PLATFORM VOOR HEEL BOUWEND NEDERLAND 8 Prijsstijging kalkzandsteen door fors gestegen energiekosten “Aannemers begrijpen soms niet dat onze kalkzandsteen 25% duurder is geworden. Helaas kunnen we niet anders, door de fors gestegen energiekosten. Wij zijn een energie-intensieve industrie, dus wij hebben extra last van de hoge energiekosten”, zegt Leon de Kok, directeur van MAKZ Kalkzandsteen. Hij baalt zichtbaar van de enorme prijsstijgingen en geeft graag openheid over de achtergronden. Daarnaast mogen de voordelen van kalkzandsteen niet worden vergeten. TEKST: ING. FRANK DE GROOT BEELD: MAKZ KALKZANDSTEEN Nee, het zijn niet de leukste tijden voor de energie-intensieve industrie. Mede door de oorlog in Oekraïne zijn de kosten voor gas en elektra enorm gestegen. “Aannemers denken dat wij die extra kosten wel op kunnen vangen, ‘want jullie maken toch veel winst’. Maar wij kunnen die fors hogere energiekosten echt niet zelf dragen. Wij staan ook met de rug tegen de muur: dit is echt een disruptie. Ik ben vorige week nog bij een groot bouwbedrijf geweest om volledig inzicht te geven in de achterliggende kosten. Daar zijn wij heel open in”, zegt Leon de Kok van MAKZ Kalkzandsteen uit Oosterhout. ACHTERGRONDEN PRIJSSTIJGING Kalkzandsteen wordt gemaakt van de natuurlijke producten kalk (5%), zand (90%), kalkzandsteenpuin (5 tot 10%) en water. Het zand is in Nederland volop voorradig en de kalk wordt ingevoerd uit België en Duitsland. “Voor kalkzandsteen wordt ongebluste kalk gebruikt. Dat krijg je door kalksteen te branden en dat kost veel gas. Hierdoor is kalk dit jaar fors duurder geworden en volgend jaar komt daar nog weer een hoog percentage bij”, aldus Leon. Een tweede uitdaging is de CO2 die vrijkomt bij het branden van kalksteen. “Wij hadden contact met een partij die betrokken was bij het ‘Porthos-project’. Dat project maakt de opslag mogelijk van CO2 uit het Rotterdamse havengebied in lege gasvelden onder de Noordzee. Voor het project is gebruikgemaakt van de bouwvrijstelling. Nu de bouwvrijstelling niet gebruikt mag worden, loopt dit project helaas vertraging op. Inmiddels is de CO2-heffing op kalk hierdoor al € 32,-/ ton.” Dan zijn er ook nog de stijgende transportkosten, door de gestegen dieselprijzen. “De dieseltoeslag is ook al 7%. En zand en grind worden per boot vervoerd. Ook de brandstof voor schepen is behoorlijk duurder geworden”, aldus Leon. TOEKOMST VOOR WATERSTOF? Samengevat is volgens Leon elektriciteit een factor 3 duurder geworden en gas een factor 6. “Maar je hebt toch een vast contract?, hoor ik dan. Ja, maar dat verloopt op een gegeven moment en de prijzen zijn nu zo hoog, dat een nieuw langdurig contract onbetaalbaar is. We kopen nu blokken energie in, bijvoorbeeld per maand of per kwartaal.” Uiteindelijk resulteren alle kostenstijgingen in een prijsstijging van MAKZ kalkzandsteen elementen en kleinformaten van 25%. “Daarvan is circa de helft een energietoeslag. De andere helft komt door de gestegen kalkprijs en vervoerskosten”, zegt Leon. De hoge prijzen voor gas dwingen de industrie na te denken over alternatieven, als waterstof. “Ik ga volgende week naar een waterstof-cursus. Uiteindelijk is de gasvoorraad eindig, dus we moeten ons verdiepen in duurzame alternatieven. Wij zitten hier bij een ondergrondse leidingstraat van het Rotterdamse havengebied. Voor ons pand loopt toevallig een ongebruikte gasleiding. Die leiding is bijvoorbeeld ook prima voor transport van waterstof te gebruiken.” MEETBARE DUURZAAMHEID De energiekosten mogen dan hoog zijn. op het gebied van duurzaamheid en circulariteit scoort kalkzandsteen ook hoog. Leon legt uit: “Uit de milieuprestatie vergelijking die door NIBE is opgesteld in 2021 blijkt dat de MKI (milieukostenindicator, red.) per m2 bij kalkzandsteenwanden in vergelijking met andere bouwmaterialen in dezelfde toepassing, het laagst is. Dat komt onder meer doordat kalkzandsteen wordt gemaakt van de natuurlijke producten kalk, zand, kalkzandsteenpuin en water. Kalkzandsteen heeft verder een levensduur van meer dan 75 jaar.” Kalkzandsteen leent zich ook prima voor hergebruik of recycling: “Breuk- en misproducten recyclen we. Onze strategische ligging aan de A27 en de A59, binnen een straal van 120 kilometer van de helft van alle bouwactiviteiten in Nederland en België, zorgt voor relatief weinig transportkilometers. De volgende stap is hergebruik van sloopmateriaal. We zijn samen met New Horizon – die gebouwen ontmantelt en restmaterialen oogst – aan het testen of we recycled bouwmateriaal als reststromen uit de bouw kunnen inzetten bij nieuwe productie.” Om de milieukosten voor alle producten inzichtelijk te maken is MAKZ Kalkzandsteen druk bezig om de Nationale Milieudatabase (NMD) te vullen met zogenoemde Categorie 1 Productkaarten. Dit is de hoogste categorie met getoetste ‘merk gebonden’ data van specifieke producenten en toeleveranciers. Er zijn ook Categorie 2 en 3 productkaarten. Categorie 2 bevat getoetste ‘merk ongebonden’ data van een branche of groep van producenten en leveranciers. De brancheorganisatie levert de data aan. Dan is er nog Categorie 3: deze bevat ongetoetste ‘merk ongebonden’ data in eigendom en onder beheer van Stichting Nationale Milieudatabase. Dit betreft zogenaamde ‘default’ waarden van milieu-informatie van producten. “Deze krijgen echter een toeslag voor een veiligheidsmarge van 30%. Daardoor komt de Milieukostenindicator MKI veel ongunstiger uit. NIBE heeft voor ons een Categorie 1 Productkaart gemaakt van een element, Met behulp van het softwareprogramma R<THiNK van NIBE maken we de overige productkaarten zelf. We hopen in de loop van 2023 alle productkaarten gereed te hebben. Dan kan iedereen de MKI berekenen van al onze producten. We merken namelijk dat steeds meer ontwikkelende aannemers daar naar gaan vragen.” OPKOMST PREFABRICAGE De kalkzandsteenindustrie heeft niet alleen te maken met de stijgende energiekosten en beperken van de milieukosten, maar ook de toenemende industrialisatie van het bouwproces. Dat vertaalt zich onder meer in toenemende prefabricage. Welke gevolgen heeft dit voor de kalkzandsteenindustrie? Leon: “De woningbouwopgave is enorm. Er zijn inmiddels in Nederland zelfs al geprefabriceerde kalkzandsteenwanden leverbaar, maar daar ligt niet de kracht van kalkzandsteen. Ons elementensysteem is namelijk al een vorm van prefab. Alle elementen komen op maat en gecodeerd naar de bouwplaats, inclusief wanduitslagen, waarop is te zien waar de elementen moeten komen. In feite is dit half-prefab, met als groot voordeel dat je tot kort voor de aflevering nog wijzigingen kunt doorvoeren en je flexibel bent met de leidingen die eenvoudig ingefreesd kunnen worden. En weet je: lijmen van kalkzandsteenelementen gaat ook erg snel.” Productiehal met autoclaven.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=