NUMMER 5 / MEI 2022 INNOVATIE & INSPIRATIE 39 Bouwgebreken Bouwkundige blunders BOUWGEBREKEN Kooklucht en ‘rookdichtheid’ In Nederland vind je hoogbouw van allerlei leeftijden. Wat regelmatig terugkomt is dat ondanks dikke betonvloeren, zware brand- en rookscheidingen en tegenwoordig ook strenge luchtdichtheidseisen, er buren zijn die elkaar elke dag ruiken. Althans, ze ruiken iedere dag het eten en ze weten of de buren rokers zijn. Hinder van kook- en rookluchten komt regelmatig voor bij appartementen, zowel nieuwbouw als oudbouw. dan die in de woonkamer en slaapkamer. De kiepramen hebben jaren naar tevredenheid van een bewoonster gefunctioneerd. Ze woonde alleen en kon alles prima regelen. Er was geen hinder totdat de eigenaar van de flat besluit een verbeterde ventilatie aan te brengen. KLACHTEN De bewoonster had haar buurmannen nog nooit zo vaak van dichtbij geroken, gaf ze aan. De klachten bestonden uit het ruiken van elkaars zeep-, kook- en rookluchten, maar ook het blijven hangen en verspreiden van de eigen kooklucht door de woning. Deze klachten traden allemaal op terwijl de ventilatie was ingeschakeld. Die kan zelfs niet eens uit. ONDERZOEK Bij onderzoek bleken de boven elkaar gelegen woningen per acht bouwlagen op één centraal ventilatieafvoerkanaal te zijn aangesloten. Alle woningen waren voorzien van een ventilator (decentraal) die niet uitgeschakeld kon worden. De bewoonster met de aanhoudende klachten woonde op de bovenste bouwlaag en had vanwege haar klachten enkele ventilatieroosters gekregen in de gevel. Boven twee van de kiepramen is een roostertje aangebracht. Dit na circa tien gaatjes met een diameter van één centimeter te hebben geboord door het kozijnhout. Zo ontstond een regelbaar roostertje in de keuken en woonkamer voor de toevoer van ventilatielucht. De slaapkamer kon wel worden geventileerd met het kiepraam, want elk roostertje kost extra geld in de huur. Dus geen roostertje in de slaapkamer. TEST VENTILATIESYSTEEM Tijdens het onderzoek is de werking van het ventilatiesysteem indicatief getest met behulp van een rookpen. De ventilator is op de middelste stand gezet en de ramen en (binnen)deuren zijn gesloten. De roostertjes in de gevel zijn geopend. Ter plaatse van de roostertjes is direct een gierend geluid waar te nemen. Hier wordt met hoge snelheid lucht naar binnen gezogen. Na verloop van enkele minuten is in de hal van de woning een toenemende rooklucht te ruiken. Die is van de centrale voorruimte van de buurman naast. Die buurman rookt de hele dag, werd medegedeeld. Ook in de woonkamer begint zich een rooklucht te verspreiden. Hier is duidelijk voelbaar dat onder de vloerplint een sterke luchtstroom is ontstaan vanuit de aansluiting van de vloer op de buitengevel. Met behulp van een rookpen is ook duidelijk zichtbaar dat hier lucht naar binnen wordt gezogen. Met behulp van de rookpen is zichtbaar dat er nauwelijks luchtstroming ontstaat ter plaatse van de binnendeuren, maar wel lucht naar binnen wordt gezogen bij de entreedeur. Omdat de bewoonster aangaf vaak het raam in de slaapkamer open te laten staan in de ochtend en dat die dan nogal eens de hele dag open staat, is ook deze situatie gesimuleerd. Hierbij blijkt de gehele ventilatie in de woning vrijwel geheel weg te vallen. Er wordt alleen ventilatielucht aangevoerd via het slaapkamerraam en die lucht wordt onder de binnendeur naar de technische ruimte afgevoerd. Hier is een ventiel gemaakt op de ventilatie-unit zelf. Met de rookpen blijkt op de moment vrijwel geen afvoer meer plaats te vinden via het ventiel in de badkamer, het toilet en de keuken. Wanneer de rookpen voor het ventiel in de keuken wordt gehouden is dit te ruiken in de badkamer die er naast ligt. CONCLUSIE Doordat de mechanische ventilatie continu ingeschakeld is, is sprake van een onderdruk in de woning. Er kan alleen lucht worden afgevoerd als er lucht wordt toegevoerd. De roostertjes in de gevels zijn zo klein dat hier te weinig lucht door kan worden aangevoerd. Hierdoor ontstaat een onderdruk in de woning met het gevolg dat door alle gaten en kieren die er zijn lucht wordt aangezogen. Dit blijkt een vloeraansluiting in de woonkamer en een daardoor open getrokken aansluiting van de entreedeur en het kozijn. HERSTEL Er is door de eigenaar gekozen om zoveel mogelijk de kieren af te dichten tussen de woning, de opening achter de plint in de woonkamer en een extra tochtdichting op de woningtoegangsdeur. Daarnaast is een extra roostertje aangebracht in de slaapkamer (zonder extra kosten) en is een ventilatie-advies gegeven aan de bewoonster. Hoe zal rook zich verspreiden door een dergelijk gebouw in geval van brand in een van de woningen? TEKST: ING. SJANG DENOUDEN BUREAU VOOR BOUWPATHOLOGIE BB Bij hoogbouw van de tijd voor het Bouwbesluit was ventilatie vaak anders geregeld dan de hoogbouw van na de invoering van het Bouwbesluit. De ventilatie heeft ook een snelle ontwikkeling doorgemaakt. Tegenwoordig hebben we ventilatiesystemen waarbij alles mechanisch wordt geregeld (systeem D) en er warmte wordt teruggewonnen. Dat is van een heel andere orde dan de natuurlijke regeling van de gehele ventilatie, zoals dat voorheen was. Deze laatste variant kent alleen openingen in de woning waardoor op basis van drukverschil meer of minder wordt geventileerd, sterk afhankelijk van de omstandigheden. Daar waar je ‘vroeger’ veel kon regelen met het openen van de juiste ramen en deuren kan je nu veel verstoren met het openen van ramen en deuren. Helemaal interessant wordt het als je een oude woning van een nieuwer ventilatiesysteem gaat voorzien. In al deze situaties zijn er uitdagingen. FLAT BOUWJAAR ‘92 In een acht bouwlagen tellend complex is bij de nieuwbouw een mechanische ventilatie-afvoer aangebracht. Hierbij is via een ingestort kanalenstelsel vanuit de technische ruimte de afvoer van lucht verzorgd. Het betreft een centraal kanaal met enkele vertakkingen naar toilet, badkamer en keuken, zonder diameter wijziging. De ventilator kon uitgeschakeld worden en in enkele standen naar maximaal worden ingeschakeld. Ventilatietoevoer was geregeld via te openen ramen in de gevels. Dit zijn kiepramen in de keuken, woonkamer en slaapkamer. Die in de keuken is half zo klein Forse luchtlekkage bij de vloerplint in de woonkamer. Ventilatie-unit technische ruimten. Ventilatierooster woonkamer. Ventilatierooster keuken. Nieuwe bediening ventilatiesysteem.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=