17 NUMMER 5 / MEI 2022 THEMA BRANDVEILIGHEID Zicht op fatale woningbranden TEKST: ING. FRANK DE GROOT De vakgroep Brandweerzorg van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV, voorheen IFV) verzamelt structureel data over fatale woningbranden en reddingen door de brandweer in Nederland. Daarbij werkt de vakgroep samen met de, bij de betreffende branden, betrokken brandweerkorpsen en teams Brandonderzoek. Zij leveren aan de hand van een vragenlijst de gegevens over de fatale woningbranden en de reddingen. De respondenten worden benaderd op basis van informatie uit persberichten over een fatale woningbrand of redding in hun regio. DASHBOARD In het dashboard Fatale Woningbranden zie je hoeveel fatale woningbranden er hebben plaatsgevonden en hoeveel slachtoffers daarbij zijn gevallen in de afgelopen vijf kwartalen. Dit zijn voorlopige cijfers die nog kunnen wijzigen. Aan het eind van ieder eerste kwartaal in het nieuwe jaar worden de cijfers van het voorgaande jaar definitief gemaakt. Hierover worden naast het aantal incidenten en slachtoffers ook een aantal mens-, gebouw- en brandkenmerken getoond. Daarnaast zijn er cijfers te vinden over fatale woningbranden die teruggaan tot 2008. AANTAL WONINGBRANDEN Het aantal fatale woningbranden is dit eerste kwartaal 2022 iets hoger dan het laatste kwartaal 2021 (stijging van acht naar negen). In het eerste kwartaal 2021 waren dat er zelfs twaalf. Maar in het tweede kwartaal was dat al gezakt naar vijf en in het derde kwartaal zelfs naar twee. Het totale aantal fatale woningbranden was vorig jaar 27 en het aantal slachtoffers liep op tot 31. Kijken we terug naar 2008, dan valt op dat 2008 ook gelijk het ‘slechtste’ jaar was met 39 fatale woningbranden en 44 slachtoffers. Vreemd genoeg waren er in 2009 ‘nog maar’ 22 fatale woningbranden en 25 slachtoffers. Zo’n lage score is alleen nog in 2019 behaald, met ‘slechts’ 21 fatale woningbranden en 22 doden. Het jaar 2016 springt er verder nog negatief uit met 32 fatale woningbranden en 37 slachtoffers. OORZAKEN Het grootste deel van de fatale woningbranden in 2021 wordt veroorzaakt door menselijke fouten (negen). In negen gevallen is de brandoorzaak niet bekend en bij zes branden bleek technische apparatuur de vermoedelijke oorzaak. Opvallend is verder dat meer dan de helft van de branden in de woonkamer (15) begint, gevolgd door de slaapkamer (5). En tot slot valt op dat 19 van de 27 fatale woningbranden in huurwoningen plaatsvindt. Kijken we verder terug dan blijkt vanaf 2008 tot en met 2020 circa 60 procent van de fatale woningbranden te zijn veroorzaakt door menselijk handelen. Hier blijkt onvoorzichtigheid bij roken (kwart tot éénderde) de meest voorkomende brandoorzaak. Ook het koken leidt vaak tot brand (circa 15%). Verder kan er een technische oorzaak zijn door een defect apparaat of problemen bij de installatie. Dat aandeel lag van 2008 tot en met 2017 op circa 15%, maar is daarna gestegen naar 25 tot 30%. Een flink aandeel dus. Enkele branden zijn ontstaan door een explosie. Van ongeveer éénvijfde van de fatale woningbranden is de oorzaak niet bekend. WAAR ONTSTAAT BRAND? De brand ontstaat meestal in de woonkamer of woon/slaapkamer (40% tot 60%). Circa 20% van de branden ontstaat in de keuken. In 2021 ontstonden er opvallend veel branden in de woon- en slaapkamer (driekwart) en slechts twee branden in de keuken. Maar dat lijkt wel een uitzondering te zijn op de lange reeks. Het type woning waar brand ontstaat is in éénderde van de gevallen een grondgebonden eengezinswoning. De helft van de branden is in een appartement of portiek- of galerijflat. Minimaal de helft van de branden breekt uit in een huurwoning, maar dat kan meer zijn omdat in veel gevallen de eigendomssituatie niet bekend is. In 2021 was er in 70% van de gevallen sprake van een huurwoning. GEEN ROOKMELDERS Van 2008 tot en met 2017 was bij driekwart van de woningen nog geen rookmelder aanwezig. In 2021 is dit afgenomen naar 10 van de 27 gevallen waar geen rookmelders in de woning aanwezig waren. Beleidsadviseur Marieke Beugel van het Verbond van Verzekeraars noemt het dan ook “een goede zaak” dat er vanaf 1 juli 2022 een rookmeldersplicht in Nederland wordt ingevoerd. “Zeker als uit het dashboard ook nog eens blijkt dat 18 woningbranden in 2021 bij alleenstaanden hebben plaatsgevonden.” Tot slot een blik op de leeftijd van de slachtoffers. Ook niet onbelangrijk door de toenemende vergrijzing en dus afnemende mobiliteit van veel bewoners. Ongeveer 50 tot 60% van de slachtoffers valt in de leeftijdscategorie van 65 jaar en ouder. Nog veel meer informatie is te vinden op: https://nipv.nl/dashboards-fatale-woningbranden-en-reddingen-bij-brand-online/ Foto: Do Visser, De Gelderlander. Aantal fatale woningbranden 2021 en eerste kwartaal 2022. Bron: NIPV. Aantal slachtoffers woningbranden 2021 en eerste kwartaal 2022. Bron: NIPV. Brandsituatie bij aankomst brandweer. Bron: NIPV. Ruimte van ontstaan. Bron: NIPV. Je hoopt dat het nooit gebeurt, maar toch overlijden er jaarlijks enkele tientallen mensen door woningbranden. Hoeveel fatale woningbranden zijn er jaarlijks en wat zijn vermoedelijke brandoorzaken? Waar ontstaan de branden en in welk stadium van de brand arriveert de brandweer? Dit en nog veel meer feiten en cijfers zijn te vinden op het dasboard Fatale Woningbranden van het Nederlandse Instituut Publieke Veiligheid (NIPV).
RkJQdWJsaXNoZXIy NTI5MDA=