BouwTotaal 5 - 2021

5 ACTUEEL NUMMER 5 / MEI 2021 Cabaretier Kasper van der Laan liet mij schaterlachen. We kunnen veel minder wc-papier gebruiken, betoogde hij. Excuus voor het plastische voorbeeld. Als je je billen afveegt zijn er twee opties volgens Van der Laan. De eerste optie is dat het papier nog vies is. Dan moet je nogmaals vegen. Bij optie twee is het papier na het vegen schoon. Dan weet je: dan waren je billen al schoon. Dat betekent dat die laatste keer overbodig was. De vraag is, aldus de cabaretier met serieus gezicht, durf je het aan? Durf je het aan omdie laatste keer voortaan niet meer te vegen? Gok het erop, dat bespaart een heleboel wc-papier. Van de creativiteit van deze grap kunnen we in de bouwwereld nog wel wat leren als het gaat om creatieve oplossingen voor minder verspilling. Nederland streeft ernaar om in 2030 vijftig procent minder primaire grondstoffen te gebruiken en in 2050 volledig circulair te zijn. Bij de zoektocht naar circulaire oplossingen wordt vaak eenzijdig gekeken naar de mogelijkheid van recycling. Als die mogelijkheid niet gevonden wordt, bestaat er geen circulaire oplossing is dan de conclusie. Maar gelukkig zijn er meer wegen die naar circulaire oplossingen leiden. De 10R circulariteitsladder van Prof. dr. Cramer kan helpen om onze creativiteit te stimuleren. Hoe hoger op de ladder, hoe groter de circulaire bijdrage. Van hoog naar laag: Refuse, Reduce, Redesign, Re-use, Repair, Refurbisch, Remanufacture, Repurpose, Recy- cle, Recover. De onderste treden van de ladder, waaronder Recycle, tonen oplossingen om restmaterialen nuttig in te zetten. Recycling is dus best aardig maar het overwegen van een oplossing met meer impact is de moeite waard. De middelste treden van de circula- riteitsladder bieden oplossingen die de levensduur van producten verlengen. Nog beter, bovenaan de ladder, is dat we bepaalde producten simpelweg gaan weigeren of tenminste drastisch verminderen. Verreweg het meest enthousiast word ik van de optie Redesign. Want dat is de structu- rele oplossing. Dan worden producten en gebouwen ontworpen waarbij circulariteit niet het sluitstuk is, maar het begin. Circulariteit als uitgangspunt bij het ontwerp. Daarvoor is creativiteit essentieel. En durf. Want innovatie neemt risico’s met zich mee. Maar is er een andere optie? We realiseren ons toch allemaal dat creatieve, structurele oplossingen noodzakelijk zijn? Zeker als je in de bouw werkt, de sector die 40% van alle grondstoffen in Nederland verbruikt. Durf je het aan, lijkt mij een retorische vraag. Jan Jaap de Jong Formulemanager Probin Durf je het aan? EXPERTVIEW JAN JAAP DE JONG Milieuprestatie wordt 1 juli 2021 aangescherpt Met ingang van 1 juli 2021 treedt een wijziging van Bouwbesluit 2012 in werking: de aanscherping van de Milieuprestatie voor gebouwen (MPG). Hierdoor moeten bouwers meer circulair en milieuvriende- lijker gaan bouwen. De wettelijke eisen zullen stapsgewijs worden aangescherpt en het streven is de norm uiterlijk in 2030 te halveren (van 1,0 naar 0,5 te brengen). Onderzocht wordt ook hoe de wettelijke eisen verbreed kunnen worden van nieuwbouw naar renovaties en naar andere gebruiksfuncties dan alleen wonen. Per 1 juli 2021 wordt de milieuprestatie voor nieuwe woningen aangescherpt van 1,0 naar 0,8. Dit betekent dat er milieuvriendelijker en meer circulair moet worden gebouwd. Het doel is om de eis stapsgewijs scherper te stellen en uiterlijk in 2030 te halveren. In 2050 willen we namelijk een klimaatneutrale en circulaire gebouwde omgeving realise- ren. De eis wordt niet alleen aangescherpt: op dit moment wordt ook de mogelijkheid onderzocht om de milieuprestatie-eis uit te breiden naar andere gebruiksfuncties en naar renovatie. Daarnaast heeft Minister Ollongren aangekondigd te bepalen hoe de waardering van de milieueffecten van de opslag van CO 2 in biobased materialen, waaronder hout, kan worden opgenomen in de nationale systematiek. STIMULEREN Behalve via normering wordt milieuvriende- lijk en circulair bouwen ook gestimuleerd via fiscale instrumenten zoals de Milieu Investe - ringsAftrek (MIA), een fiscale stimulans voor bouwen met een lage milieu-impact. Daar- naast wordt in de Regeling Groen Projecten, een stimuleringsprogramma voor beleggen of sparen in duurzame en innovatieve (bouw) projecten, bouwen met een lage milieu-im- pact ook opgenomen. Ook ondersteunt de regeling Demonstratie Energie- en Klimaatin- novatie (DEI+) projecten voor de vervanging van fossiele grondstoffen door biobased grondstoffen. SAMENWERKEN Om bedrijven te helpen bij het kunnen voldoen aan de wettelijke eisen werkt het ministerie van BZK samen met andere partijen, zoals universiteiten en hogescholen, bouwbedrijven en andere overheden aan de Strategische verkenning biobased bouwen en de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen. Daarnaast werken partijen samen in de ‘buyer groups duurzaamheid’. In een buyer group werken publieke en private op- drachtgevers gezamenlijk aan een gedeelde marktvisie en -strategie op het verduurza- men van een specifieke productcategorie en uiteindelijk een concrete aanbesteding. Binnen het project Samen versnellen wordt met elf organisaties (rijksoverheid, gemeen- ten en bouwers) gewerkt aan het ontwikke- len van het nieuwe, circulaire, normaal. Het laat zien wat er al goed is te realiseren op het gebied van circulair bouwen en per project kunnen partijen streven naar een hogere ambitie. Het niveau van ‘Het nieuwe normaal’ wordt de komende jaren bepaald op basis van de praktijk, namelijk de 100+ projecten bij de deelnemende partijen. Nelskamp dakpannen moet reorganiseren Het Duitse Dachziegelwerke Nelskamp GmbH, één van de lei- dende fabrikanten van dakpan- nen, gaat reorganiseren. Daarbij zullen 80 van de 600 arbeids- plaatsen komen te vervallen. De reorganisatie is nodig, nadat bij twee Duitse locaties grote inves- teringen zijn gedaan die te laat zijn opgeleverd. Dit was financi - eel niet of nauwelijks te verhalen, met als gevolg een aanzienlijke beperking van de liquide midde- len. Nelskamp heeft afgelopen vrijdag een beroep gedaan op het zogenoemde ‘Schut- zschirmverfahren’. De mogelijkheid die daar juridisch voor wordt geboden, met bijstand van de staat, wordt aangegrepen en kan worden uitgevoerd in eigen regie. Schut- zschirmverfahren is een relatief nieuwe vorm van insolventie in Duitsland, waarbij een onderneming tijdens haar sanering gedurende drie maanden normaal kan blijven functioneren, maar waarbij het uitkeren van winsten wordt geblokkeerd. Hierdoor kan onverminderd worden geleverd, blijft de directie op haar plek en kan het vertrouwen worden behouden. Nelskamp heeft de laatste jaren mega investeringen gedaan die nodig waren voor reparatie en onderhoud op zowel de locaties Nibra in Gross-Ammensleben als Scherm- beck. De investering was telkens noodzake- lijk, echter de afgesproken tijdsduur werd in alle gevallen ruim overschreden. Dit was financieel niet of nauwelijks te verhalen, met als gevolg een aanzienlijke beperking van de liquide middelen. Ondanks de stabiele marktsituatie en een positief vooruitzicht moet Nelskamp daarom toch herstructureren en kan het bedrijf met het Schutzschirmverfahren de onderne- ming weer op de rails krijgen ten gunste van personeel, klanten, leveranciers en aandeel- houders. De plannen voor herstructurering zullen in de komende weken en maanden haar uitwerking krijgen. Reorganiseren betekent ook dat er ingeleverd moet gaan worden, waardoor 80 van de 600 arbeids- plaatsen komen te vervallen. Ook is bepaald dat de productielocatie Schermbeck anders moet worden ingericht. KLEINFORMAAT De kleinformaat keramische dakpannen die in Schermbeck worden geproduceerd hebben in verhouding een te klein aandeel waardoor de investeringen, productie en verkoop niet op tijd in verhouding zijn komen te staan. Derhalve wordt nu gekeken naar oplossingen en zal het totaalassortiment van de locatie Schermbeck op termijn aangepast moeten gaan worden. Voor nu betekent dit nog niets; alle lopende opdrachten worden gewoon geproduceerd en uitgeleverd. Daar- naast worden offertes en acquisities voor de productie op korte termijn en vervolgprojec- ten geïnventariseerd. Het nieuws dat Nelskamp moet reorgani- seren is zeker onverwacht, maar beter nu actie ondernemen voor het te laat is. Het familiebedrijf Nelskamp heeft tenslotte dier- baar personeel en nog eens vijf volwaardige productielocaties met de grootformaat ke- ramische dakpannen van Nibra, keramische pannen van Unsleben en drie locaties met hoogwaardige beton dakpannen, waarvoor nu de continuïteit gewaarborgd wordt.