BouwTotaal 3 - 2020

THEMA DAKEN & GEVELS 31 Ventilatie onder hellend dak is en blijft essentieel Nokvorsten en chaperonpannen Voor de in de nieuwbouw zo po- pulaire knik- en lessenaardaken levert Nelskamp op maat gemaakte oplossingen. “Chaperon- en knik- pannen zijn bij ons eigenlijk altijd maatwerk”, stelt Kock. “Aannemers of architecten geven bij ons de gradenhoek en de gewenste lengtes van beide delen aan en wij maken op basis van die gegevens een monster. Klopt alles dan gaan we de gewenste hoeveelheden produceren.” De op maat gemaakte chaperon- en knikpannen worden vervaardigd van twee hele pannen die worden verzaagd. Ze worden daarna met een twee-componentenhars verlijmd, uitgehard en op kleur gebracht. Voordeel van de op maat gemaakte producten is dat er altijd een goede verdeling van de pannen op het dak mogelijk wordt. Je blijft niet met halve of driekwart gezaag- de stukken op de bouwplaats zitten. Speciaal voor lessenaardaken pro- duceert Nelskamp tegenwoordig ook universele chaperonvorsten. Die zijn uit voorraad leverbaar en bovendien is al rekening gehouden met een goede ventilatie via de bovenrand van het dak. Voor grootformaat dakpannen zijn speciale halfronde nokvorsten le- verbaar. In plaats van de gebruike- lijke 3 vorsten in een meter passen er bij dit formaat 2,5 in een meter dakvorst. “Help! Mijn dak wordt groen.” Het is een veel gehoorde uitroep van aannemers en architecten bij het bouwen van huizen met hellende daken. De oorzaak zit hem bijna altijd in het niet goed ventileren van pannendaken. Lucht onder een pannendak is es- sentieel: het voorkomt vocht en aanslag en zorgt er bovendien voor dat de pannen ook bij harde wind op hun plek blijven lig- gen. Tekst: Armand Landman Beeld: Nelskamp Regelmatig krijgt Harold Kock, ver- koop- en marketingleider van de Duitse dakpannenfabrikant Nelskamp, tele- foontjes van aannemers of architecten waarin ze vragen hoe het toch kan dat de net gelegde pannendaken groen uitslaan. Kock zucht diep wanneer hij erover vertelt. “Ik merk steeds vaker dat de basale dak-kennis bij bouwers en opdrachtgevers afneemt. ‘Help! Mijn pannen worden groen’, krijg ik dan te horen. Tsja, eigenlijk betekent dat altijd dat een pannendak niet voldoende geventileerd is. Hierdoor blijven de pan- nen te lang vochtig, waardoor er algen en andere micro organismen op kunnen groeien.” Ademend Alle dakpannen zijn nu eenmaal doorla- tend en ademend. Of het nu om kerami- sche of om betonnen exemplaren gaat, gemiddeld zal een dakpan ongeveer 3 procent vocht opnemen. “Maar hoe flauwer een dakhelling is, hoe makke- lijker er water op blijft liggen”, doceert Kock. “Dan is het dus essentieel dat je een dak goed ventileert, zodat het weer snel droogt.” Bij flauw hellende daken adviseert hij dan ook om hogere dak- tengels te gebruiken: 22 millimeter in plaats van de gebruikelijke 12 millime- ter. “Dan creëer je meer ruimte onder de pannen en dus een betere trek. En zeker bij het gebruik van vlakke pannen - die van zichzelf minder gemakkelijk hemelwater afvoeren omdat ze geen verticale goot hebben - is het zaak om een beter geconstrueerd onderdak te maken. Wij raden dan ook altijd een ventilerende panlat aan, onderaan het dak waar het schuine dak uitkomt op de gevel.” Condens Overigens is een goed ventilerend hellend dak niet alleen noodzakelijk vanwege het feit dat een dak door regen en condens nat kan worden. Ook bij een lange warme en droge zomer moet een  Achterzijde van universele chaperonpannen voor lessenaardaken  Geventileerde chaperonvorsten wandopbouw gestapeld binnenspouwblad HR-spouwisolatie luchtspouw metselwerk luchtdichte aansluiting Spijkerpanhaak type 409 Chaperonpan op maat* 100 127 33 100 360 open stootvoeg t.b.v. ventilatie waterkerende laag spouw dichtzetten waterkerende laag A B C D Chaperonpan vastzetten metRVS schroeven met neopreen volgring opbouw sporenkap Finkenberger betonpan panlat 22x38, 22x50 of 24x48 mm tengel vochtbestendige bovenplaat 3 mm isolatieplaat 175 mm onderplaat 12 mm elastisch blijvende, luchtdichte aansluiting* 65mm 31mm met kammen zonder kammen 31mm 7mm 7mm panlat 24x 48 dampdoorlatende folie onderpan profiel geventileerde panlat 32mm met kam  Het op de juiste manier aanbrengen van de op maat gemaakt chaperonpannen  Ventilatie panlat onder aan het hellend dak bij de aansluiting met de gevel  Zorg voor hoge- re tengels onder een dak met een flauwere helling waterwerende, dampdoorlatende laag naad afdichten met flexibel PUR-schuim verankering opbouw mansarde dak Planum vlakke betondakpan panlat 24x48 mm tengel min.22 mm dik vochtbestendige bovenplaat 3 mm isolatieplaat 175 mm onderplaat 12 mm aansluiting afplakken luchtdichte aansluiting Spijkerpanhaak type 409 Planum uitwendige knikpan op maat * 75° 30° C B A dak kunnen ademen. “Een gemiddeld gezin ademt dagelijks zo’n 24 liter vocht uit. Dat moet wel door de kap weg kun- nen wil je een gezond binnenklimaat houden. Een deel zal door de ademende dakpannen verdampen, maar er zal ook een deel als condens aan de onderkant blijven zitten. Dat moet je dus goed kunnen afvoeren onder het pannendak. En ook hier geldt weer: hoe flauwer de dakhelling, hoe minder makkelijk dat gaat. Goede ventilatie maakt dat condens eerder verdampt.” Nok Om een pannendak goed te kunnen ven- tileren hebben alle dakpanfabrikanten ventilatiepannen in hun assortiment. Maar de plaatsing van die ventilatie- pannen is belangrijk, betoogt Kock. “We zien nog wel eens dat ze vrij willekeurig op een dak worden aangebracht. Ik leg dan altijd uit dat je in een schoorsteen of rookafvoer ook geen ventilatiegat in de slaapkamer uitspaart. Dus ook voor een dak geldt dat je een ventilatiepan zo hoog mogelijk in het dak legt, liefst vlak onder de nok.” Hierbij aangetekend dat voor daken met een - in veel nieuwbouwprojecten populair - knikdak net iets andere regels gelden. Daar moet ook een ventilatiepan in de buurt van de knik komen. “Ventila- tiepannen hebben daarbij twee belang- rijke functies”, zegt Kock. “Ze zorgen voor een goede droging van de pannen, wat vochtproblemen en een groen uit- geslagen dak voorkomt. Maar ze zorgen ook voor nivellatie van de stuwdruk onder een pannendak. Met andere woor- den, bij stevige wind wil je niet dat de lucht onder de pannen niet weg kan en daarmee de pannen van het dak blaast. Dat voorkom je door goed te ventileren.”