19 NUMMER 5 / MEI 2022 THEMA BRANDVEILIGHEID Hoe brandveilig is houtbouw? INFOBLADEN HOUTBOUW Nederland staat voor een grote opgave op het gebied van klimaat en woningbouw. Geprefabriceerde houtbouwsystemen kunnen een flinke bijdrage leveren aan het behalen van de doelstellingen. Dit biedt ook kansen voor onder meer houtskeletbouw en CLT (kruislaagshout). Om teleurstellingen te voorkomen en de kennis te vergroten over houtbouwsystemen heeft CentrumHout twaalf infobladen gelanceerd, die alle facetten van houtbouw belichten. Ze zijn te vinden op https:// houtbouwsystemen.nl/kennisdeling/. Dit artikel is gebaseerd op het Infoblad ‘Brandveiligheid’. HOUT BIJ BRAND Bij brand verkoolt de buitenste laag van het hout, waardoor de rest van het hout ‘beschermd’ wordt tegen verdere inbranding. De snelheid van inbranding is afhankelijk van het type hout. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze bij brand lange tijd hun constructieve sterkte behouden en een vuurlast lang kunnen doorstaan. Bij brand vervormt hout niet: dat is ook een essentiële eigenschap. Het brandgedrag van constructies moet vaak bepaald worden door brandtesten in een officieel erkend lab. Maar dankzij het voorspelbare brandgedrag van hout zijn er ook rekenregels die gebruikt kunnen worden. Foto: Ali Elliott, Unsplash. TEKST: ING. FRANK DE GROOT BEELD: CENTRUMHOUT Brandveilig bouwen heeft vooral te maken met zorgvuldig ontwerpen en uitvoeren. Net als andere bouwsystemen moeten houtbouwsystemen voldoen aan regelgeving op het gebied van brandveiligheid. Met betrekking tot de sterkte bij brand stelt het Bouwbesluit als functionele eis dat een te bouwen bouwwerk een bouwconstructie heeft die zodanig is dat het bouwwerk bij brand gedurende redelijke tijd kan worden verlaten en doorzocht zonder gevaar voor instorting. Het gaat dus niet over de beperking van schade! Verzekeraars letten daar uiteraard wel op, waarbij een hoger risico op brandschade zich kan vertalen in een hogere verzekeringspremie. De eisen die door het Bouwbesluit aan de brandwerendheid van een constructie worden gesteld, variëren naar gelang de functie van dat onderdeel. In de NEN-EN 1995: Eurocode 5 ‘Ontwerp en berekening van houtconstructies’ staan rekenregels om te rekenen aan de sterkte van een houten constructie bij brand. BESCHERMENDE BEPLATINGEN Keuzes in type en maatvoering van hout, isolatie en beplatingen leiden tot de vereiste brandwerendheid. Zo zijn er diverse varianten gipsbeplatingen met ieder hun specifieke kenmerken op het gebied van brandveiligheid. Bij grondgebonden woningen geldt standaard voor de draagconstructie een vereiste brandwerendheid van 60 minuten. Bij gestapelde woningbouw kan dit oplopen tot 120 minuten. Of er bij grondgebonden woningen eisen gesteld worden aan de gevels en binnenwanden, is afhankelijk van een eventueel dragende functie die ze voor de bovenliggende vloer vervullen. Dat zal bij een deel van deze wanden het geval zijn. Ook de afstand tussen brandcompartimenten en de posities van ‘open’ delen, zoals kozijnen met beglazing, spelen hierbij een rol. HOUTCONSTRUCTIES Bij houtbouwskeletbouw wordt voldaan aan de brandveiligheidseisen door de combinatie van het houten frame, isolatie en één of twee (gips) platen. Bij kruislaaghout (CLT) kunnen aan de binnenzijde gipsplaten worden toegevoegd om aan de brandveiligheidseisen te voldoen. Blijft CLT in het zicht, dan wordt de brandwerendheid gerealiseerd door over-dimensionering van het hout. CLT is opgebouwd uit minimaal drie lagen kruislings verlijmde lamellen. Deze worden onderling verlijmd. Een veelbesproken onderwerp bij CLT is het delamineren bij brand. Bij de ‘standaard’ lijm tussen de lamellen kan de verkoolde laag afbladderen, waardoor de volgende laag van het kruislaaghout wordt blootgesteld aan de brand. Wanneer een meer brandresistente lijmwordt toegepast, zal de koollaag de rest van het hout beschermen en blijft de inbrandsnelheid gelijk aan de inbrandsnelheid van het hout zelf. WBDBO EN BRANDWERENDHEID Er kunnen eisen gesteld worden aan een constructie qua brandwerendheid. In Nederland komen 30 en 60 minuten brandwerendheid het meest voor. Bij hoogbouw zien we ook eisen van 90 en 120 minuten. Veelal zijn officiële testen bij een onafhankelijke instelling (conformNEN 6069 ‘Bepaling en klassering van de brandwerendheid van bouwdelen en bouwproducten’) nodig om dit aantoonbaar te maken. De Wbdbo (weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag) heeft betrekking op de scheiding tussen brandcompartimenten. Het is de tijd in minuten die een brand nodig heeft voor de uitbreiding van de ene compartiment naar de andere. Belangrijk zijn de aangrenzende constructies en de onderlinge aansluitingen. Bij de Wbdbo worden alle ‘wegen’ meegenomen waarop een brand zich kan uitbreiden. BRANDKLASSE GEVEL Bij nieuwbouw kennen we brandklasse A1, A2, B, C, D, E en F. Het Bouwbesluit stelt als basiseis brandklasse D aan gevels. Dit is gangbaar en haalbaar: veel massieve houtsoorten met een minimale volumieke massa van 360 kg/m3 en minimale dikte van 18 mm voldoen aan deze eis (Tabel 1 NEN-EN 14915). Bij hoge gebouwen moet de onderste 2,5 meter en boven de 13 meter de gevel voldoen aan brandklasse B bij een gesloten vluchtweg, of brandklasse C bij een open vluchtweg, zoals een galerij grenzend aan de buitenlucht. De brandklasse van een gevelconstructie wordt echter niet meer bepaald door de brandklassen van de toegepaste materialen. Het gaat om de gevelconstructie, het samenspel van de toegepaste materialen in de betreffende toepassing. Dit zal vaak proefondervindelijk bepaald moeten worden (officiële brandtesten). Dit is een grotere uitdaging en hierover is ook nog veel onduidelijkheid over hoe dit bepaald moet worden. Er wordt vaak gedacht dat gebouwen die zijn opgetrokken uit houtbouwsystemen brandgevaarlijk zijn. Dat is echter een misverstand. In de eerste plaats moeten alle gebouwen gewoon aan de brandveiligheiseisen uit het Bouwbesluit voldoen. Daarnaast behoudt hout bij brand lange tijd zijn constructieve sterkte. Het brandgedrag is ook veel voorspelbaarder dan van staal en steenachtige bouwsystemen.
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=