje om op te hangen bij de ingang. Het eerste bordje werd 26 oktober officieel uitgereikt aan Gabriël van Seumeren van Prometaal door Steven van Eijck van Stichting OPEN. Als Wecycle inleverpunt nemen metaalrecyclers elektrisch afval aan van bedrijven en houden dit apart. Dit afval moet zoveel mogelijk compleet en onbeschadigd zijn: dus bedrijven moeten dit elektrisch afval niet verder beschadigen of demonteren, verknippen, vermengen of stekkers eraf halen. De metaalrecyclers slaan het op en transporteren het naar een CENELEC / bij Stichting OPEN aangesloten verwerker. De metaalrecyclers stellen zich open als inleverpunt voor bedrijven en worden vermeld op www. wecyclevoorbedrijven.nl. BIJDRAGE AAN DOELSTELLINGEN Hiermee leveren deze metaalrecyclers een positieve bijdrage aan het behalen van de doelstellingen op het gebied van gescheiden inzameling en verwerking van elektrisch afval en de circulaire economie. Hiervoor zet Stichting OPEN haar sterke merk Wecycle in. Dit merk is zowel bij consumenten als bedrijven bekend om haar locaties waar elektrisch afval op een verantwoorde manier kan worden afgegeven. Steven van Eijck, voorzitter Stichting OPEN: “Zo’n 60% van de metaalrecyclers is nu Wecycle-inleverpunt voor bedrijven. Een prachtig begin! We nodigen meer metaalrecyclers van harte uit om zich aan te sluiten!” EERSTE WECYCLE VOOR BEDRIJVENBORDJE “Door deel te nemen aan onze Stimuleringsregeling bereiden de metaalrecyclers zich niet alleen voor op de toekomstige afgifteplicht, maar profiteren ze ook van de financiële voordelen die de regeling biedt”, vervolgt Steven van Eijck, voorzitter Stichting OPEN. Eén van de metaalrecyclers die al een tijd deelneemt aan de regeling en het eerste Wecycle inleverbordje ontving, is Prometaal. De organisatie bestaat dertig jaar en staat bekend als een innovatieve metaalrecycler. De ontwikkelingen rond elektrisch afval zijn door Prometaal vanaf het begin voortvarend aangepakt. “We begrijpen het belang om deze stroom apart te houden”, aldus Gabriël van Seumeren. “We willen deze graag blijven innemen en bedrijven in onze regio (Utrecht) de mogelijkheid bieden om hun elektrisch afval lokaal op de juiste wijze af te voeren.” OVER STICHTING OPEN EN WECYCLE Stichting Organisatie Producentenverantwoordelijkheid E-waste Nederland (OPEN) is, namens alle producenten van elektrische apparaten in Nederland, verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van elektrisch afval. Het doel is om de wettelijke inzameldoelstelling te behalen én elektrisch afval circulair te maken. Dit doet de stichting samen met de inzamel-, sorteer- en recyclepartners. Onder de naam Wecycle voert de stichting campagnes om de inzameling en recycling van elektrisch afval te stimuleren. Consumenten en professionals kunnen hun elektrisch afval gratis inleveren bij één van de duizenden Wecycle-inleverpunten door het hele land. De punten zijn te vinden op www. wecycle.nl. Steven van Eijck, Stichting OPEN (links) reikt het gevelbordje uit aan Gabriël van Seumeren, Prometaal.
PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 12 SNEL GEBOUWD Slimme logistiek bij woontoren In de Amsterdamse Sluisbuurt heeft de woontoren Justus bijna het hoogste punt van maar liefst 100 meter bereikt. Het markante gebouw telt straks 33 verdiepingen en biedt ruimte aan 289 energiezuinige appartementen. Pal naast de bouwplaats plaatste ontwikkelende bouwer J.P. van Eesteren, een ‘logistieke hub’ om de bouwlogistiek te stroomlijnen. Samen met Giesbers Installatiegroep werd het werktuigbouwkundige deel van het project slim aangepakt; vrijwel alle onderdelen zijn geprefabriceerd. TEKST: J.P. VAN EESTEREN EN TECHNIEK NEDERLAND Foto: de Architekten Cie. B.V. Fotograaf: Ernst van Raaphorst. Foto: de Architekten Cie. B.V. Fotograaf: Ernst van Raaphorst. Bouwplaats met de hub in de twee halfronde hangars. Foto: de Architekten Cie. B.V. Fotograaf: Ernst van Raaphorst.
13 NUMMER 11 / NOVEMBER 2023 SNEL GEBOUWD Snel gebouwd De kracht van prefab Ook de ketenpartners doen mee en leveren hun materialen minimaal verpakt aan bij de hub. Dit betreft groothandel Wasco, vloerverwarmingsleverancier WTH en Ideal Standard, leverancier van het sanitair. De uitvoering van het project is daardoor duurzamer, de doorlooptijd is korter en de hoeveelheid verpakkingsmateriaal is relatief klein. Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland en programmamanager Circulariteit Laurens de Vrijer bekeken het bouwproject op het Zeeburgereiland van dichtbij. Het bezoek van Doekle Terpstra werd mede ingegeven door het Brancheplan Verpakkingen uit 2022. In 2025 wil de installatiebranche 20% minder plastic en kartonnen verpakkingen gebruiken. Bovendien zullen de verpakkingen die de branche in 2025 nog gebruikt volledig recyclebaar zijn. GESTROOMLIJND PROCES Volgens Erwin de Waal, projectmanager bij J.P. van Eesteren, zorgt de slimme logistieke aanpak voor een gestroomlijnd proces. De logistieke stromen zijn gescheiden van de bouw- en installatiewerkzaamheden. Dat helpt om de bouwplaats netjes te houden en de monteurs grijpen nooit mis. Erwin: “Alle materialen staan klaar op de plek waar de monteur die dag aan de slag gaat. Dat scheelt veel tijd.” VERPAKKINGSARM PROJECT Over de logistiek en de verpakkingen zijn heldere afspraken gemaakt met de ketenpartners. Alle bouw- en installatiematerialen worden gebundeld per woning of verdieping afgeleverd bij de logistieke hub naast de bouwplaats. Daardoor blijft het aantal vervoersbewegingen laag en de CO2-uitstoot dus ook. Bovendien is het vervoer van de hub naar de bouwplaats zoveel mogelijk elektrisch. De materialen worden verpakkings-arm aangeleverd. Dat scheelt monteurs veel tijd in de handling én het beperkt de hoeveelheid afval op het project. Programmamanager Laurens de Vrijer van Techniek Nederland: “Dit project laat zien dat het Brancheplan Verpakkingen écht werkt. Alle ketenpartners werken eraan mee én hebben er voordeel van.” VEEL PREFAB Ook prefab aanleveren van de werktuigkundige componenten maakt deel uit van de logistieke aanpak. Giesbers Installatiegroep stelt de prefab-pakketten samen in de eigen fabriek in Rotterdam. De materialen worden via de hub just-in-time aangeleverd op de plek waar monteurs ze nodig hebben. Arjen Vermeer van Giesbers: “Alle werktuigkundige onderdelen zijn zoveel mogelijk plugand- play. Daardoor maken we veel minder montage-uren.” Voorzitter Doekle Terpstra sprak tijdens een gesprek in de bouwkeet zijn bewondering uit voor het logistieke hoogstandje: “Deze aanpak is niet alleen commercieel interessant voor alle deelnemende partijen, het zorgt ook voor een goede opbrengst in termen van duurzaamheid. Dit wordt de standaard in de sector, ik kom hier heel enthousiast vandaan.” Beeld: z_chtb__r voor J.P. van Eesteren en Giesbers InstallatieGroep.
KOMO.® Kwaliteit zoals beloofd. Wkb? Een KOMO-certificaat levert kwaliteit en bewijs. Onder de nieuwe bouwwetgeving draait alles om aantoonbare kwaliteit. Producten en bouwprocessen met het KOMO-keurmerk hebben daarom de voorkeur. Want daarvan staat vast dat ze aan alle eisen voldoen. Keer op keer door onafhankelijke deskundigen getoetst. KOMO-certificaten leveren de bouwkolom extra voordelen: Ook vooraan staan in de Wkb? Laat uw product of proces nu certificeren. Kijk op: KOMO.NL DE CERTIFICAATHOUDER Een voorrangspositie in de keuze voor zijn product of proces. DE AANNEMER Een bewijs van geleverde kwaliteit. DE OPDRACHTGEVER Besparing op de kosten van de kwaliteitsborger.
15 NUMMER 11 / NOVEMBER 2023 ONDERNEMER Snel verdiend Fiscaliteit & subsidie KOR, lease en belastingrente 1. TIJDIG AAN- OF AFMELDEN VOOR DE KOR Bent u een kleine ondernemer met een jaaromzet die niet hoger is dan € 20.000,- (exclusief btw) per kalenderjaar? In dat geval kunt u gebruikmaken van de kleineondernemersregeling (KOR). U bent dan vrijgesteld van btw. Dat betekent minder administratieve rompslomp, want u hoeft geen btw te berekenen aan uw afnemers en in beginsel geen btw-aangifte te doen. Daar staat wel tegenover dat u ook geen aftrek hebt van btw die aan u in rekening is gebracht. KOR niet altijd voordelig De KOR hoeft niet altijd voordelig te zijn. Dat is het geval als u nu bijvoorbeeld meer btw in aftrek kunt brengen dan u in rekening brengt aan uw klanten of wanneer u afnemers heeft die belang hebben bij btw-aftrek. Ook is de KOR nadelig als u heeft geïnvesteerd in onroerende en/of roerende zaken, waarop wordt afgeschreven en waarvan na het jaar van aanschaf en ingebruikname nog een herzieningsperiode loopt van respectievelijk 9 en 4 jaar. In die periode moet u aan ieder jaar respectievelijk 1/10e (bij onroerende zaken) en 1/5e (bij roerende zaken) gedeelte van de bij aanschaf betaalde btw toerekenen. Vervolgens moet u aan het einde van ieder jaar beoordelen in hoeverre u recht hebt op aftrek van dat gedeelte van de btw. Dat hangt af van de mate waarin u dat jaar belaste of vrijgestelde prestaties verricht. Alleen voor zover u belaste prestaties hebt verricht, komt u in aanmerking voor btw-aftrek. Als u kiest voor toepassing van de KOR wordt u geacht van btw te zijn vrijgesteld en hebt u geen btw-aftrekrecht. Blijkt uit de herzieningsberekening dat u meer dan € 500,- te veel in aftrek heeft gebracht, dan moet u deze herzienings-btw aangeven in de btw-aangifte van het laatste tijdvak van het boekjaar. Minder dan € 500,- herzienings-btw wordt u niet alsnog verschuldigd. De terugbetaling van herzienings-btw kan dus aanleiding zijn om niet voor de KOR te kiezen. Tijdig aan- of afmelden Wilt u zich aan- of juist afmelden voor de KOR per 1 januari 2024, doe dit dan in ieder geval uiterlijk vóór 2 december 2023. U kunt zich afmelden met het speciale afmeldformulier van de Belastingdienst. Meldt u zich niet tijdig af, dan zit u in beginsel 3 jaar vast aan de KOR. Hebt u zich tijdig afgemeld, dan kunt u daarna 3 jaar geen gebruik maken van de KOR. Ook voor het aanmelden voor de KOR is een speciaal aanmeldformulier beschikbaar. Aanmelden kan bijvoorbeeld ook interessant zijn voor stichtingen of verenigingen met geringe ondernemingsactiviteiten en een jaaromzet van minder dan € 20.000,-. Let op! Komt u in het kalenderjaar met uw omzet boven de omzetgrens van € 20.000,-, dan moet u zich direct afmelden voor de KOR. Hierbij telt u niet mee de omzet aan btw-vrijgestelde diensten, maar bijvoorbeeld wel de omzet van leveringen aan buitenlandse afnemers, waarop u het 0%-tarief hebt toegepast. Na het afmelden valt uw (overige) omzet in de btw-heffing. U moet dan btw afdragen en btw-aangifte doen. Dat geldt ook al voor de levering of dienst, waarmee u de omzetgrens hebt overschreden. U krijgt dan ook weer aftrekrecht voor zover u belaste leveringen en diensten verricht. 2. LEASE ALS ALTERNATIEVE FINANCIERING Bent u bezig om uw coronaschuld en/of andere schulden af te lossen? Dan merkt u dat ook in de mogelijkheden die u heeft om een financiering te krijgen als u wilt investeren. De financiers moeten bij de kredietbeoordeling de (vastgelegde) afspraken toetsen en meenemen in hun berekening van uw betalingscapaciteit. Met name de banken zijn kritisch in hun berekeningen van de financieringsmogelijkheden. U kunt dan alternatieve financieringsmogelijkheden overwegen. Hebt u plannen om te verduurzamen en wilt u investeren in zonnepanelen, accuopslag, elektrische voertuigen? Dan zou een lease-oplossing een goed alternatief kunnen zijn. Deze manier van financieren noemen we objectfinanciering. De mogelijkheden zijn in deze financieringsvorm groter, doordat de toetsing van de financieringsmogelijkheden ‘soepeler’ verloopt. 3. BELASTINGRENTE OOK BIJ TERUGGAVE 8% Sinds 1 september 2023 is het belastingrentepercentage voor de vennootschapsbelasting (en bronbelasting) zowel voor te betalen als voor te vergoeden belastingrente 8% geworden. Tot 1 september 2023 gold voor vergoede belastingrente nog een rentepercentage van 10,5%. Het onderscheid tussen vergoede en te betalen belastingrente is ontstaan doordat dit jaar de belastingrente niet volgens de gebruikelijke systematiek is verhoogd. Volgens deze systematiek zou de belastingrente de verhoging van de wettelijke rente voor handelstransacties moeten volgen. Dat zou een verhoging naar 10,5% betekenen. Maar daar is in elk geval tot 1 januari 2024 van afgezien. Het rentepercentage blijft voorlopig dus 8%. Dit percentage geldt nu dus ook bij een teruggave van vennootschapsbelasting. VOORKOM BELASTINGRENTE U kunt belastingrente in rekening gebracht krijgen als u vennootschapsbelasting moet bijbetalen. Dat kunt u voorkomen door een reële inschatting te (laten) maken van de verschuldigde vennootschapsbelasting. Doet uw bedrijf het beter dan u begin 2023 had verwacht en is de winst waarschijnlijk hoger. Verzoek dan om een aanvullende voorlopige aanslag. In alle gevallen geldt, als u meer wilt weten, raadpleeg dan uw adviseur. In dit artikel kijken we naar de kleineondernemersregeling (KOR) en lease als alternatieve financiering. Tot slot gaan we in op het belastingrentepercentage voor de vennootschapsbelasting (en bronbelasting). Deze is zowel voor te betalen als voor te vergoeden belastingrente 8% geworden. John A.W.J.M. Brands MBA Directeur Kubus Onderneming Support Kubus Administratieve Dienstverlening en Accountancy john.brands@kubus.nl www.kubus.nl
www.bouwtotaal.nlRkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=