11 NUMMER 4 / APRIL 2023 ACTUEEL COLUMN JOHAN OLTVOORT In 1418 won Fillippo Brunelleschi de prijsvraag die uitgeschreven was door de bouwers van de kathedraal van Florence. De bouw was in 1296 begonnen, maar men wist niet hoe men de koepel zou kunnen bouwen zonder stuthout voor de houten ondersteuningsconstructie. Dit was tot die tijd namelijk de gebruikelijke methode. De koepel was te groot en om het werk op de traditionele manier te bouwen. Men moest voor het stuthout alle bomen in de bossen van Noord-Italië kappen. Brunelleschi won de prijsvraag door een constructie te bedenken zonder onderstempeling, maar met gebruikmaking van de eigenschappen van steen, mortel en het uitvinden van een hijskraan. Voor die tijd een revolutie in het bouwen van grote koepels. In 2023 staan we voor een uitdaging waarvan we de uitkomst nog niet weten. Bouwen we in hout of in beton? Rucksichtslos alle bossen kappen is ook nu geen optie en doorgaan op de ingeslagen wegen ook niet. Verstandig omgaan met de hoeveelheid toe te passen beton is wel een must. Beton toepassen waar het moet en hout waar het kan. Ook hier geldt dat we de gebaande paden moeten verlaten en ons creatief opstellen. En net zo inventief handelen als Brunelleschi. BETON BESPAREN Constructeurs kunnen niet stoppen met het ontwerpen van de constructie, totdat het bouwwerk in gebruik wordt genomen. Tegenwoordig moeten we verder denken: hoe kan ik het zonder slopen weer uit elkaar halen? Kritisch zijn bij het dimensioneren van betonconstructies. Als het technisch mogelijk is, of met geringe aanpassingen, pas dan een voorgespannen kanaalplaatvloer toe in plaats van een breedplaatvloer of een in het werk gestorte vloer. Dit kan in een gemiddeld jaar veel beton besparen die geen toegevoegde waarde heeft. Om een indruk te geven: indien elke m2 breedplaatvloer vervangen zou worden door een kanaalplaatvloer, zou dat circa 450.000 m3 beton kunnen besparen! Er zijn ook kanaalplaatvloeren van 120 mm en 150 mm dik. DENKEN IN SCHAARSTE Een ander aandachtspunt is om bij bouwmaterialen te denken in schaarste, in plaats van overvloed. Als we in staat zijn om in de totale bouwkolom efficiënt en zoveel mogelijk prefab te werken hebben we minder afvalstromen en minder faalkosten. Ook dit draagt bij aan het verlagen van de kosten en de milieubelasting van de bouwkolom. In tegenstelling tot een constructie van hout, heeft beton een warmte bufferende eigenschap. Een eigenschap die vaak onderbelicht blijft en de moeite waard is om mee te nemen in het ontwerp van een bouwwerk. Daar komen we een volgende editie op terug. Johan Oltvoort Directeur Olbecon en Olcas Hoe een constructie van steen de bossen redde Nieuwe Column Johan Oltvoort geeft maandelijks in BouwTotaal zijn visie op de rol van prefab in de bouw. Dom in Florence. Afscheid Maxime Verhagen bij Bouwend Nederland Arno Visser (links) en Maxime Verhagen op het afscheid in de Grote Kerk. “In januari ben ik begonnen aan een intensief inwerkprogramma, wat me door het hele land bracht”, vertelt de kersverse voorzitter Arno Visser. “Maxime Verhagen laat een sterke vereniging achter, die in tien jaar tijd met meer dan 400 leden is gegroeid tot meer dan 4.500 leden. Bouwend Nederland is op lokaal, regionaal, landelijk en zelfs Europees niveau verder op de kaart gezet en een relevantere samenwerkingspartner geworden. Ik bouw hier op voort, want de bouw is een probleemoplosser. Of je nu praat over de bouw van nieuwe woningen, over de energietransitie of over bereikbaarheid; zonder sterke en innovatieve bouw- en infrabedrijven werkt het niet.” TERUGBLIK “Ik kijk terug op tien fantastische jaren, waarin geen dag saai was”, benadrukt vertrokken voorman Verhagen. “Toen ik aantrad hebben we de structuur van de vereniging succesvol hervormd, en gezorgd dat leden weer gehoord worden. Ik ben er trots op dat de bouw tijdens de coronacrisis geen dag stil lag. In tien jaar tijd steeg de bouwproductie met meer dan 40% en daalde het aantal faillissementen en WW-uitkeringen significant. Helaas heb ik niet alle blokkades voor de bouw en infra weg kunnen nemen. Denk hierbij vooral aan de stikstofproblematiek. Er is dus voor mijn opvolger nog genoeg werk aan de winkel. Ik wens hem hierbij veel succes en ik heb er alle vertrouwen in dat Arno een belangrijke bijdrage gaat leveren. Ik wil tot slot alle leden en de bureauorganisatie van Bouwend Nederland en iedereen met wie ik heb samengewerkt bedanken voor het vertrouwen het afgelopen decennium.” VERHAGEN BLIJFT ACTIEF IN BOUWSECTOR Verhagen blijft nog actief, onder meer in de bouwsector. Zo is hij per 1 maart 2023 benoemd als president-commissaris van Van Gelder Groep. Tot mei 2024 blijft hij aan als bestuursvertegenwoordiger van de groep België, Nederland en Luxemburg in FEIC (European Construction Industry Federation). Economie op slot door stikstofregels? In de brief lezen we verder: ‘De provincie Noord Brabant heeft zelfs afgekondigd helemaal geen vergunningen meer te verlenen. De vergunning verlening móet op korte termijn weer op gang komen. Dit is mogelijk met een aantal juridische aanpassingen die ons stikstofbeleid in lijn brengen met ons omringende landen. Als we niet juridisch ingrijpen blijft Nederland nog twee jaar of langer op slot. Die stilstand kunnen we ons niet langer permitteren.’ De stikstofcrisis is bijna exclusief een Nederlandse crisis op Vlaanderen na. In andere landen en gebieden die te maken hebben met dezelfde Europese Habitatrichtlijn, zit de vergunningverlening niet op slot, hoewel ook daar de stikstofbelasting te hoog is. ‘Een deel van het probleem heeft Nederland zelf gecreëerd door de manier waarop de Europese Richtlijn hier is ingevuld. De nationale regelgeving moet daarom op vier punten in lijn worden gebracht met die in andere EU-lidstaten. Dan wordt vergunningverlening weer mogelijk. Om te borgen dat géén verslechtering van natuurgebieden optreedt en de natuur herstelt, zal ondertussen de stikstofemissie teruggebracht moeten worden door de vrijwillige uitkoop van piekbelasters.’ In de brief pleiten VNO-NCW en MKB-Nederland er verder voor om in de wet vast te leggen dat een deel van de stikstofreductie door de uitkoop van piekbelasters naar een stikstofbank gaat. ‘Wat ontbreekt is een wettelijke eis dat er een nader te bepalen percentage van te realiseren emissiereducties beschikbaar komt voor het bouwen van woningen, aanleggen van wegen, bedrijfsactiviteiten en de energietransitie.’ ‘Nederland zit nu drie en half jaar op het stikstofslot en dat slot wordt steeds strakker dicht gedraaid. Woningbouw, aanleg van wegen, bedrijfsactiviteiten en energietransitie-projecten zijn inmiddels vrijwel onmogelijk.’ Dat schrijven VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof. Tijdens het afscheid van Maxime Verhagen in de Grote Kerk in Den Haag heeft Arno Visser het voorzitterschap van Bouwend Nederland officieel overgenomen. Verhagen was van 2013 tot en met 2023 het boegbeeld van de Nederlandse bouw- en infrasector en is opgevolgd door Arno Visser, voormalig president van de Algemene Rekenkamer. Visser is benoemd voor een periode van vier jaar.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=