21 NUMMER 9 / SEPTEMBER 2023 THEMA PREFAB Conceptueel en modulair bouwen Foto: Koopmans Bouw / geWOONhout. Digitalisering, industrialisatie en productieautomatisering Foto: BIM4Production. Conceptueel en modulair bouwen kenmerkt zich als geïntegreerde totaaloplossingen. Vanuit de fabriek worden 2D of 3D modules naar de bouwplaats vervoerd, waar deze snel worden geassembleerd tot een wind- en waterdichte woning. In 2022 zijn er circa 10.000 industrieel gebouwde woningen opgeleverd. Naar verwachting zal het aantal industrieel vervaardigde woningen in 2023 nog weer hoger liggen. Al in 2014 startte VolkerWessels met de bouw van een fabriek die comfortabele en duurzame woningen onder de naam ‘MorgenWonen’ aan de lopende band kon produceren. Sindsdien beschikt het bedrijf over meerdere fabrieken die complete woningen en appartementen in beton of hout kunnen produceren. MorgenWonen begon acht jaar geleden met een (semi) prefab eengezinswoning, maar inmiddels gaat het ook om (semi) appartementencomplexen tot zes verdiepingen. De concurrentie liet een tijdje op zich wachten, maar in 2022 is Van Wijnen gestart met een woningfabriek in Heerenveen. Het doel is dat hier jaarlijks 4.000 Fijn Wonen woningen de fabriek verlaten. Inmiddels heeft Van Wijnen op 20 juli 2023 het allereerste KOMO-(diensten) certificaat ontvangen voor de ontwerpfase van haar prefab woningconcept. Dit jaar wordt ook certificering verwacht van het assemblageproces op de bouwplaats. Bouwbedrijf Plegt-Vos heeft medio 2022 de Slimme Huizenfabriek in Almelo geopend. Er is in 2022 gestart met een productiecapaciteit van 30 woningen per week. De komende jaren worden vier andere hallen in fases toegevoegd waardoor deze capaciteit steeds verder uitbreidt. In totaal worden vijf productiehallen en een experience center gebouwd. Naast deze fabrieken zijn er ook leveranciers van houtbouw, zoals De Groot Vroomshoop, geWOONhout (Koopmans Bouw) en Heijmans ONE, die complete houten woningmodules leveren. Na assemblage van de modules staat er vaak al in één dag een complete woning. Op 1 juli 2022 nam Heijmans de IIBO fabriek (Intelligente Innovatie Bouw Oplossingen) in Heerenveen officieel over. Hier worden nu houtskeletbouwwoningen gemaakt. In Uden staat verder een woningfabriek van Barli en zo kunnen we nog even doorgaan. De industrieel vervaardigde woning is al niet meer weg te denken. Toenemende digitalisering en micro-industrialisatie maakt industrieel bouwen ook interessant voor MKB’ers. Door kleine ingrepen in het productieproces kan vaak al een waardevolle bijdrage worden geleverd aan procesoptimalisatie. Dat betekent meer efficiëntie en minder bouwfouten. Er staan in Nederland inmiddels enkele innovatie woningfabrieken en dat aantal zal nog groeien. Door middel van grotendeels geautomatiseerde processen worden woningmodules geproduceerd van hoge kwaliteit. Deze modules worden op de bouwplaats samengevoegd tot woningen of meerlaagse appartementen. MKB-bedrijven lijken hiermee buitenspel te staan in het industrialisatieproces in de bouw, maar niets is minder waar. Ook een nieuwe kanteltafel of een optimalisatie in het productieproces biedt veel kansen. Dit noemen we micro-industrialisatie, waarbij de investering (relatief) laag blijft en het effect zeer groot kan zijn. PARAMETRISCH ONTWERPEN Een andere ontwikkeling is parametrisch ontwerpen. Dat is een proces waarbij op basis van data of verbanden tussen onderdelen een ontwerp kan worden gegenereerd. Hierdoor kan bijvoorbeeld een robotarm feilloos een 3D-model nabouwen met geprint beton of bijvoorbeeld bakstenen. Voor de bouw biedt dit ongekende designmogelijkheden. Over een aantal jaren is grootschalige digitalisering en prefabricage in de bouw waarschijnlijk net zo gewoon als bijvoorbeeld werken met BIM. Tijdig aansluiten op de ontwikkeling van digitalisering en prefabricage geeft de kennis en voorsprong die je graag wilt hebben of sterker: nodig hebt om te kunnen overleven.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=