BouwTotaal 10 - 2020

35 NUMMER 10 / OKTOBER 2020 AFBOUW Tegel-nivelleersystemen: doen of niet doen? In de reeks maandelijkse afbouwtips ditmaal aandacht voor tegel-nivelleersystemen. Samen met Omnicol proberen we te achterhalen hoe het beste een tegel-nivelleersystemen te gebruiken is in combinatie met het juiste lijmsysteem. En vooral ook: hoe gebruik je een tegel-nivelleersysteem op de juiste wijze? Sinds enkele jaren is er een aantal systemen op de markt gekomen die het ‘makkelij- ker’ maken om een volledig vlak betegeld oppervlak te krijgen. Deze zogenoemde ‘nivelleersystemen’ worden door diverse merken aangeboden en zijn populair bij zowel de vakman als de doe-het-zelver. Kennen we van vroeger nog de tegelkruisjes als hulpmiddel voor de klusser, nu zien we dat deze nivelleersystemen meer en meer worden toegepast door zelfs de meest erva- ren tegelzetters. HOE WERKT HET? Bijna alle bekende systemen gebruiken een plastic poot met voeten die onder de onderkant van de tegel, soms in de hoe- ken en soms langs de zijkanten, worden aangebracht. Door een opening wordt een wig geschoven die met een tang op spanning gebracht wordt. Door druk uit te oefenen worden de aangrenzende tegels opgetrokken om gelijk te komen met het bovenoppervlak. Dit systeem minimaliseert ongelijkheid tussen aangrenzende tegels. Nadat de tegellijm is uitgehard, worden de wiggen en de uitstekende delen verwijderd. Een deel van het kunststof blijft onder de tegel aanwezig. Deze systemen zijn vooral handig in com- binatie met de komst van tegels van steeds groter formaat. Hierbij zijn namelijk de traditionele nivelleringsmethoden, zoals het positioneren met een rubberen hamer, min- der effectief. En we geven je het te doen: het vooruitzicht een net in de lijm gelegde grote tegel op te tillen om extra materiaal toe te voegen wordt steeds moeilijker. Bovendien leidt dit al snel tot vervuiling. AANDACHTSPUNTEN De beschrijving van het systeem klinkt makkelijk en optisch geeft het inderdaad een fantastisch resultaat. Toch zijn er belangrijke aandachtspunten als je met zo’n systeem aan de slag gaat. Het kan namelijk ook problemen opleveren die niet 1-2-3 zichtbaar zijn, maar op termijn aan het licht komen. Hoe dan? Steeds vaker worden snelverhardende lijmen gebruikt (klasse F) in combinatie met dichte tegels op dichte of weinig water absorbe- rende ondergronden. Tijd is immers geld en we moeten vooruit! De verkorte open tijd van deze lijmen opent de mogelijkheid om de hechting met de tegels te verstoren. De opwaartse (of neerwaartse) druk van het nivelleersysteem zal de hechting van de lijm mogelijk kunnen verzwakken, omdat deze wordt uitgeoefend terwijl de afbinding/dro- ging plaatsvindt. Er kunnen dan drie moge- lijke verzwakkingen in de lijmlaag optreden: tussen tegel en lijmlaag, in de lijmlaag zelf en tussen lijmlaag en ondergrond. Het falen in adhesie is meestal wijdverbreid maar willekeurig en vaak zien we onthechting van de lijm aan de tegel zelf. We kunnen niet (altijd) meekijken tijdens de verwerking, maar een oorzaak kán zijn dat er te laat spanning op de tegels wordt gezet om ze vlak te trek- ken. Hierdoor is de lijm al aan het uitharden en wordt de lijmverbinding verbroken. De lijm is dan zijn plastische fase al voorbij. OPEN TIJD? Open tijd van een lijm staat keurig aange- geven in alle documentatie, maar is in deze niet leidend. Belangrijker is het om naar de corrigeertijd te kijken. De instructies van de nivelleersystemen vermelden vaak niet wat de maximale variatie in dikte of tegeldikte is die kan worden opgevangen. Is 1 mm acceptabel, maar 2 mm niet? Het is aan te bevelen om rekening te houden met de te gebruiken lijmlaagdikte om ongelijkheden op te vangen zonder enige nadelige invloed op de hechtsterkte. HOE DOE IK HET NU WEL GOED? Logica en ervaring geven aan dat er een tijd is waarna verstoring van een nieuw aan- gebrachte tegellijm een negatieve invloed heeft op de uiteindelijke, door de tegellijm bereikte, sterkte. We willen graag navol- gende richtlijnen voor het gebruik van dit soort systemen meegeven: • Zorg voor een voldoende dikke lijmlaag. Dubbele verlijming is aangeraden (zowel de ondergrond als ook de achterzijde van de tegel voorzien van lijm). • Plaats de tegel altijd met een schuivende beweging haaks op de aangebrachte lijmrillen. • Voer de nivellering uit nadat er niet meer dan een paar tegels zijn gelegd. Dus zo snel mogelijk nadat de tegel wordt gelegd. • Let op bij snel verhardende lijmen, deze zijn nog gevoeliger en daarbij moet je nog sneller handelen. • Pas het systeem zo gelijk verdeeld moge- lijk op alle tegels in het gehele tegelvlak toe. • Gebruik deze systemen niet om een niet vlakke ondergrond (of zeer ongelijkmatige tegels) te compenseren. Start altijd op een goede, vlakke basis. • Wees realistisch en bedenk dat hele grote afwijking met deze systemen niet zijn op te lossen: 2 tot 3 mm is echt wel het maximale. • Verwijder de wiggen pas nadat de lijm volledig is uitgehard. Doe dit niet te snel. • Tip: gebruik een nivelleersysteem met een breekpunt aan de onderzijde van de clips, zodat er geen resten in de voeg achterblijven. Wederom is voorkomen beter dan genezen. Al lijkt het een makkelijk hulpmiddel voor een optisch perfect resultaat, toch moet je even goed nadenken bij het gebruik ervan. Als de ‘spelregels’ goed worden toegepast, hoeft het niet nadelig te zijn en krijg je op deze manier inderdaad een perfect vlakke vloer als eindresultaat.  Foto: RUBI.